FILM
"De hand die slaat, is ook de hand die koestert." - Umays vader

De winnaar van het filmfestival van Gent 2010 begint met het einde; we weten meteen dat het geen happy end wordt. Dan volgt het begin van het einde. Umay, een jonge vrouw van Turkse origine, geboren in Berlijn, woonachtig in Istanboel, zit vast in een gedwongen huwelijk en wordt geslagen en misbruikt door haar man. Verlangend naar vrijheid vlucht ze weg met haar zoontje Cem, terug naar haar familie, haar thuis. Daar stoot ze echter op onbegrip van vooral haar vader en haar oudste broer die de familie-eer bezoedeld zien.

Wanneer Umay beseft dat haar familie eerder haar (ex-) man zou helpen dan haar kant te kiezen trekt ze met Cem naar een eigen woonst. Maar de innerlijke wens om te worden aanvaard voor wie ze is door haar familie, met haar eigen levenskeuzes, neemt de bovenhand en telkens opnieuw zoekt ze het contact op. Evenveel keer krijgt ze een dichtslaande deur als antwoord.



Desondanks blijft Umay geloven dat dochter- en zusterliefde de tradities kunnen overstijgen. Ze verschijnt onuitgenodigd op het huwelijk van haar zus en doet een emotionele oproep aan haar ouders en broers, maar wordt er meedogenloos op straat gezet. Het noodlottige einde hangt de volledige film lang als donkere, onheilspellende wolken boven Umay en Cem, maar komt - hoewel verwacht - als een mokerslag aan. 

Feo Aladag, een Oostenrijkse die zelf ook getrouwd is met een Duits-Turkse man slaagt voor haar langspeeldebuut met verve. Vier jaar research vormen de basis voor een zeer onderbouwd verhaal waarin enkele clichés mooi omzeild worden. De traditie van familie en eer (met de daarmee gepaard gaande erewraak en eremoord) wordt duidelijk losgemaakt van religie; het is niet typisch islamitische en komt in vele gemeenschappen voor, stelt Feo.



De grootste pluim op de hoed van de regisseuse gaat echter naar de manier waarop ze de invloed van dit archaïsch gebruik weergeeft op alle betrokken partijen. De familie wordt niet afgeschilderd als een verzameling onmensen die zomaar hun dochter of zus verloochenen. We zien de vertwijfeling in de ogen van de vader en hoe de jongste broer worstelt met de positie die hij moet aannemen tegenover zijn oudere zus naar wie hij zo opkeek. We leren de andere kant van het verhaal kennen, de externe druk van een samenleving die deze mensen - goed van hart - drijft tot het nemen van zulke radicale beslissingen. De smet die Umay veroorzaakt heeft tot gevolg dat haar broers worden uitgelachen in de discotheek en dat het huwelijk van haar zus in eerste instantie niet doorgaat, wat de vader tot de keuze tussen haar en de rest van de familie verplicht. Maar nooit wordt iemand met de vinger gewezen, enkel het systeem.



Sibel Kekilli - op haar hoed is bijna geen plaats meer voor nog pluimen - komt bijna onafgebroken in beeld en draagt de film van begin tot einde. Met haar betraande ogen straalt ze tegelijk verdriet, wanhoop, hoop en geloof uit. De rol is haar ook op het niet onaardige lijf geschreven; Sibel kan dingen uit haar eigen leven in het verhaal herkennen. Na haar eerste Lola als beste actrice in 2004 voor Gegen Die Wand (haar tweede Lola voor beste actrice kreeg ze voor Die Fremde) werd haar participatie in enkele films met een pornografische kartakter in het lang en breed in de pers uitgesmeerd, waarna haar familie alle contact resoluut verbrak. De andere acteerprestaties, in het bijzonder die van Settar Tanriogen als de vader, zijn beslist ook vermeldingswaardig. Voor sommige onder hen was de film zelfs hun debuut. De titel van haar film legt Feo Aladag uit als het vreemd zijn in een andere maatschappij, de bevangende tradities die vreemd aanvoelen, maar niet het minst zich een vreemde voelen binnen de eigen familie...

BEELD EN GELUID
Deze transfer bevat heldere (hoewel weinig felle, vrolijke) kleuren, met diepe zwarten en mooie details: de Duits-Turke snorren zijn haarfijn! De soundtrack met vooral gevoelige piano's raakt zeker een snaar; de extra kanalen worden niet vaak gebruikt, maar die enkele keren (de fabrieksgeluiden, het voorbijrijdend verkeer,...)  klinken ze wel uitstekend. 



EXTRA'S
Trailers van Pieds Nus Sur Limaces, Na Putu, De Eenzaamheid der Priemgetallen en Die Fremde zelf.

CONCLUSIE
Pakkend drama over een Duits-Turkse jonge vrouw die met haar zoontje op de vlucht slaat voor haar man, maar door haar eigen familie wordt uitgestoten wegens smet op de familie-eer. Erewraak en andere (achterhaalde) tradities binnen de islam worden doorgelicht, met ook aandacht voor het lot van de mannen die er evenzeer onder gebukt gaan. Het is een aangrijpend verhaal met prachtige, intense vertolkingen, in het bijzonder van natuurtalent Sibel Kekilli. Wees klaar om dat traantje weg te pinken!