FILM
Deze bewerking van het klassieke "sprookje van 1001 nacht" voert ons naar de Arabische stad Agrabah, ten tijde van de sultans. Een jonge straatdief, Aladdin (Scott Weinger), probeert er samen met zijn aap Abu (Frank Welker) uit de klauwen van de paleiswacht te blijven, telkens hij weer wat uit een kraampje heeft gepikt. Zoals het een behoorlijke held betaamt heeft deze dief echter een hart van goud, en is niet te beroerd om zijn gestolen etenswaren te delen met diegenen die het nóg slechter hebben dan hijzelf - het Robin Hood-syndroom, dus. Op de markt ontmoet hij kroonprinses Jasmine (Linda Larkin), die incognito het paleis is ontvlucht omdat haar vader, de sultan (Douglas Seale) haar volgens de wet binnen drie dagen, wanneer ze meerderjarig wordt, moet uithuwelijken. Voor de rij snoevers die zich totnogtoe is komen presenteren haalt ze zeer ostentatief - en terecht - haar neus op. De jongen is op slag verliefd, maar uiteraard geen geschikte partij voor nobel bloed. Aladdin trekt de ongezonde aandacht van de grootvizier van de Sultan, Jafar (Jonathan Freeman), die meent dat de jonge kerel eindelijk dié met een zuiver hart is waar hij al zo lang op wacht. Enkel een rechtschapen persoon kan namelijk in de Cave of Wonders een magische lamp halen, waarin een Geest (Robin Williams) woont die voor de eigenaar drie wensen vervult. Nutteloos om te zeggen dat de kwalificatie "zuiver van hart" niet op de machtsgeile grootvizier kan slaan, die maar wat graag de sultan zou wippen om zijn plaats te kunnen innemen. De naïeve Aladdin wordt door Jafar voor zijn karretje gespannen, maar op het einde van de dollemansrit is hij het die uiteindelijk de lamp in zijn bezit heeft. De hyperkinetische Geest openbaart zich aan Aladdin, en wanneer hij doorheeft wat voor een macht hij hiermee kan uitoefenen, draagt hij de Geest op om hem te transformeren tot een afgeborstelde en schatrijke prins. Uiteraard wordt dit gegeven gevolgd door een zedenles van hier tot in Tokio over hoe uiterlijk minder belangrijk is dan innerlijke schoonheid en moed, de kwaliteiten van de jongen waar het meisje uiteindelijk wél voor valt.




Alhoewel de film een schoolvoorbeeld van een klassiek geënte gezinstekenfilm is, zette Aladdin toch de trend voor één belangrijke innovatie: het laten inspreken van tekenfilmstemmen door bekende personages. Acteur Robin Williams, bekend van zijn onuitputtelijk improvisatietalent, met zijn stijl die bubbelt als een overkokende frietketel, voorziet de Geest niet alleen van een stem, maar ook van een attitude waarmee de animatoren hun wildste fantasieën kunnen botvieren. De niet aflatende spraakwaterval van de Geest werkt als een perfecte bliksemafleider om te verhullen dat je zonder zijn personage eigenlijk een redelijk banaal liefdesromannetje overhoudt, met de altijd weerkerende en oeverloos herkauwde karakters zoals een held die in zichzelf moet leren geloven, zijn onmogelijke liefde die duidelijk de broek draagt en de tot op het merg verrotte schurk en zijn psychotische sidekick. Dus kan het bijna niet anders dat alleen Williams overeind blijft om de show te stelen. De Geest morpht van de éne in de andere vorm, van Franse visser en schaap over quizmaster tot bijtje (compleet met de voorspelbare "just bee yourself"-grap), dat het een lieve lust is, en soms gaat de actie zó snel dat je onmogelijk alle tongue-in-cheek-humor na één kijkbeurt meehebt. Misschien is dit moordtempo dat ook wel het enige wat ons ervan weerhoudt om de film een maximale score toe te kennen; maar Aladdin is een wervelend spektakel met zeer catchy songs (we zitten al zelf een halve dag "Prince Ali" te neuriën, en we kunnen maar niet stoppen!), solide animatie en misschien wel de beste art direction van alle Disneyfilms. Enerzijds heb je de half-cartooneske vormgeving van de gebouwen en karakters, en anderzijds uitwassen aan beide zijden, waarbij Aladdin en Jasmine als redelijk normaal uitziende personen worden geanimeerd, wat dan weer helemaal niet kan gezegd worden van de slangachtige Jafar of Sultan Biertonnetje. Daarnaast slagen de animatoren er zelfs in om een tapijt karakter mee te geven, door zijn flochkes op te waarderen tot ledematen! Ook de transformatie van de guitige Geest tot zijn meer angstaanjagende verschijningsvorm wanneer Jafar de lamp in zijn bezit krijgt, benadrukt mee de evolutie van de verhaallijn, wat de coherentie alleen maar ten goede komt. De film was ook het ultieme werkstuk van liedjestekstschrijver Howard Ashman, die samen met componist annex levende legende Alan Menken de score schreef, maar overleed aan aids vóór de film vervolledigd was. Ashmans bijdrage - onder meer de tekst van de openingssong Arabian Nights - is exemplarisch voor het talent dat begin jaren '90 in de Disneystal onderdak had gevonden.




Het is alleen jammer dat Disney de laatste jaren de gewoonte heeft ontwikkeld om hun kwaliteiten iets té nadrukkelijk te willen onderstrepen, en vooral er de laatste cent uit te willen persen. Aladdin werd bijvoorbeeld opgevolgd door maar liefst twee cheapquel-producties The Return Of Jafar en Aladdin And The King Of Thieves, waarin zowat tegen elke mogelijke regel gezondigd wordt, zoals de transfer van de bemoeizieke papegaai Iago van het slechte naar het goede kamp. En alsof dat nog niet genoeg was, volgde er ook een bijzonder goedkoop ogende tv-reeks, met slappekoffieverhaaltjes, slechte animatie en bedroevend weinig inhoud, zeker vergeleken met dit origineel. Eén van onze wensen voor de Geest zou alleszins zijn dat we al die uitgemelkte franchise even in een hoekje van onze geest konden verdrukken alsof ze nooit bestaan hadden, dan konden we des te meer opnieuw en opnieuw genieten van het origineel.




BEELD EN GELUID
Op UHD krijgt u het originele 1.66:1-formaat, met kleine zwarte balkjes links en rechts. Feitelijk is dit de transfer zoals die hoort te zijn. Aladdin is een kleurrijk spektakel met bonte karakters, een fantastisch uitgewerkt Agrabah en een naadloos huwelijk tussen computeranimatie (de vlucht uit de Cave Of Wonders) met traditionele animatie, zoals de troeteltijger van Jasmine. Aladdin heeft wel een zeer mooi kleurpalet met primaire kleuren die schitteren als nooit tevoren. De zwarte lijnen zijn misschien iets meer afgetekend in 4K, maar de verschillen met de bijgevoegde Blu-ray zijn niet overweldigend. We zijn wel blij dat we de film eens in het juiste aspect ration kunnen zien. We krijgen bovendien een Dolby Atmost 7.1.4-track die net zoals de meeste Disneyreleases te stil staat, waarbij een ruk naar rechts aan de volumeknop voor een zekere distortie zorgt, maar de eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat we Disneyreleases hebben horen passeren die er erger aan toe waren. De geluiden zijn mooi ruimtelijk, met onder meer een feest voor het oor in de scènes op de markt van Agrabah, maar ook in bijvoorbeeld de Cave of Wonders, waar de duffe echo eens Aladdin er opgesloten zit, realistisch klinkt. Vooral de vele liedjes maken van deze audiotrack een winnaar, maar dat vergt dus zoals gezegd een versterker die je goed open kan draaien.




EXTRA'S
De bijgevoegde Blu-ray is identiek aan de losse release, en bevat dus ook al het zelfde bonusmateriaal. De Platinum Edition-dvd was goed voorzien van bonusmateriaal, en op het eerste zicht lijkt de bonussectie hier nagenoeg identiek. Nagenoeg, want er is bij nadere inspectie wel één en ander verdwenen. Zo zijn we bijvoorbeeld van de domme spelletjes verlost, waar niemand een traan om gaat laten. Qua cross-promotionele trailers wordt het nog deftig gehouden: tegenwoordig kan je met een simpele druk op de Top Menu-knop deze overslaan; ze hebben bij Disney bijgeleerd. Van de twee audiocommentaren die de dvd sierden is er maar ééntje overgebleven, die met het regisseursduo John Musker/Ron Clements, geassisteerd door co-producente Amy Pell, die meer de verhaaltechnische aspecten van de film belichten. Een tweede commentaartrack met de vier hoofdanimatoren is gesneuveld, alsook de trivia track die je in plaats van de ondertiteling kon oproepen. Wel nieuw is een karaoke-modus, die de ondertiteltrack vervangt. In de sectie deleted songs (13:57) leren we dat er nog heel wat meer liedjes in de pijplijn zaten, waarvan de meeste uiteindelijk niet werden gebruikt omdat één cruciaal karakter, de moeder van Aladdin, te elfder ure uit de rolbezetting werd verwijderd. We krijgen een woordje uitleg waarom ze verwijderd werden, en ze worden begeleid met enkele storyboards uit een vroeg stadium. Voor een analoge opzet wordt gekozen in de sectie deleted scenes (5:43), twee stuks. Deze omvatten een alternatieve versie van de ontmoeting tussen Aladdin en Jasmine en een scène waarin Aladdin zich, tot ongenoegen van zijn moeder, gedraagd als een verwaande pacha. De drie videoclips (10:41) zijn behouden.




De documentaire "A Diamond In The Rough: The Making Of Aladdin" (1:39:33) die het voorwerp van de tweede disk uitmaakte op de dvd-versie is hier opnieuw aanwezig, maar is een tiental minuutjes ingekort, minuten die niet alleen te wijten kunnen zijn aan de afwezigheid van PAL-speedup. De documentaire wordt op een lineaire manier gepresenteerd, en is zo allesomvattend als een dergelijke documentaire maar zijn kan; het interactieve aspect is wat verdwenen. Toch blijft dit een knoert van een documentaire die het bekijken waard is, en een net chronologisch overzicht geeft van de productie van de film. Zijn verder ook nog verdwenen: een documentaire over Alan Menken en Howard Ashman, en een galerij met schetsen.

De schade had erger kunnen zijn; toch verdient deze versie een lagere score voor bonusmateriaal dan de dvd. Liefhebbers kunnen best de bonusdisk van de dvd-versie niet weggooien.




CONCLUSIE
Aladdin is nog altijd één van mijn favoriete Disneys, en als u niet om Nederlandse ondertiteling maalt, dan is de UHD de beste presentatie - de enige met de juiste beeldverhouding - die u op een hogedefinitiemedium kan terugvinden. Dit is vintage Disney Renaissance zoals ze ze tegenwoordig niet meer maken wegens niet politiek correct meer.