FILM
Agent Murakami (Toshiro Mifune) is nog maar net in dienst bij de politie in Tokio als op een hete namiddag zijn dienstwapen uit zijn jaszak wordt gestolen op een overvolle lijnbus. Hij achtervolgt de dief nog een tijdje door de verlaten straten van een buitenwijk, maar verliest de man uiteindelijk uit het oog, geplaagd door vermoeidheid na een hele nacht dienst en een niet zo beste schietoefening met de collega’s. Wanneer hij verneemt dat zijn wapen is gebruikt bij de beroving van een jonge vrouw, besluit Murakami op zoek te gaan naar zijn Colt. Via de vrouw die op de bus voor hem stond en die bij de ontvreemding van zijn wapen betrokken is, komt hij terecht in het ranzige nachtleven van Tokio en de grauwe, gevaarlijke achterbuurten en illegale marktplaatsen waar kruimeldieven, wapensjacheraars en pooiers proberen te overleven. Japan heeft de Tweede Wereldoorlog net achter de rug, de rekruten zijn teruggekeerd en een belangrijk deel van hen heeft geen plaats gevonden in de geruïneerde industrie en de ontwortelde maatschappij. Via een netwerk van loopjongens, minnaressen en verdachte geisha’s komt Murakami op het spoor van een wapenhandelaar, maar hij verknoeit de zaak door gebrek aan ervaring en geduld. Politiechef Sato (Takashio Shimura) raakt bij de zaak betrokken wanneer met de Colteen vrouw om het leven wordt gebracht. Samen openen ze de jacht op de dief, in de hoop hem te kunnen vatten voor hij opnieuw onheil sticht.

In Stray Dog voert Akira Kurosawa ons mee naar Tokio voor een eigentijdse film noir, een politiefilm, een thriller, en toont ons bij aanvang via een voice-over wat er aan de hand is. De toon is afgemeten en zakelijk zoals dat in politiejargon de gewoonte is en verwijst naar Amerikaanse films uit de jaren’40. Kurosawa gebruikt alle mogelijk technieken om de kijker zo dicht mogelijk bij het spektakel te betrekken, de twijfel, de voortvarendheid, de angst en de woede van Murakami via close ups in beeld te brengen en ons gerust te stellen over de gang van zaken door politiecommissaris Sato als een goede vader zijn jonge en onervaren collega te laten steunen en op het rechte pad te houden.

Stray Dog gaat in essentie over goed en kwaad. Kurosawa laat ons zien dat de grens tussen beide kwaliteiten een dunne streep is en dat we zelf kunnen kiezen welk pad we bewandelen, want Murakami en Yaso (de dief van het wapen) zijn niet alleen van dezelfde generatie, ze waren ook in de oorlog, zijn heelhuids teruggekeerd en van allebei werd op de terugweg het ransel gestolen. De ene besloot om het onrecht te bestrijden en bij de politie te gaan, de andere om wat hem was gestolen terug te nemen en dus in de criminaliteit carrière te maken. Het recht staat evenwel aan de kant van de politieman. Hij is dan wel een groentje, emotioneel en vernederd, maar hij is tegelijk de jager en zijn tegenstrever de prooi. Kurosawa vergroot de figuur van Murakami voortdurend uit via het kikkerperspectief, hij is de arm van de wet, degene die zal zegevieren, en de wereld, de massa’s in de nauwe straatjes, het publiek in het honkbalstadion, de regisseur bekijkt ze vanuit de hoogte, vanuit het vogelperspectief, om hun kwetsbaarheid en nietigheid aan te geven, hun macht om die ene misdadiger te verbergen, maar ook hun onmacht om hem voor Murakami en Sato definitief onzichtbaar te maken. Want chef Sato, 25 jaar in dienst, rustig van karakter, met een scherpe geest en veel psychologisch doorzicht, houdt voortdurend het doel voor ogen en besluipt zijn prooi langzaam en berekend. Stray Dog wordt op die manier een spannende achtervolgingsfilm. Het tempo ligt meestal hoog, terwijl Kurosawa toch stil durft te staan bij een detail, een stukgegooide tomaat op de keien, een beregende straat, de slapende kinderen van Sato. Later zou hij dat procédé zelf bestempelen als een technische fout. Toch is het typisch Kurosawa.

Ook vintage Kurosawa is de evolutie van Murakami van antiheld naar held in een drama dat hij zelf heeft veroorzaakt. Het lijkt een contradictie in terminis, maar de Japanse filmgrootmeester maakt het allemaal aannemelijk omdat de jonge onzekere en radicale politieman, onder de hoede van een ervaren collega, het metier leert en daardoor een ander, een beter, een meer volwassen individu wordt zonder gebruik te maken van illegale of ontoelaatbare praktijken. Toshiro Mifune geeft de rol van Murakami op een spectaculaire manier gestalte en laat het personage boven zichzelf uitgroeien. Netjes geschoren en piekfijn in het pak, lijkt hij helemaal niet op de verwilderde en onverschrokken samurai uit of de laffe krijgsman uit Throne of Blood, maar zijn prestatie is even indrukwekkend en doorleeft. Naast hem zorgt de bezadigde en gemoedelijke Takashi Shimura als politiechef voor een al even geloofwaardige en sterke prestatie.

BEELD EN GELUID
Stray Dog is niet vrij van beschadigingen en vuiltjes. In de loop van de film is er sprake van minder toegetakelde fragmenten, maar er is duidelijk heel weinig zorg besteed aan de restauratie van het beeld en dat is jammer, want deze film verdient het om in de beste omstandigheden te worden bekeken. Ondanks dat is er veel detail en een zeer goed contrast tussen licht en donker. Laat de kwaliteit niet de eerste reden zijn om deze film in de winkelrekken te laten staan, want Kurosawa doet technisch een klein wonder met over- en doorvloeiers tijdens Murakami’s zoektocht in de achterbuurten van Tokio.
De muziek is sterk aanwezig in Stray Dog en heeft een belangrijke functie in het uittekenen van de sfeer van deze film. Net zoals het beeld is er evenwel weinig ondernomen om de geluidskwaliteit gevoelig te verbeteren. Er is sprake van gekraak en veel ruis, storingen die met moderne middelen eenvoudig weg te werken zijn.

EXTRA'S
Deze dvd bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Stray Dog is een zijproject in het oeuvre van Akira Kurosawa, de regisseur die bij ons bekend is wegens zijn samuraifilms uit de Japanse middeleeuwen. Deze productie, uit 1949, is beïnvloed door de Franse film noir en de Amerikaanse politiefilms uit dezelfde periode en haalt makkelijk hetzelfde niveau. Stray Dog heeft een sterk scenario, opmerkelijke acteerprestaties en een interessante cast.

Stray Dog maakt deel uit van de Kurosawa-box 3, samen met Throne of Blood, The Bad Sleep Well en Dodes’ka-den.