FILM
Terwijl de nazi's met de Blitzkrieg Londen op de knieën trachten te krijgen, worden de vier kinderen van het gezin Pevensie, Peter (William Mosley), Susan (Anna Popplewell), Edmund (Skandar Keynes) en Lucy (Georgie Henley) uit veiligheidsoverwegingen ondergebracht op een niet nader genoemde lokatie op het Britse platteland. In een kast van een villa, eigendom van de ietwat wereldvreemde professor Kirke (Jim Broadbent) proberen de kinderen de verveling te verdrijven en onder het waakzame oog van de meid, Mrs. Macready (Elizabeth Hawthorne) uit te komen. Bij een spelletje verstoppertje belandt Lucy via een magische kleerkast in het magische, winterse landschap van Narnia, waar ze de faun Mr. Tumnus (James McAvoy) ontmoet. Bij terugkeer naar de gewone wereld wil niemand haar geloven, en is ze zelfs het mikpunt van spot van haar broer Edmund. De poort in de kleerkast gaat echter niet zomaar op commando open; bij een tweede reis achtervolgt Edmund zijn zusje stiekem, en merkt dat ze blijkbaar niet gelogen heeft over het betoverde land achter de kleerkast. Hij heeft er een ontmoeting met de afschrikwekkende koningin Jadis (Tilda Swinton), die tracht om in ruil voor een paar stukken snoep de jongen zo ver te krijgen dat zijn drie broers en zussen mee naar Narnia komen. Een profetie voorspelt namelijk dat vier mensenkinderen erin kunnen slagen om de Witte Heks af te zetten, en daar wil ze maar wat graag een stokje voor steken.



Bij de derde tocht, na een incident met een gebroken ruit, belandt het viertal voor langere tijd in Narnia. Omdat Mr. Tumnus verzuimd heeft de aanwezigheid van Lucy aan de Witte Heks te melden, is hij door de uit wolven bestaande politie van Maugrim (Michael Madsen) opgepakt. Een familie sprekende bevers (Ray Winstone en Dawn French) neemt de kinderen in huis op, en adviseert hen om raad te vragen bij de leeuw Aslan (Liam Neeson), wiens troepen klaar staan om uit te rukken en het land eindelijk na honderden jaren uit haar winterse greep te halen. Een bijkomend probleem is echter dat, vooraleer Peter, Susan en Lucy hun rug gedraaid hebben, Edmund verdwenen is en de kant van de Witte Heks gekozen heeft; een keuze waar hij - en hij niet alleen - nog dik spijt gaan krijgen.



Eindelijk, daar is 'ie dan, de met veel bombarie aangekondigde verfilming van Andrew Adamson (Shrek en Shrek 2, en als Eddie Murphy nog eens de ezel wil uithangen straks ook Shrek 3) van het eerste van zeven delen van het magnum opus van de zeer christelijk geïnspireerde schrijver Clive Staples Lewis. De motivatie achter dit bekeringsverhaal voor kinderen kon U reeds lezen in onze bespreking van de BBC-versie, en met de bestaande hype zou het ons niet verbazen, mocht één dezer maanden ook de tekenfilmversie van Peanuts-animator Bill Mendelez terug uitgebracht worden. Laten we echter liever voornamelijk over deze verfilming hebben dan over de achtergrond, die we reeds uitgebreid becommentarieerd hebben in bovenstaande bespreking. Deze verfilming is van de drie genoemde alleszins de minst proselytizerende, en Adamson verdient alleszins respect omdat hij de film niet alleen voor een enggeestig fundamentalistisch publiek heeft gemaakt dat al bij voorbaat dweept met Lewis' werk. Onwillekeurig moet bij deze film denken aan de scène uit I Married Marge, een aflevering uit het derde seizoen van The Simpsons, waarin Homer Simpson bij het buitenkomen van The Empire Strikes Back voor het publiek dat voor de volgende voorstelling staat aan te schuiven, de grote clou (kom, U weet wel wat ik bedoel...) er iets te luid uit flapt. Ongeveer hetzelfde moeten de Lewis-onkundige bioscoopgangers zich gevoeld hebben, toen de fundiewundies zich bij de release van de film onledig hielden met het uitdelen van foldertjes waarin ze oproepen om na te denken over [spoilers]de parallellen tussen de legende van Aslan en het lijdensverhaal van Jezus, waarbij ze met hun fijne bedoelingen ineens het einde verklapten.[/spoilers]



Adamson volgt het boek van Lewis redelijk nauwgezet, maakt het geheel luchtig genoeg voor een groot publiek, en hij heeft in tegenstelling tot de makers van de BBC-reeks een aan de omstandigheden aangepast budget voorhanden. In deze film huppelen dus geen acteurs met een derderangs beverkostuum rond, waar zelfs de kleinste kleuter niet van de indruk is, maar werden ale CGI- en andere digitale trukenmachines in overdrive gezet. Visueel is de film dan ook soms verbluffend. Er blijft echter nog genoeg christelijke symboliek voorhanden om de geharde Lewis-freaks terwille te zijn. Alhoewel de symboliek achter de eeuwige winter-zonder-kerstmis waarin Narnia zich bevindt vooraleer Aslan ten tonele verschijnt, oorspronkelijk op heidense rituelen geschoeid zijn, is de algemeen aanvaarde overlevering dat deze als kapstok heeft gefungeerd om de kerstboodschap aan te hangen, kwestie van de pas bekeerde Keltische volkeren niet te zeer uit hun natuurgodsdiensten uit te bruskeren. De onlogische plotwendingen die daaruit voortvloeien - de terugkeer van Aslan bijvoorbeeld - moeten we er dan maar voor lief bij nemen, en The Chronicles Of Narnia is dus een delicate evenwichtsoefening, die uiteindelijk toch tot een breed acceptabele film leidt. Toch verliest deze film in de blijkbaar door het publiek opgebouwde verwachtingen ten opzichte van The Lord Of The Rings. En dan moeten we inderdaad een beetje met de beschuldigende vinger wijzen naar de mensen van de afdeling marketing: ja, Lewis en Tolkien waren collega's, die elkaar sterk beïnvloed hebben, maar Tolkien was nu éénmaal met ruime voorsprong de briljantste van de twee. Punt. Net zoals The Hobbit is Lewis' werk voornamelijk gericht op kinderen, en daar wringt 'm het schoentje ook in deze verfilming. Voor volwassenen zal de complexe context duidelijk ontbreken, en voor kinderen zijn sommige scènes iets té schokkend - waarmee de film weer absoluut in overeenstemming is met de - geef maar toe - wrede bijbelverhalen die het boek promoot. In de Nederlands genasynchroniseerde versie werd zelfs in enkele scènes behoorlijk de schaar gezet, waarmee de film aan impact verloor, maar waarbij we ons ineens de vraag kunnen stemmen voor welk soort publiek de film dan wel bestemd mag zijn.



En dat is niet zo'n makkelijke vraag: Adamson is trouw genoeg gebleven aan zijn bronmateriaal, en dat de film daardoor soms wat pace mist, is helemaal te wijten aan Lewis. Zo blijft onder meer het spelletje cricket dat de kinderen in de tuin van de professor spelen, behouden, en worden dergelijke details gelukkig terwille van de intrinsieke domheid van het Amerikaanse filmkijkend publiek niet opgeofferd. Los, onafhankelijk en objectief bekeken is The Chronicles Of Narnia: The Lion, The Witch And The Wardrobe een mooie fantasyfilm, die misschien net niet genoeg durft te kiezen voor een kinder- dan wel een volwassenenpubliek, maar toch boeiend genoeg blijft door onder meer de begenadigde inbreng van acteurs als Tilda Swinton, die een véél onderkoelde en minder Dokter Krimson-schurkachtige White Witch neerzet dan Barbara Kellerman in de BBC-verfilming. Een daverende sterrencast zoals Lord Of The Rings is er nochtans niet, ondanks de steminbreng van Liam Neeson, Dawn French, Rupert Everett en de niet gecrediteerde Michael Madsen, en daar verliest de film de vergelijking mee, alhoewel het acteerwerk van de kinderen verhoudingsgewijs redelijk is, en niet één aaneenschakeling van mierzoete retoriek wordt. Ook probeert "christelijk rechts" in Amerika deze prent naar voor te schuiven als hét alternatief voor hun ogen moreel compleet ontaarde Harry Potter, maar ook die film zal allicht een groter publiek kunnen aanspreken.

The Chronicles Of Narnia wordt daarom best niet met die andere, voornoemde illustere voorbeelden in één adem genoemd, want alhoewel er ontegensprekelijk bepaalde overeenkomsten zijn, die overigens common ground zijn in het fantasy-genre, is de opzet van deze prent totaal anders.



BEELD EN GELUID
Het beeld is om van over de rooie te gaan: scherp, sfeervol ingekleurd, met hoog contrast en veel details, een occiasioneel panoramisch shot misschien uitgezonderd. Grain is zeer minimaal, printfouten zijn al helemaal afwezig, en ondanks de lengte van de film hebben we geen noemenenswaardige compressie-issues bemerkt. Bij het geluid is er echter iets danig fouts gegaan. Niet dat de Engelse - of voor mijn part de Nederlandse - Dolby Digital 5.1-track bijzonder slecht zouden zijn, alhoewel 384 Kbps net niet het onderste uit de kan haalt, en we de DTS-track van op de regio 1-versie mooi kunnen schudden. Er is echter een zware fout gebeurd in de mastering, waardoor de Vlaams en Frans gesproken soundtracks die volgens het menu aanwezig zouden moeten zijn, totaal ontbreken. Hebt U echter lak aan deze tracks, dan is er niets wat U moet tegenhouden om deze versie aan te schaffen. Het geluid is piekfijn met grote stereospreding, aggressief subwoofergebruik en de geluidstrack staat bol van de subtiele en minder subtiele ambiënte geluiden. Toch voor de volledigheid even vermelden dat de Nederlands en Vlaams gedubde versies die in de bioscopen draaide, ingekort waren om de te jonge kijkertjes niet te veel trauma's te laten oplopen; met name één wel zeer nadrukkelijke martelscène werd gevoelig ingekort. Op deze disc zou een oplossing seamless branching kunnen geweest zijn, maar dat bleek technisch niet haalbaar, en U zal het (gelukkig) met de langere versie moeten stellen, zij het met de extra vermelding op de binnenhoes dat U voor de héle jonge kijkertjes toch maar even een moreel consulent binnen handbereik houdt.



EXTRA'S
Ook bij het overvloedige bonusmateriaal merken we dat er taalkundig wat aan de hand is, want de traditionele sloef trailers voor andere dvd's heeft verdraaid Franse pancartes. Als U net zoals wij deze trailers toch skippen, is dit een tweede probleem dat essentieel niet onoverkomelijk is. De menu's zijn mooi vormgegeven, helemaal in overeenstemming met de rest van de film. Op disc 1 vinden we nog een blooper-reel van 4 minuten terug, evenals een pop-up fact track die echter niet compatibel is met de ondertiteling, en twee audiocommentaartracks. Op beide tracks staat regisseur Andrew Adamson centraal, met op de eerste track het gezelschap van de vier kindacteurs, en op de tweede producent Mark Johnson en productie-designer Roger Ford. De eerste track is nog het beste te beschrijven als het audio-equivalent van een McDonalds-feestje, en is eerder gericht op het jongere publiek, dat dan weer zelden of nooit een commentaartrack zal beluisteren, en dan nog de ogen wijd open zal trekken als blijkt dat de "Nederlandstalige" kindacteurs hierop plots Engels spreken. De tweede track is meer technisch van aard, en soms gezien de lengte van de film een beetje op het vervelende af. Roger Ford vond het blijkbaar zelfs niet eens de moeite om naar de opname te komen, en zijn bijdrage is dan ook telefonisch.



De meerwaarde van de tweede disc maakt de magerheid aan extra's van de eerste echter ruimschoots goed. De extra's vallen uit elkaar in twee secties, "Creating Narnia", die meer over de film gaat, en "Creatures, Lands & Legends" die de kijker meer achtergrondinformatie verschaffen over de fantasiewereld van Lewis. In de eerste sectie treffen we eerst en vooral twee documentaires aan. "Chronicles of a director" (38 min.) vertelt ons de geschiedenis van het maken van de film, verteld vanuit het standpunt van regisseur Adamson, alhoewel de andere castleden occasioneel ook hun inbreng mogen doen. Tegen de verwachtingen in bevat de documentaire nogal wat substantie, alhoewel Adamson af en toe toch ook eens uitglijdt over de rijkelijk vloeiende hoeveelheid zeep. "The children's magical journey" (26 min.) toont ons hoe de vier kinderen tegenover het filmproject stonden. Deze featurette is iets recenter opgenomen, waardoor onder meer Skandar Keynes (Edmund) intussen een flinke opstoot van zijn groeihormonen heeft gehad. Om de verwondering in het gezicht van Georgie Henley (Lucy) treffend te kunnen in beeld brengen, heeft ze de set van het besneeuwde Narnia pas te zien gekregen tijdens de opname, waar ze geblinddoekt naar toe is gevoerd. "Evolution of an epic" is nog eens een verzameling van vier onderdelen, die samen 124 minuten bestrijken. Beginnen doen we met "From One Man's Mind", een 4 minuten durende, zéér gesynthetiseerde biografie van Clive Lewis, gevolgd door het lijvige "Cinematic Storytellers" (55 min.), een in acht hoofdstukken verdeelde, van een play all-functie voorziene schare featurettes waarin we de verschillende stadia van de productie te zien krijgen. Een zelfde aanpak krijgen we bij "Creating Creatures" (54 min.), wat is opgedeeld in 11 onderdelen en waarin de verschillende, al dan niet menselijke, personages uit de film worden belicht. Liefhebbers van visuele effecten komen tot slot nog aan hun trekken in "Anatomy Of A Scene - The Melting River", een 12 minuten onthullende kijk op de trucages die met deze scène gepaard gaan.



"Creatures, Lands & Legends" vangt aan met een 15 minuten durende documentaire "Creatures Of The World", een beetje analoog qua inhoud als het voornoemde "Creating Creatures", met dat verschil dat hier wordt uitgegaan van de (doorgaans rijk geïllustreerde) boeken van Lewis zelf. Daarnaast krijgen we nog een aanklikbare landkaart "Explore Narnia", met daarin vijf nader toegelichte lokaties, en "Legends In Time", waarin de gebeurtenissen in de boeken op een dubbele tijdschaal met elkaar worden vergeleken: de jaren die de kinderen hebben doorgebracht in Narnia duren op het Engelse platteland blijkbaar maar een klein uurtje. Tot slot hebben we nog minstens twee easter eggs gevonden, en wordt het geheel verpakt in een mooie slipcase, en vergezeld van 3 fraaie postkaarten met conceptuele tekeningen



CONCLUSIE
Nu fantasy weer "in" is, was een groots opgezetten verfilming van C.S. Lewis' werk bijna onvermijdelijk geworden. The Lion, The Witch And The Wardrobe is daarbij reeds het vaakst verfilmde boek, waar nu eindelijk eens een groot budget werd voor uitgetrokken. De film mist een beetje zijn doel, maar de presentatie op dvd is puntgaaf, met op de tweede disc prima bonusmateriaal. Twee technische onvolkomenheden zijn het ontbreken van een Vlaams en Frans audiospoor alsook de Frans getitelde cross-promotionele trailers, maar als U daar niet om maalt, kunnen we U met een gerust hart deze versie aanbevelen.