Opgelet! Onderstaande bespreking bevat verschillende spoilers over zowel seizoen één als twee van Carnivale! Wie onbevangen wil genieten van de serie leest dus liefst de algemene review met een voorzichtig oog en kan de episode-index best aan zich voorbij laten gaan.

SERIE
Vlak na het conflict dat de Mens in al zijn dwaasheid 'de oorlog die alle oorlogen zou eindigen' noemde, trachtte de Duistere Heer zijn lot te ontlopen door in de huid van een sterveling te kruipen. En dus vluchtte Hij de Oceaan over, naar een rijk dat men Amerika noemde. Maar Zijn aanwezigheid alleen al verteerde de levensenergie van het land als een kanker. Mensen werden stom gemaakt, door idioten die veel spraken maar niets zegden, en die onderdrukking en lafheid als een deugd beschouwden. Die vrijheid obsceen vonden. In dit duistere centrum joeg de Profeet zijn vijand op, tot hij zich – verzwakt door zijn wonden – tot de volgende wendde in de oeroude lijn van het Licht. Aldus kwam het lot der Mensheid te rusten op de trillende schouders van een hoogst onwillige Verlosser.



Net zoals de eerste reeks van het bizarre, van schoonheidsfoutjes vergeven, maar verslavende Carnivale begon met een mysterieuze monoloog van acteur met dwerggestalte Michael J. Anderson, zo steekt ook seizoen twee van wal met een enigmatische proloog. De woorden zijn ditmaal echter simpeler, het verhaal dat wordt geschetst rechtlijniger. In die optiek is de monoloog emblematisch voor de ganse tweede reeks van Carnivale. Waar de eerste twaalf afleveringen je nog vooral onderdompelden in een geheimzinnige wereld, gelegen tussen magie en realiteit in, zonder veel tijd aan plot te verspillen, besteden episodes 13 tot en met 24 meer aandacht aan actie, karakterevoluties en aan het beantwoorden van vragen die in reeks 1 gesteld werden. Toch bezondigen de makers zich op tijd en stond opnieuw aan overdreven expositie en nodeloze ingewikkeldheid, waardoor je ook het tweede seizoen van Carnivale geen volkomen succes mag noemen.

Het verhaal gaat verder waar reeks één eindigde: na de dood van intrigant Lodz en zieneres Apollonia kent de kermis een moment van bezinning. Maar slechts een handvol van de 'carnies' vermoedt de hand van Ben Hawkins in de tragedies. Deze laatste is zich trouwens voor het eerst ten volle bewust van zijn helende gaven, en hij evolueert prompt van een passieve schuchtere jongen naar een gedreven actieve man, die alles in het werk stelt om zijn vader te vinden. Die bezit immers de sleutel om Bens tegenpool, de sinistere priester Justin Crowe, tegen te houden in zijn queeste om de Hel op Aarde te stichten. De missie om Crowe te stoppen neemt het leeuwendeel van het tweede seizoen in beslag en wordt gekenmerkt door een grote dramatische stuwkracht, die enkele mindere verhaalelementen vakkundig verdoezelt.

Zo is het spijtig dat de priester nauwelijks een evolutie doormaakt in de twaalf afleveringen van deze dvd-box. De grote ommezwaai naar de Duistere Zijde gebeurde dan wel op het eind van het vorige seizoen, maar dat mag geen excuus zijn voor Justin Crowe om zich genoegzaam doch passief in zijn duivelschap te wentelen. Het zijn nevenfiguren die ditmaal in zijn naam handelen: zijn zus Iris, zijn 'Eerste Apostel' Stroud en de schimmige Wilfred Smith. Geen enkele demon kan zonder zijn trouwe volgelingen, maar in Carnivale krijg je soms het gevoel dat Justin Crowe niet langer de touwtjes zelf in handen heeft, wat hem tot een minder intrigerende slechterik maakt. Andere spijtige ontwikkelingen zijn occasionele goede ideeën die de jammerlijke vorm aannemen van dei ex machina – het 'dodenmasker' van Ben Hawkins dat de priester impromptu in zijn brievenbus vindt bijvoorbeeld – , de wijze waarop de eerste vier afleveringen de overbodige expositie maar blijven opstapelen, de stereotiepe uitwerking van de mythologie van de reeks en enkele nevenplots die te pas en te onpas opduiken, maar nooit een aanvaardbare pay-off krijgen.



Niettemin overtuigt Carnivale seizoen twee over het algemeen meer dan de eerste reeks. De goed omlijnde, simpele missie van Ben Hawkins is daar een belangrijk element in, maar meer nog moet gekeken worden naar de manier waarop figuren uit de achtergrond een prominentere plaats krijgen, gekoppeld aan intrigerende karakterontwikkelingen en uiterst bevredigende relationele evoluties. Vooral Clea DuVall komt naar de voorgrond. Haar personage Sofie blijkt een cruciale rol te spelen in de eeuwige strijd tussen Goed en Kwaad en hoe de schrijvers opbouwen naar een grandioze climax voor haar karakter verdient alle lof. DuValls uitmuntende vertolking is de kers op de taart. Ook de bloeiende relatie tussen Jonesy en Libby geeft de reeks meer emotionele diepgang, evenals een vleugje charmante romantiek. Aan de Kwade Zijde is de Lady MacBeth-achtige rol van Iris Crowe een lust om naar te kijken en is de additie van Eerste Apostel Varlyn Stroud een geslaagde zet.

Waar ik in mijn review van seizoen één al lyrisch was over de technische kwaliteiten van Carnivale moet ik voor seizoen twee opnieuw mijn loftrompet bovenhalen. De look van de reeks blijft de betere film naar de kroon steken met een verbluffend setdesign, prachtig uitgelichte exterieurscènes en een beklijvende sfeer waarin geluid en muziek een groot aandeel hebben. Ook de acteerprestaties zijn erop vooruit gegaan. Ieder personage dat ik in de vorige paragraaf vernoemde wordt prima vertolkt door een begaafde acteur en/of actrice. Degene die de grootste transformatie doormaakt is Nick Stahl. In reeks één was hij nog een mokkende tiener, hier bloeit hij open tot een – in alle opzichten – sterke man. Het is Stahls verdienste dat beide zijden van dezelfde medaille hem moeiteloos afgaan. Maar ook Tim DeKay, Carla Gallo, Amy Madigan en John Carroll Lynch leveren exemplarisch werk af. En dan zwijg ik nog over de tientallen andere, kleine rolletjes die door het castingteam van de serie stuk voor stuk perfect worden ingevuld.

Al die goede én slechte punten leiden uiteindelijk tot de ultieme confrontatie tussen Justin en Ben in de laatste aflevering van seizoen twee. De confrontatie zelf wordt te flauw afgehaspeld, als betrof het hier een laatste act van een straight-to-dvd horrorsequel voor bloedhongerige, domme tieners. Maar een intrigerende epiloog – met de ene twist na de andere – maakt veel goed. En dat is verdomd frustrerend, want episode 24 zou de laatste aflevering van Carnivale ooit worden. Wegens tegenvallende kijkcijfers – en ongetwijfeld ook de bijzonder hoge kostprijs van de reeks – werd Carnivale immers genadeloos geschrapt door betaalzender HBO. Hoe Sofie’s kracht en invloed zou groeien, welke richting de strijd tussen Goed en Kwaad zou uitgaan en hoe de kermis in het plaatje past, zal bijgevolg voor eeuwig en altijd een raadsel blijven. Deze reviewer vind het alvast erg jammer dat een derde seizoen opgesloten zal blijven in de fantasie van bedenker Daniel Knauf. Voor een serie die in gelijke mate interesse opwekte voor de ongewone vertelwijze en frustratie in de hand werkte wegens gemiste artistieke en emotionele kansen, lijkt me dat een mooi compliment.



AFLEVERINGEN
13. Los Moscos
Management maakt Ben Hawkins diets wat er van de wereld wordt als hij zijn taak niet opneemt. Ben moet zijn vader Henry Scudder vinden, wil hij klaarheid scheppen in zijn rol. De verslagenheid op de kermis is groot na de dood van Apollonia, maar Samson zwijgt wijselijk over de moord op Lodz. Justin vindt een plek in Californië waar hij een tempel wil bouwen om zijn volgelingen op te vangen. Maar de priester wordt tevens gekweld door visioenen over zijn tegenpool, Ben Hawkins.

14. Alamogordo, N.M.
Justin rekruteert via de radio een drieste misdadiger: Varlyn Stroud moet op zoek gaan naar Henry Scudder en via hem in contact komen met diens zoon. Ben is inmiddels bij een waanzinnige beland, die hem meer info kan verschaffen over Scudder. Op de kermis ziet Ruthie gezichten van mensen die al jaren dood zijn. En Justin Crowe brengt mysterieuze nachtelijke bezoeken aan Chinatown.

15. Ingram, TX
Ben zoekt tevergeefs naar tips over de schuilplaats van zijn vader in Ingram, tot iemand hem de weg wijst naar een huis op een verlaten weg. In New Canaan denkt de rechterhand van Justin inmiddels te hebben ontdekt wie het weeshuis in brand stak. Hij wijst met een beschuldigende vinger naar Iris. Stumpy laat zijn vrouw en dochter de ene vertoning na de andere doen – zelfs tittie shows voor tieners – om een utstaande schuld te kunnen betalen.

16. Old Cherry Blossom Road
In het oude huis op de verlaten weg huist niemand minder dan Bens grootmoeder, die hem cruciale informatie geeft over zijn vermiste vader. Jonesy geeft Sofie een zwaar karwei, maar ze wordt constant bespot door de mannelijke werkers. Lila uit haar wantrouwen over Samson aan de rest van de kermis: ze vermoedt zijn hand in de verdwijning van Lodz. Terwijl Justin nachtmerries heeft over een moorddadige Ben, krijgt Tommy Dolan bewijs in handen dat Iris wel degelijk de pyromaan van het weeshuis is.

17. Creed, OK
Ruthie deelt Sofie mee dat ze de geest van haar dode moeder ziet rondwaren. Ben spoort de man op die het dodenmasker van zijn vader maakte en komt te weten dat zijn vader helemaal nog niet dood is. Tommy Dolan deelt Justin mee dat zijn zus de brandstichter is. Die weigert vooralsnog zijn zus aan te geven. Sofie legt de tarotkaarten voor Ben en ze delen een reeks bizarre visioenen. Justin ontvangt inmiddels een pakketje van de maskermaker: een plaasteren afgietsel van Bens hoofd!

18. The Road To Damascus
Sofie zoekt het gezelschap op van Ben. Na de gedeelde visioenen zijn de twee naar elkaar toegegroeid en een romantische evolutie van hun relatie is onvermijdelijk. De kermis ontmoet een rivaliserende troep, wiens kamp werd gedecimeerd door Varlyn Stroud. Samson biedt spontaan een helpende hand aan. In New Canaan maakt Tommy Dolan zich op voor een preek die Iris aan de schandpaal moet nagelen. Maar tot zijn ontsteltenis geeft hij zélf toe de brandstichter te zijn. En na een incidentrijke nacht zegt Sofie voorgoed de Carnivale-troep vaarwel.



19. Damascus, NE
Andere priesters van zijn gemeenschap zijn bezorgd over Justins groeiende populariteit en vragen zijn controversiële speeches op voorhand te mogen inzien. Justin gebruikt het incident om nog meer respect af te dwingen bij zijn volgelingen. In Damascus vindt Ben eindelijk zijn vader, maar ook Varlyn Stroud is ter plekke. Ben is de Eerste Apostel echter te vlug af en brengt Henry Scudder naar Management. Wanneer de Rus Scudder naar het leven staat, grijpt Ben in, met fatale gevolgen voor Management.

20. Outskirts, Damascus, NE
Ben krijgt de mythische kracht en wetenschap overgedragen van de stervende Rus. Scudder ontsnapt, maar wordt gevangen door Stroud, die prompt richting Californië rijdt. Jonesy en Libby zijn getrouwd, zeer tot ongenoegen van de jaloerse Rita Sue. Een ongeluk op het reuzenrad biedt Ben de kans zijn helende gave te gebruiken, maar de dood van een moeder noopt de kermis op de vlucht te slaan voor een lynchende menigte hen bereikt. In Californië sluit Justin een pact met een lokale politicus die in de Senaat verkozen wil worden. En de priester huurt een nieuwe huismeid in... Sofie!

21. Lincoln Highway, UT
Ben zet de achtervolging op Stroud in, maar wordt opgehouden door een gruwelijke ontmoeting met Jonesy. Die werd in pek en veren gehuld door een lynchende menigte uit Damascus en ligt op sterven. Ben belooft Libby dat hij haar kersverse echtgenoot niet zal laten sterven en gebruikt zijn helende gave. Tijdens Justins preek voor een Nieuw Amerika vuurt de invalide Vader Balthus een kogel op hem af. Justin wordt niet geraakt, maar de paranoia over zijn veiligheid groeit gestaag. Sofie is onder de indruk van het gemak waarmee Justin Vader Balthus vergeeft en valt voor zijn manipulerende woorden.

22. Cheyenne, WY
Lodz neemt 's nachts tijdelijk bezit van Ruthies lichaam en deelt zo enkele geheimen met zijn geliefde Lila. Dankbaar voor het redden van zijn leven besluit Jonesy Ben te vergezellen in zijn zoektocht naar Stroud en Scudder. Die twee zijn inmiddels gearriveerd in New Canaan. Maar Justin moet wachten om Scudders gave over te nemen tot alle verdovingsmiddelen uit diens lichaam verdwenen zijn. Iris ontdekt inmiddels een onvermoede connectie tussen Justin en Sofie. Na een list doodt de priester Scudder en neemt zijn kracht en wijsheid over. Niet veel later arriveren Ben en Jonesy in New Canaan.

23. Outside New Canaan
Op de kermis komt het tot een confrontatie tussen Lila en Samson. Een muiterij lijkt op til, tot Jonesy opdaagt en de carnies toont hoe Ben Hawkins hem genas. De Carnivale-troep zet meteen koers naar New Canaan. Daar ziet Ben Sofie terug, maar zij weigert te geloven dat Justin het Opperste Kwaad is en breekt met Ben. Samson en zijn kermis hebben inmiddels ook Californië bereikt en ze sluiten een deal met Iris om een show te geven in New Canaan. Jonesy overtuigt Ben om te wachten tot de volgende dag om Justin te vermoorden.

24. New Canaan, CA
Samson bedenkt een slim plannetje om Justin in de val te lokken: terwijl Ben mensen in het kamp geneest, zal de priester vastzitten in het reuzenrad, zodat hij zich niet kan verzetten terwijl de levenskracht uit hem wordt gezogen. Justin vermoedt een verraadster in Sofie en laat haar gevangen zetten. En de confrontatie tussen Ben en de priester vindt eindelijk plaats: een gevecht op leven en dood in een door bliksems omgeven korenveld.



BEELD EN GELUID
Het eerste seizoen van Carnivale was een ware triomf op het vlak van de audiovisuele presentatie op dvd en ook deze tweede reeks ziet er verbluffend uit op het blinkende schijfje. Het gedesatureerde kleurenpalet wordt prachtig weergegeven, contrasten en zwartniveaus zijn uitstekend en van printbeschadigingen of –onvolkomenheden is geen sprake. Een kleine smet is de te donkere uitlichting van sommige nachtscènes, maar dat is eerder een artistieke kwestie dan eentje van technische aard. Het geluid staat eens te meer in een 5.1- Dolby mix op de dvd. De serie is voornamelijk gecentreerd op dialogen, maar dat weerhoudt de geluidstechnici er niet van een prachtig auraal spectrum over de boxen te verspreiden. Goed geplaatste kleine geluidjes, zoals een zwiepende wind of ratelende bouten van het reuzenrad, zorgen voor een voortreffelijke soundtrack.

EXTRA'S
Alle extra's zijn op de zesde schijf samengebracht, op de drie Audiocommentaren na, die over evenveel discs verspreid staan. Helaas hebben bedenker Knauf, producer Klein en een assortiment aan cast- en crewleden weinig interessants te vertellen op hun babbelsporen. Hun bijdrage beperkt zich meestal tot vriendschappelijke babbel onder collega’s. Magic and Myth: The Meaning of Carnivale (26 min.) is in dat opzicht veel onthullender. Niet alleen biedt de documentaire ons een blik in de complexe mythologie achter de reeks, ook lichten de makers een tipje van de sluier betreffende de richting die de serie uit zou zijn gegaan in een derde seizoen. Een presentatie in het Museum of Film and Television (30 min.) brengt de belangrijkste cast- en crewleden samen voor een vraag- en antwoordsessie, die spijtig genoeg iets te vaag, braaf en traag verloopt. Veel beter is de sectie Creating The Scene (16 min.) waarin vier sequenties door de makers worden geanalyseerd, van het ontstaan van het idee tot de praktische uitwerking ervan. Een must voor wie ooit de film- of tv-business in wil! Tenslotte wordt iedere aflevering in de dvd-box voorafgegaan door een korte inhoud met quotes, in de vorm van een Digitale Infofiche.

CONCLUSIE
Het tweede – en laatste – seizoen van Carnivale is in veel opzichten een verbetering ten opzichte van het eerste, met beter uitgewerkte karakters, interessantere plots en een grotere dramatische stuwkracht. Toch is de reeks niet vrij van schoonheidsfoutjes die zelfs in de beste afleveringen een onvoorwaardelijke appreciatie voor de serie afwenden. Beeld en geluid zijn echter van uitstekende kwaliteit en de bonussectie is gevuld met leuke extra's die bijdragen tot een beter begrip van de ingewikkelde mythologie van de reeks.