FILM
Dersu Uzala, de enige niet-Japanse film van Kurosawa, verhaalt over de ontmoeting tussen de Russische geoloog Vladimir Arsenjev, die een expeditie leidt naar een nog niet in kaart gebracht gebied in Siberië, en de in de vrije natuur levende jager Dersu Uzala. De rode draad doorheen de film is de relatie tussen de natuurmens Dersu en de 'gecultiveerde' kapitein Vladimir. Ondanks hun ontluikende vriendschap blijken er grote verschillen tussen beide mannen. Enerzijds is er de zelfbehulpzame jager die, na vele jaren in het woud te hebben rondgezworven, volstrekt zelfstandig weet te overleven in de vaak harde en meedogenloze natuur. Anderzijds zijn er de kapitein en zijn helpers die eerst wantrouwig staan tegenover deze zonderling, maar naarmate de film vordert blijken te beseffen dat diens overlevingsinstinct en kennis van de natuur beduidend groter is dan het hunne. Al snel ontstaat er een wederzijds respect dat definitief wordt bezegeld wanneer Dersu Vladimir's leven redt tijdens een felle sneeuwstorm, tevens één van de dramatische hoogtepunten in de film. Wanneer na verloop van tijd blijkt dat Dersu's zicht zwaar verslechtert, wat nefast is voor diens overlevingskansen in de vrije natuur, worden de rollen omgekeerd en is het aan Vladimir om zijn schuld in te lossen. Vladimir stelt aan Dersu voor bij hem en z'n familie in te komen wonen. Maar kan de natuurmens zich aanpassen aan de triviale beslommeringen van het huiselijke leven?

Dersu Uzala laat zich het beste omschrijven als een avontuurlijke natuurfilm waarin de bossen, uitgestrekte ijsvlakten en bulderende rivieren even belangrijk zijn als het verhaal en de personages. In zekere zin zou je zelfs kunnen stellen dat de natuurlijke omgeving als personage fungeert.

In veel opzichten is deze film een buitenbeentje in het oeuvre van de Japanse grootmeester en dit om verschillende redenen. Ten eerste is de film Russisch, dus met een Russische cast en crew, en niet Japans. Midden jaren zeventig nam de Japanse filmindustrie immers een commerciëlere koers aan dan voorheen. Kurosawa, in die tijd een nochtans wereldwijd gerespecteerd filmmaker, paste niet in dit stramien en slaagde er niet in het nodige geld bijeen te rapen voor zijn volgende Japanse productie (zijn vorige was het aan de kassa geflopte Dodeskaden). Dit leidde tot een mislukte zelfmoordpoging. Gelukkig werd hij in 1975 door het toenmalige Mosfilm uitgenodigd een film te regisseren. Dersu Uzala is daarvan het resultaat. De film won in 1975 de oscar voor beste buitenlandse film en is naar mijn smaak, en ondanks het feit dat hij zelden in één adem met bekendere Kurosawa's als Seven Samurai of Yojimbo wordt genoemd, een echt pareltje. Let wel: Dersu Uzala is niet het meest representatief voor Kurosawa's oeuvre en mensen die houden van zijn eerdere films zullen zich misschien minder aangetrokken voelen door de naïevere, mildere charme van deze. De stijl die Kurosawa hanteert is nochtans volledig de zijne: lang uitgesponnen, maar nooit vervelende, sequenties; eenvoudige, prachtige shots en een aangenaam, gezapig ritme. Maar daarnaast is Dersu Uzala ook gewoon een zeer onderhoudende en toegankelijke avonturenfilm.

BEELD EN GELUID
De film staat anamorf op dvd en heeft de niet zo courante beeldverhouding van 2.20:1, wat iets minder breed is dan het veel voorkomende 2.35:1 formaat. Over de beeldkwaliteit van deze dvd kunnen we kort zijn: slecht. Zowel contrast als scherpteniveau zijn van een belabberd niveau en voor een film met een dergelijke beeldenpracht is dit toch wel erg spijtig. Nog irritanter is het feit dat de kleuren gedurende de hele speelduur dansen, een vaak voorkomend probleem bij oudere 70mm films. De eerste dvd uitgave van Lawrence Of Arabia had hier en daar, maar in veel mindere mate, last van hetzelfde probleem. Daar was het echter nooit storend en beperkt tot slechts enkele shots. De ondertiteling staat netjes onderaan het beeld maar is, zoals we ondertussen al gewoon zijn van eerdere Moskwood uitgaven, doorspekt met taalfouten. Dit zou voor een regulier verkrijgbare dvd toch niet mogen.

Het geluid heeft een nieuwe 5:1 codering meegekregen en is zeer degelijk. De beperkte actie zorgt er natuurlijk voor dat de subwoofer niet constant zit te pompen, maar er wordt over het algemeen toch een mooi klankbeeld gecreëerd. Het gefluit van vogeltjes, de ruisende wind en de vele, subtiele omgevingsgeluiden zorgen voor genoeg ruimtelijkheid. De tweedelige film is over twee schijfjes verdeeld, wat gezien de erbarmelijke beeldkwaliteit van geen enkel nut is, behalve dan om plaats vrij te maken voor de vele ondertiteltracks. Vervelend is ook dat je aan het begin van ieder schijfje de copyrightschermen, die niet vooruit te spoelen zijn, moet uitzitten.

EXTRA'S
Op het eerste schijfje vind je naast de hoofdfilm een beknopte biografie van Vladimir Arsenjev, de schrijver van het originele boek waarop de film is gebaseerd, een korte, Russische Making Of-featurette en een fotogalerij. Op het tweede schijfje staat een interview met acteur Joeri Solomon over de samenwerking met Kurosawa en je vindt er tevens de filmografieën van de belangrijkste medewerkers.

CONCLUSIE
Dersu Uzala is een buitenbeentje in het oeuvre van Kurosawa en daardoor zeker niet representatief, maar is de moeite van het bekijken meer dan waard. Spijtig genoeg is deze dvd op verschillende vlakken slordig afgewerkt. De beeldkwaliteit is niet veel beter dan VHS-niveau, en de ondertiteling staat vol taalfouten. Enkel voor wie zich niet aan deze gebreken stoort.