FILM
Eind jaren vijftig had Roger Corman een zekere reputatie opgebouwd als regisseur en producent van goedkope B-films die bescheiden successen werden tijdens de hoogdagen van de drive-in cinema's. Maar Corman, een ingenieur met een passie voor de zevende kunst, wou hogerop. Toen low-budgetstudio American International Pictures hem in 1960 dan ook aanbood om een zwart-witte double feature te draaien voor hen, kwam hij met een interessant tegenbod. Hij wou de minieme budgetten die AIP voor de twee films voorzag combineren tot één geldsom om daarmee een ambitieuzere prent te draaien in kleur én cinemascope. AIP zegde toe en kreeg zo niet alleen een film die voor het eerst in hun bestaan commercieel succes aan kritische lof koppelde, maar die het begin zou vormen van een lucratieve reeks films gebaseerd op de verhalen van horrorauteur Edgar Allan Poe: House Of Usher.

Het verhaal benadert sterk de geest van Poe's bekende Fall Of The House Of Usher, maar het scenario – gepend door de befaamde sciencefictionschrijver Richard Matheson – voegt ook eigen elementen toe die in het slechtste geval Poe complementeren en in het beste zijn plot een intrigerende extra dimensie geven. De prent opent met de aankomst van Philip Winthrop in het huis van de titel, een oud gebouw dat op zijn grondvesten davert in een desolate omgeving. Winthrop is uit Boston afgereisd om zijn verloofde, Madeline Usher, op te halen. Haar broer, de ziekelijke Roderick, weigert echter het huis te verlaten. Hij is er immers van overtuigd dat ze besmet is door het kwade gen dat al generaties lang de familie Usher kwelt. Winthrop laat zich hierdoor in eerste instantie niet afschrikken, maar een macabere serie gebeurtenissen verandert zijn kijk op de zaak.

Het is opmerkelijk hoe Roger Corman en Richard Matheson er in hun eerste poging reeds zo goed in slagen om de unieke, sinistere sfeer van Edgar Allan Poe naar het witte doek te vertalen. Poe's verhalen zijn immers meesterwerkjes van vreesachtige suggestie in gedrukte vorm en om dat over te hevelen naar een compleet ander medium, eentje dat een visuele component vereist om de horror tastbaar te maken, is geen sinecure. De makers slagen in hun opzet door een uitgekookt kleurenpalet, een intrigerend production design en een grote eerbied voor hun personages. Een afdaling naar camp was altijd een mogelijkheid met de aanpak die regisseur en scenarist kiezen – dat bewijzen een aantal latere films in Cormans Poecyclus – maar House Of Usher blijft aan de goede kant van de lijn. Roger Corman filmt met vaste hand een intiem verhaal en slaagt erin de scope van de plot grootser op het filmische canvas te schilderen dan je verwacht van een low-budgetproductie. Het huis van de Ushers wordt knap gevisualiseerd als een soort decadente tombe, een woning die op instorten staat door onzichtbare duistere krachten die hun eeuwenoude werk doen. De beelden worden bovendien treffend ondersteund door de macabere muziek van Les Baxter, wiens naam onlosmakelijk verbonden zou worden met Poe in de jaren volgend op House Of Usher. Maar het meeste indruk maken nog een serie portretten waarop de stamboom van de Ushers te zien is. Schilder Burt Schoenberg hanteert een expressionistische stijl die niet strookt met het tijdskader van de film, maar wél perfect de onderliggende horror van het verhaal weergeeft. De schilderijen zijn een prachtig voorbeeld van hoe Corman en co zelfs met een beperkt budget aandacht hadden voor een modus operandi die de kijker optimaal emotioneel moest engageren.



De cast kent een minimale bezetting van amper vier acteurs en is een unicum in de filmografie van Corman omdat er tussen dit kwartet vertolkers geen zwakke schakel zit. Vincent Price – zonder snor, met helwit gebleekt haar, in de eerste van een lange rij Poefilms – geeft Roderick niet gestalte als een schurk, maar als een zielige, maniakale man die ten onder gaat aan de druk van een duistere familiegeschiedenis. Mark Damon vindt verrassende nuances in Winthrop, ook al is het personage niet veel meer dan de obligatoire, van nature nogal saaie held. Als Madeline evoqueert Myrna Fahey meer dan de 'dame in nood': ze schippert geloofwaardig tussen haar liefde voor Winthrop en haar angst om ten prooi te vallen aan de vloek van de Ushers. De lijm die deze sterke performances bijeenhoudt is Harry Ellerbe als de butler Bristol. Zijn ogen hebben al zestig jaar de bizarre levenswandel van de Ushers aanschouwd en hij is dus een baken van rust in de oprukkende chaos.

House Of Usher is kortom een film die niet enkel iets te bieden heeft aan rabiate fans van het oeuvre van Edgar Allan Poe, maar een breed publiek aanspreekt dankzij een intrigerende mix van literaire horror, pulserend sociaal drama en de simpele schokeffecten die enkel de B-film kan bieden. Corman en zijn team hebben bovendien oog voor de details in zowel beeld als geluid, wat deze prent meteen een niveautje hoger tilt. Als de regisseur hoopte met House Of Usher een nieuwe fase in zijn carrière aan te boren, dan is het ook zonder twijfel 'missie volbracht'.

BEELD EN GELUID
Het grootste pluspunt van de transfer is zonder twijfel de fabuleuze weergave van de Eastmancolorkleuren – vooral en niet verwonderlijk rood springt eruit – terwijl ook het contrast van een meer dan behoorlijk niveau is. De scherpte daarentegen laat al eens te wensen over, terwijl printbeschadigingen schering en inslag zijn – meestal niet storend evenwel – en de print ook niet van grain verstoken blijft. De audiokwaliteit kan met een beter rapport pronken. Zowel de dialogen als de muziek klinken immers helder en duidelijk, ook al is de mix niet de meest dynamische.

EXTRA'S
De enige extra is een heerlijk ouderwetse Trailer (2 min.).

CONCLUSIE
House Of Usher was de eerste van een lange reeks Edgar Allan Poeverfilmingen door B-filmkoning Roger Corman. Het is ook een van de beste, dankzij een scenario waarin het kwaad venijnig sluimert, oerdegelijke performances en een solide regie. Beeld en geluid variëren in kwaliteit van goed gezien de leeftijd tot goed zonder meer. De enige extra is helaas een trailer.