FILM
Humphrey Bogart en Lauren Bacall deelden in hun lange carrière vier maal het scherm. Drie producties waren typische sterrenvehikels waarin Bogart een humeurige antiheld speelt die halsoverkop valt voor de charmes van Bacall. Dark Passage is echter geen To Have And Have Not, Big Sleep of Key Largo. Regisseur/scenarist Delmer Daves gaat immers in tegen zowat elke ongeschreven regel waaraan een Bogartfilm volgens Warner Bros. zou moeten voldoen om een kassucces te worden. Tegen de tijd dat de studiobonzen dit door hadden, was de prent al grotendeels opgenomen zodat ze geen andere keus hadden dan Daves zijn ding te laten doen. Een kraker aan de box office werd Dark Passage niet, maar van alle prenten die hét Hollywoodkoppel van de jaren veertig samen draaide is dit ongetwijfeld de meest fascinerende, innovatieve en eindeloos herkijkbare film.

De plot is geadapteerd van een roman van David Goodis en volgt de ontsnapping van de onterecht voor moord veroordeelde Vincent Parry uit de befaamde gevangenis van San Quentin. Parry krijgt hierbij onverwachte hulp van de jongedame Irene Jansen die hem in haar wagen voorbij een politieversperring loodst en onderdak biedt voor de nacht. Haar motief is eenvoudig: ze herkent in zijn zaak een onterechte veroordeling uit haar eigen leven en gelooft heilig in Parry's onschuld. Die beseft dat het slechts een kwestie van tijd is voor de politie hem weer inrekent en zoekt zijn toevlucht tot plastische chirurgie. Zijn nagelnieuwe gezicht voorkomt echter niet dat hij nu ook verdacht wordt van de moord op zijn beste vriend, dat een oude bekende hem afperst voor grof geld en dat hij nog steeds niet weet wie hem in de val lokte voor de dood van zijn echtgenote.



Ook al klinkt bovenstaande paragraaf als het recept voor een doorsnee Bogartfilm, in de handen van Delmer Daves krijgt Dark Passage een heel eigen identiteit. Het duurt namelijk ruim een uur voor je de hoofdrolspeler voor het eerst te zien krijgt. Het merendeel van de eerste zestig minuten hanteert de regisseur namelijk een techniek die een jaar tevoren ook al was toegepast in het Robert Mitchumvehikel Lady In The Lake: het point of view als camerastandpunt. We zien kortom grote flarden van het verhaal vanuit het oogpunt van Vincent Parry. De personages die met hem interageren spreken recht in de camera, wat ongewone maar doeltreffende cinema oplevert. Daves gebruikt de techniek bovendien niet als gimmick – wat juist het falen was van Lady In The Lake – maar als essentieel onderdeel van een verhaal waarin identiteit een sleutelrol speelt. Bovendien rekent de cineast niet louter op point of viewshots: hij wisselt af met neutrale shots waarin hij Bogart onder chirurgische gips verbergt, hem in de schaduw positioneert of enkel op de rug film. Dat voorkomt gewenning en houdt de aandacht van de kijker beter vast.

Humphrey Bogart krijgt bijgevolg nauwelijks de kans om zijn lichaam te gebruiken tijdens zijn vertolking, nochtans een cruciaal onderdeel van zijn acteerstijl. Maar met een stem als de zijne is dat niet noodzakelijk een nadeel. Zijn brommende keelklanken creëren ook zonder de fysieke component een enigmatische en geloofwaardige antiheld waarvoor je de nodige sympathie kan opbrengen. Lauren Bacall is minder prominent aanwezig in de prent dan haar co-stercredit in de generiek doet vermoeden. Ze speelt bovendien een zachter personage dan we gewend zijn van haar: een normale jonge vrouw die eerlijkheid hoog in het vaandel draagt en geen femme fatale met ondoorgrondelijke motieven. Dat laatste is wél Agnes Moorehead wier optredens de suspense aanwakkeren en wier drijfveren tot op het laatste moment verpakt blijven in leugens en misleiding. Tom D'Andrea slalomt in en uit de film als een soort ‘force majeure’ die de intriges interessanter maakt.

Zodra Bogart het gips afwerpt dat zijn nieuwe gelaat verborgen houdt, schakelt Dark Passage helaas over op automatische piloot. De romance tussen hem en Bacall wordt al te netjes naar een climax gestuwd en de plot verliest aan venijn om ruimte te bieden voor een trio voorspelbare suspensescènes. Daves' superieure regie die handig gebruikt maakt van expansieve locatieopnames in San Francisco (nog iets waar hij Warner mee in het harnas joeg) en de excellente montage laten de aandacht van de kijker wel nooit verslappen. De invloed van de studio is helaas goed merkbaar in de epiloog die een happy end plakt op een verhaal dat een gitzwart einde verdient. Had Delmer Daves daarvoor kunnen zorgen, was Dark Passage wellicht uitgegroeid tot een klassieker van de film noir. Nu is het slechts een zeer goede film.



BEELD EN GELUID
Van alle Bogartfilms die Living Colour Entertainment (in sublicentie van Warner) op de markt heeft gebracht, oogt Dark Passage het best. Een constante scherpte, uitstekende contrasten en prima zwartniveaus tillen het beeld boven de middelmaat. Niet elke scène ziet er even helder en krasvrij uit, maar de algemene trend is positief. Op het monogeluidsspoor staan de dialogen centraal en het biedt een heldere weergave gekoppeld aan een minimum aan ruis.

EXTRA'S
Cross Your Fingers (10 min.) reikt heldere inzichten aan over het ontstaan van de film en de rol van Delmer Daves in het creëren van een unieke look. In de amusante Bugs Bunnycartoon Slick Hare dreigt ieders favoriete konijn op het bord van een hongerige Humphrey Bogart te belanden. Een Trailer (2 min.) rondt de bonussectie af.

CONCLUSIE
Dark Passage is een innovatieve film die extensief gebruik maakt van point of viewshots om een typisch noirverhaal een unieke look te geven. Regisseur Delmer Daves kan dan ook meer de titel 'ster van de film' claimen dan de acteurs Bogart of Bacall. De audiovisuele presentatie op dvd is zeer goed, terwijl de bonussectie klein maar informatief en entertainend is.