FILM
Ontkennen dat Lassie Come Home een sentimentele film is, zou zinloos zijn. De prent doet immers voortdurend pogingen om de kijker aan het huilen te brengen met een verhaal over vriendschap, trouw en doorzettingsvermogen. Tegenwoordig is het bon ton om dergelijke zeemzoetigheid als argument te gebruiken om de film genadeloos de grond in te boren. Ik ga dat niet doen. Er is immers een speciale kunde nodig om een publiek bij de gebeurtenissen op het witte doek te betrekken. Film (of dvd) blijft immers tweedimensionale projectie, waarbij er van meet af aan een natuurlijke barrière is tussen de kijker en de personages. Wie die barrière weet te doorbreken en emotie kan losweken bij het publiek, verdient dus applaus. Al bracht Lassie Come Home me niet aan het huilen, er ontwikkelde zich ontegensprekelijk een krop in mijn keel bij bepaalde scènes. Daar mag men niet geringschattend over doen.

Het bekende verhaal, gebaseerd op een boek van Eric Knight, is ondertussen al vele malen verfilmd – het meest memorabel in een film uit 2006 – maar speelde in 1943 voor het eerst op bioscoopschermen. De filmmakers volgen redelijk getrouw de omzwervingen van de collie uit de titel. Elke dag om klokslag vier uur wacht het beest haar baasje Joe op aan de schoolpoort. Maar omdat Joe’s vader zonder werk zit, moet die Lassie verkopen aan een hertog. Die neemt de hond mee naar Schotland om haar voor te bereiden op schoonheidswedstrijden. Lassie weet echter te ontsnappen en begint aan een lange, eenzame tocht van Schotland naar Yorkshire, naar haar baasje Joe. Onderweg komt ze in contact met o.a. een bejaard koppel en een rondreizende pottenverkoper, die hun steentje bijdragen tot het succesvol vervolledigen van de reis van de snuggere hond.
MGM spaarde kosten noch moeite om dit inspirerende verhaal over het doorzettingsvermogen van een collie naar het witte doek te brengen. Zo werd een cast samengesteld die het kruim van het Britse acteurslegioen in de Verenigde Staten vertegenwoordigt. De jonge Roddy McDowall, die tot de lieveling van het Amerikaanse publiek was uitgegroeid in het Oscarwinnende How Green Was My Valley, heeft relatief weinig schermtijd maar is compleet geloofwaardig als de vriendelijke knul die zijn beste kameraad niet wil verliezen. Donald Crisp is een ingetogen vader, Bride of Frankenstein Elsa Lanchester een zorgzame moeder. Ook de bijrollen krijgen een kleurrijke invulling. Dame May Whitty zal het hart van menige kijker breken in een scène waarin het besef toeslaat dat de hond die zij aan de Schotse grens omving haar niet lang meer gezelschap zal houden. Idem dito voor de altijd uitstekende Edmund Gwenn wanneer die de dood van een levensgezel op vier poten moet verwerken. Nigel Bruce valt wat uit de toon met zijn stereotiepe aristocratische vertolking, maar Lassie Come Home introduceerde ook Elizabeth Taylor bij het Amerikaanse publiek. Zij mag even opdraven als Bruce’s nichtje en het is meteen duidelijk dat de camera dol is op haar.

Ook op technisch vlak is Lassie Come Home een hoogvlieger. Cameraman Leonard Smith kreeg een Oscarnominatie voor zijn prachtige fotografie. Grote delen van de prent zijn opgenomen in de studio met rijke Technicolorkleuren, terwijl de outdoorsegmenten op locatie in de natuurparken van Californië plaatsvonden. Om de heroïek van het verhaal extra in de verf te zetten, componeerde Daniele Amfitheatrof een meeslepende muzikale score. Aankleding van sets en kostuums passen perfect in het lange rijtje MGM-wonderen. De regie van Fred Wilcox – die later het even klassiek geworden Forbidden Planet zou inblikken – is functioneel, zonder teveel de aandacht op zich te vestigen.

Dat de studio zo’n groot budget veil had voor wat in essentie een kinderfilm is, moet men zien in de context van de woelige tijden waarin de prent tot stand kwam. Talloze Amerikaanse jongens zagen immers hun vader – op jonge leeftijd vaak hun ‘beste vriend’ – naar de oorlog vertrekken zonder te weten of en wanneer hij zou terugkeren. Een film als Lassie Come Home bood hen een hoopvolle boodschap: welke geografische afstand ook overwonnen moet worden, zij die je liefhebben keren altijd terug. Lassie Come Home mag dan sentimenteel zijn en niet onder de noemer grote kunst te klasseren zijn, de prent toont aan dat er onder de meest simpele verhalen een intrigerende subtext verborgen kan zitten. Probeer met dat in het achterhoofd nog eens naar de film te kijken. Wedden dat zelfs de grootste cynicus dan niet meer de ogen droog houdt?
BEELD EN GELUID
Lassie Come Home kreeg van Warner geen grondige opkuisbeurt, maar de transfer profiteert wel van een degelijke print. Vooral de scènes die in studio opgenomen zijn ogen uitstekend, met scherpe beelden en sprankelende kleuren. De exterieurscènes komen er stukken minder goed vanaf omdat de hoeveelheid grain en de (soms storende) printbeschadigingen daar extra opvallen. De soundtrack is een degelijk monospoor dat een goede mix toelaat tussen de oppeppende muziek en de dialogen.

EXTRA’S
Een grote bonussectie is deze film niet gegund. Enkel Trailers voor drie Lassiefilms en de korte film Fala, over de hond van de Amerikaanse president Franklin Roosevelt, staan op de disk.

CONCLUSIE
Lassie Come Home is een uitstekend gemaakte tearjerker over een collie die honderden kilometers aflegt om herenigd te worden met haar baasje. Ja, de prent is sentimenteel, maar in de beste betekenis van het woord. Beeld en geluid halen een degelijk niveau, maar veel extra’s bevat de schijf niet.