Dekalog is een reeks van tien films die regisseur Krzysztof Kieslowski en scenarist Krzysztof Piesiewicz draaiden voor de Poolse televisie in 1989. De films hebben enkel een nummer van 1 t/m 10 als titel. Ieder deel is een moderne interpretatie van een van de tien geboden. Dekalog 7 behandelt het zevende gebod: ‘Gij zult niet stelen.’

FILM
Wie de dief is en wie de benadeelde is nooit echt duidelijk in Dekalog 7, maar dat zal nu wel net de moraal zijn die Krysztof Kieslowski beoogt in dit deel van zijn Tien Gebodencyclus. De regisseur is immers niet zozeer geïnteresseerd in materiële diefstal, maar in emotionele (en tot op zekere hoogte intellectuele) roof. Dit zevende deel van de Dekalog sluit op dat vlak nauw aan bij de andere episodes, in die zin dat de makers niet de gemakkelijke interpretatie van een gebod volgen, maar er een geheel eigen en unieke draai aan geven. Ook Gij Zult Niet Stelen is bijgevolg het bekijken meer dan waard, ook al houdt Kieslowski zich qua emotionele betrokkenheid iets te fel op de vlakte om volledig te overtuigen.

Hoofdpersonage van de film is Majka. Zij is studente en woont nog bij haar ouders. Voor de buitenwereld behoort ook jongere zus Ania tot het gezin. Alleen is Ania niet Majka's zus, maar haar dochter. De waarheid over Ania wordt namelijk verborgen gehouden om een schandaal te vermijden. Op een dag neemt Majka haar dochter echter mee na een kindertoneelvoorstelling en duikt onder bij de vader van het kind: een leraar op de school waar Majka's moeder directrice is. Ze is van plan te vluchten naar Canada om daar een nieuw leven op te bouwen. Maar de ontvoering rijt oude wonden open en brengt niet alleen Majka in conflict met haar ouders, maar brengt ook de jonge Ania aan het twijfelen over wie ze nu precies is en wat haar plaats in de wereld zal zijn.
Deze opborrelende conflicten worden door Kieslowski niet als tragische Griekse drama's uitgespeeld, maar net heel menselijk gebracht. In de kleine details zit het échte drama van Dekalog 7, zoals wanneer Majka haar dochter vraagt haar voortaan 'mama' te noemen en Ania halsstarrig Majka blijft zeggen. Het intimistische karakter maakt de film meteen herkenbaar voor iedere kijker. Helaas is het neveneffect dat de prent zich in een geïsoleerde bel bevindt, die perfect een eigen, herkenbare wereld bevat, maar waarvan de emotionele impact steeds wordt tegengehouden door een flinterdunne wand. Door een redelijk zware, intellectuele interpretatie van het zevende gebod te gebruiken - kan men iets stelen wat feitelijk altijd al z'n eigendom was - vervreemden Kieslowski en Piesewicz de kijker, terwijl het gebod 'Gij zult niet stelen' zich nu net leent voor een adaptatie die de betrokkenheid van de kijker als troef kan uitspelen.

Visueel ligt Dekalog 7 in de lijn van de vorige episodes, aangezien Kieslowski met zijn regie enerzijds de kijker in een goed gecontrueerd web lokt, maar anderzijds ook afstand bewaart om de emoties niet volledig de bovenhand te laten krijgen. De trend van de recente afleveringen, waarbij het appartementsblok dat de basis vormt van de cyclus meer naar de achtergrond verdwijnt, wordt bovendien voortgezet. Dit is eveneens het eerste deel waarin acteur Arthur Barcis niet voorkomt, zodat de vervreemdende sfeer nog meer in de verf wordt gezet. De acteerprestaties zijn naar goede gewoonte weer van een hoog niveau. Maja Berelkowska vat de essentie van Majka door een gulden middenweg te vinden tussen chaos en orde. Hoewel de ouders in het script onvoldoende zijn uitgewerkt, slagen de acteurs die hen vertolken er toch in een extra laagje aan de karakters te geven. Ook de performance van Katarzyna Piwowarczyk - als Ania - mag er best wezen.

Het is interessant om te zien hoe Kieslowski en zijn partners in crime met iedere nieuwe aflevering van de Dekalog de kijker weten te verrassen met hun aanpak. Weinig cineasten zouden 'Gij zult niet stelen' op deze manier presenteren. Helaas gaat de film een brug te ver door de afstandelijke visie op het gebod: veel van de potentiële emotie gaat verloren door de drang naar een intellectuele denkoefening. Ook in andere delen van de cyclus gebeurt dit deels, maar in deze episode dreigt de gedachte achter het gebod voortdurend de impact ervan op het dagelijkse leven van een Poolse vrouw onder te sneeuwen.
BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van deze episode is een vooruitgang t.o.v. van de andere afleveringen. Het beeld is weliswaar redelijk onscherp, grossiert in grove korrel en blijft problematisch in de duistere scènes, maar dat dit de best ogende print uit de cyclus tot nu toe is, staat buiten kijf. De stereosoundtrack zit op kwalitatief vlak op hetzelfde niveau als dat van de vorige delen.

EXTRA'S
Deze disk bevat geen extra's.

CONCLUSIE
Dekalog 7 kiest een intrigerende premisse die de kijker een interessant dilemma aanreikt, maar de afstandelijke regie voorkomt dat je echt gaat meeleven met wat zich op het scherm afspeelt. Een gemiste kans, aangezien het gebod zich leent voor een emotionele uppercut. Beeld en geluid blijven eerder degelijk dan goed en de bonussectie is leeg.