SERIE
Alfred Lenaerts (Mattias Schoenaerts) en George Reeckmans (Mathijs Scheepers) zijn twee gezworen kameraden die in hun vrije tijd al wel eens een keteltje illegale jenever durven stoken, waarvan je al blij mag van zijn dat je er niet blind van wordt. Ze zijn echter allebei op hetzelfde meisje verliefd, de knappe Helena De Keyser (Marieke Dilles), de dochter van de lokale jeneverstoker Henri De Keyser (Serge-Henri Valcke). Voor het blok gezet wie van de twee ze het liefste ziet, kiest ze toch voor Alfred, wat bij George natuurlijk bijwonder veel wrevel opwekt. Veel tijd om erover te piekeren krijgen ze echter niet, want de beide mannen worden opgeroepen voor dienstplicht wanneer de Duitse troepen op het punt staan België binnen te vallen. Ze worden gekazerneerd in Eben-Emael, waar vooral Alfred het aan de stok krijgt met het gezag. In mei '40 worden de Belgische troepen echter zonder pardon opgerold door de Duitsers, en samen met enkele anderen worden Alfred en George naar een stalag gevoerd. Wanneer de Duitsers in het kader van hun Flamenpolitik de Vlamingen terug vrijlaten, is Alfred er niet meer bij: hij is in verdachte omstandigheden overleden, en George houdt de lippen stijf op elkaar over de toedracht. Iets te gretig neemt hij de plaats van Alfred naast Helena in. Een zakendeal met de Waalse jeneverstoker Jacques Marchoul (Tibo Vandenborre/Johan Leysen) waarin het kernidee vervalste etiketten zijn, fnuiken zijn carrière en zijn huwelijk; het enige wat hem nog op de duur recht houdt is de zorg voor Louise (Marie Vinck), de dochter van een officier uit Eben-Emael die tijdens de Blitzkrieg haar ouders verloren heeft.

2008. George (Vic De Wachter) is net overleden, en zijn weduwe Helena (Katelijne Damen) krijgt te horen dat ze ongeneeslijke kanker heeft. Haar dochter Martine (Marijke Pinoy) probeert de fabriek van de De Keysers aan buitenlanders te verkopen, maar moeder Helena houdt haar been stijf. Helena heeft een intense band met haar kleindochter Alessandra (Laura Verlinden), en hoopt dat die haar smaakvermogen heeft overgeërfd, zodat ze van nut kan zijn in het bedrijf. Doordat haar grootmoeder terminaal ziek is, is Alessandra vastbesloten om nog vòòr haar overlijden klaarheid te scheppen over de verdachte omstandigheden waarin Alfred in het kamp is omgekomen. Samen met haar nieuw vriendje, geschiedenisstudent Ruben Lenaerts (Jeroen Van Dyck), een achterneef van Alfred, gaat ze in de oorlogsarchieven van Eben-Emael graven. Ze ontrafelt beetje bij beetje veertig jaar familiegeschiedenis, en opent daarbij een paar potjes die ze beter gesloten had gelaten.

Zo één of twee keer om de vijf jaar pakt de VRT groots uit met een drama waarmee ze op de diverse festivals voor televisieprogramma's met alle prijzen gaan lopen. In 1997 maakte de dienst programmatie nog de kapitale fout om Terug Naar Oosterdonk naar een godvergeten avond op Canvas te verbannen, waardoor de reeks pas werd opgepikt nadat die bedolven was onder de lovende kritieken. Regisseur Frank Van Passel is intussen weer tien jaar in zijn cocon gekropen en komt nu naar boven met De Smaak Van De Keyser, ditmaal wél geprogrammeerd op zondag in prime time, en ook nu weer vallen er prijzen uit de kast - en de reeks is nog maar net afgelopen -  met name drie FIPA awards; naast de reeks zelf kreeg ook Wim De Wilde een prijs voor de beste muziek, en werd actrice Marieke Dilles onderscheiden. Tussen de eenheidsworst van Witse en Flikken is er er blijkbaar toch nog plaats voor kwaliteitsdrama op zondagavond, alhoewel vorig jaar Katarakt het pad al een beetje geëffend had, en net zoals die reeks ook de dienst voor promotie van het toerisme in Limburg de reeks flink geplugd heeft.

Zoals gezegd heeft de reeks veel gemeen met Terug Naar Oosterdonk, zelfs afgezien van de kleine plagende cameo van Meester Moens (Peter Van den Eede) die aan het begin van de reeks even zijn neus laat zien. Beide reeksen beginnen op een begrafenis, beide reeksen gaan over verloren en bij voorkeur gedoemde jeugdliefdes, en beide reeksen spelen zich in twee parallel in elkaar verstrengelde tijdlijnen af waarbij nagenoeg alle rollen door twee acteurs worden vertolkt. Zeker in de eerste paar afleveringen is het even wennen aan de veelheid van personages, maar gaandeweg wint de reeks alleen maar aan momentum, en bouwt op naar een ontknoping waarbij er onderweg zeer minitieus is gezorgd dat de puzzelstukjes netjes in elkaar passen.

Maar De Smaak Van De Keyser is ook een stuk donkerder dan Oosterdonk. Eén van de overheersende thema's van de reeks is haat, en wat daardoor ingegeven mensen elkaar allemaal kunnen aandoen. De dikste vriendschappen moeten er aan geloven, de innigste koppels worden erdoor uit elkaar gedreven, en lieve gemoedelijke mensen van wie je het het laatst zou verwachten hebben het zelfs op elkaars leven gemunt en slaan elkaar zonder pardon de kop in. De uitbarstingen van haat zijn daarbij erg heftig; zo is er een intense scène op mijn netvliezen gebrand waarin Ludo Busschots als partizanenleider vlak na de capitulatie van de Duitsers ongebreideld zijn frustraties op de (in zijn ogen) collaborerende medemens mag uitwerken, en als een beest een jonge vrouw te lijf gaat wiens enige misdaad was dat ze tijdens de oorlog aan het aanpappen is geweest met één van de in het huis van de De Keysers gekazerneerde Duitsers; niet meer dan kalverliefde. De interacties tussen de hoofdpersonages die dan nog eens over drie verschillende tijdsvakken worden uitgesmeerd zijn vaak complex en hebben tijd nodig om te bezinken.

Over de regie van De Smaak Van De Keyser is in elk geval goed nagedacht: de beeldvoering, de sfeer en de acteerprestaties op topniveau sluiten meer aan bij het kruim van de Europese cinema dan een zondagavondfeuilleton ooit kan beloven of waarmaken. Over tien afleveringen verspreid wordt er echter ook af en toe iets te vaak gewoon tijd gerokken, en enkele nevenplotlijnen, zoals het turbulente liefdesleven van Alessandra, zijn er net iets te ver over om nog geloofwaardig te zijn. Anderzijds moet je de makers het nakijken geven dat ze tegelijkertijd moeite doen om het verhaal vooruit te laten gaan - de passages over het krijgsgevangenschap worden halverwege de reeks gewoon stopgezet om dan een sprong te kunnen maken naar de jaren zestig - en toch valt de laatste troef pas in de laatste slag. Niet alle personages lenen zich tot een zelfde niveau van meeleven, en sommige zijn zelfs ranzig onsympathiek, maar nergens ééndimensionaal of afgeraffeld. Wie alleszins bewijst dat ze over klasse beschikt in haar bescheiden rolletje is Camilla Blereau, die in aandoenlijk steenkolenduits wauwelt "dass sie nicht weiss of hare Tochter daarmee akkoord gaat gehen". De reeks is duidelijk meer een dubbeltje op zijn kant dan andere noodlotdrama's als Katarakt, en vergt van de kijker duidelijk een grotere inspanning; het is een beetje als een koppige wijn die pas beter wordt na enkele jaren rijpen, en niet met een hele fles ineens achterovergeslagen dient te worden. Maar over smaak valt zoals bekend niet te redetwisten.

BEELD EN GELUID
Bridge brengt De Smaak Van De Keyser in een redelijk goede technische kwaliteit uit, alhoewel het een pijnpunt is en blijft - dat de televisieuitzending overigens ook had en jammer genoeg voor de dvd niet werd geremedieerd - dat de dialogen niet altijd even helder klinken. Met Nederlandse én Engelse ondertiteling, en een Franse dubbing, wordt met deze reeks duidelijk ook op een internationale markt gemikt. De Smaak Van De Keyser is weliswaar opgenomen in HD, maar de beeldvoering heeft nog altijd meer weg van een handheld camera-stijl waarbij scherpte en detail niet altijd maximaal uitblinken. De kleuren zien er grauw uit, vooral die in het krijgsgevangenkamp waar de soldaten van Eben-Emael het aan het uitzweten zijn.

EXTRA'S
Bij een monumentale reeks met lange speelduur als deze horen bijna vanzelfsprekend verwijderde scènes (16 min.). Wat een reeks bloopers (7 min.) op een dvd-release als deze komen doen is ons echter een raadsel; het in de lach schieten van de acteurs heeft geen meerwaarde, en brengt zelfs de ernstige toon van het verhaal een beetje in het gedrang, als een tang op een varken. Als afsluiter vinden we een reeks archiefbeelden "De laatste getuige van Eben-Emael" (28 min.) die een beetje gemakzuchtig als "documentaire" worden bestempeld, waarbij enkele archiefbeelden zonder commentaar of narratief aan elkaar geplakt werden.

CONCLUSIE
De Smaak Van De Keyser is een alles behalve luchtig drama dat met zorg en liefde is gemaakt, maar er had wat meer zorg en liefde in de technische kwaliteit van de dvd mogen steken.