FILM
Joosep (Pärt Uusberg) is de pispaal van de klas, en wordt voortdurend gedwongen om zichzelf in het publiek te vernederen, op aanstoken van de informele leider van het groepje, Anders (Lauri Pedaja). De leerkrachten zijn zo blind als een mol voor het feit dat het wel om meer gaat dan een klein pesterijtje links en rechts, in de klas heerst er een omerta, en wanneer Jooseps ouders dan toch eens naar de school bellen omdat hun zoon vol met blauwe plekken staat, worden de pesterijen geheid nog een graadje erger. De zaak komt tot een erg dramatische wending wanneer één van Jooseps klasgenoten, Kaspar (Vallo Kirs) zich met de zaak gaat bemoeien en probeert zijn pestende klasgenoten tegen te houden. Elke keer dat Kaspar namens Joosep tussenkomt krijgt die laatste het dubbel en dik aangerekend, en het duurt niet lang voordat Kaspar zélf mee in het brandpunt komt te staan. Wanneer de twee jongens na een vals e-mailtje met een smoesje naar het strand gelokt worden en met een mes op de keel verplicht worden een niet zo leuke seksuele handeling met elkaar te verrichten, is de maat vol. Op een ochtend stappen de beide jongens de school binnen, besloten om voor eens en altijd een einde aan te maken aan het pesten...

D'r komen op onze redactie al eens films binnenwaaien waar we nog nooit van gehoord hebben, om een variëteit van redenen. Soms is de film helaas inhoudelijk niet altijd even boeiend, andere zijn dan weer bestemd voor een zodanig nichepubliek dat grote erkentelijkheid uitblijft. Maar af en toe zit daar toch eens een film bij die méér naambekendheid verdient, zelfs al is die in een onbegrijpelijk koeterwaals als laat ons zeggen het Ests gesproken. Van Klass werd ik echter stil van ontnuchtering. De Estste film legt precies de vinger op de zere plek waar experts in zaken als de schietpartijen op Columbine High School en Virginia Tech vaak het antwoord schuldig blijven. Met écht niet veel middelen of poeha word je als kijker meegezogen in het perspectief van de gepeste tieners, en kan je zelf door het uitzichtloze van hun situatie tot op zekere hoogte sympathiseren met het feit dat ze naar vuurwapens grijpen en iedereen op school vol lood pompen, de grootste pestkoppen eerst. Het is ook niet altijd even makkelijk om de lijn te trekken tussen een zeker rechtvaardigheidsgevoel en wraak op zijn Charles Bronsons. Om het realistische van de film nog wat te onderstrepen heeft regisseur Ilmar Raag zich laten inspireren door de Dogma-school, en lijkt de ongekunstelde stijl wat op die van Fucking Amal. Dit is niet zomaar de zoveelste film over het onverantwoord gebruik van vuurwapens, maar over het failliet van een hele generatie die teruggaat naar de tijd van knuppels en knotsen. Zeker zo schrijnend als de actieve pesterijen, die in deze film echt wel extreem ver gaan, is dat zowel medeleerlingen als leerkrachten duidelijk opzettelijk de andere kant uit kijken, en dat het éne individu dat wel ingrijpt, uiteindelijk de rekening wordt gepresenteerd. Kaspar, die zelf uit een milieu komt dat sommigen wegens het gebrek aan ouders als marginaal durven bestempelen, wordt zelfs op gegeven ogenblik als de aanstoker van de pesters gebrandmerkt, en het is ronduit verbazend dat het merendeel van zijn klasgenoten die versie onderschrijft. Dat Joosep voor zijn situatie geen hulp zoekt is ook niet verwonderlijk: niet alleen laat zijn trots dat niet toe, maar als hij al ooit zoiets als zelfrespect had, dan is er dat onverbiddelijk uitgetrapt door zijn medeleerlingen, die niets aan de verbeelding overlaten over welke sancties er volgen als hij - of iemand anders - klikspaan gaat spelen. Het inzicht in de mechanismen hoe tieners denken is verontrustend accuraat. Bovendien zijn Joosep en Kaspar zeker geen stereotiepe marginalen die niets beters te doen hebben dan de godganse dag het internet afstruinen op zoek naar informatie over nazi's of wapens.

Je vraagt je als kijker voortdurend af hoe de situatie zou veranderen mocht er ook maar íemand met verantwoordelijkheidszin zijn tussenbeide gekomen. Dat het drama uiteindelijk afloopt zoals het afloopt zal wel geen wonder zijn, gezien het uitblijven van andere mogelijkheden. Vanaf het moment dat één van de twee jongens deze oplossing voor hun probleem suggereert weet je als kijker waar het allemaal op uitdraait; een verrassing volgt er niet echt, maar de manier waarop de schietpartij bijna kogel voor kogel getoond wordt creëert wel een serieuze impact. Dat de film in het Ests is doet overigens helemaal niets af aan de universaliteit van het thema: de herkenbaarheid zal voor jongeren in alle landen groot zijn. De jonge cast geeft over de hele lijn een indruk van betrokkenheid, die niet alleen in de groep, maar ook nog eens op de kijker afstraalt. De wreedheid waarmee mensen elkaar bejegenen stroomt als het ware op natuurlijke wijze van het acteerspel af. De film is rauw en bevat niet het minste spatje mededogen; de kleuren zijn dof en grijs en als er al een manier is om de onverschilligheid tegenover wreedheid tegen de medemens in beeld te brengen, dan is het hier toch wel gelukt. Het is moeilijk om deze film uit te kijken en vervolgens er geen standpunt bij in te nemen; als dat de bedoeling van de makers was dan zijn ze over de ganse lijn geslaagd met onderscheiding.

BEELD EN GELUID
De film kan uitpakken met een goeie Dolby Surround 2.0-track die meer dan voldoende het beoogde doel - geluid verstrekken bij een Dogma-achtige film - dient. Waarom er dan per se een nep-5.1 track in de vorm van een Dolby Digital 5.1 enhanced-track bij moet is me een raadsel, want een relevante bijdrage aan de film geeft deze niet. De 2.0-track is in elk geval de geprefereerde mix hier, die netjes de chaos weergeeft telkens het in de klas weer eens prijs is en er een vechtpartij ontstaat. Of de dialogen helder verstaanbaar zijn, daar kan ik u geen zinnig antwoord op geven wegens de voor de hand liggende reden, maar in mijn speurtocht naar informatie over de film op het net krijg ik uit Estse hoek wel eens te lezen dat de dialogen niet alledaags opgekuist Ests zijn, zo'n beetje zoals het namaak-Nederlands van Flikken. Het zal ons verder worst wezen. Het beeld is hard en donker en weinig kleurrijk, maar de beeldband bevat geen echte fouten van betekenis.

EXTRA'S
Alleen een paar cross-promotionele trailers.

CONCLUSIE
Klass is een vette stomp in de maag van de kijker, een harde en compromisloze film die internationaal een beetje meer erkenning had mogen krijgen.