FILM
Een convergente stand van drie zonnen heeft ervoor gezorgd dat in een imaginaire sprookjeswereld de balans uit het universum is gehaald, en de vredevolle Mystics de duimen hebben moeten leggen tegen de sadistische Skeksis, die er - geheel niet toevallig - zo'n beetje uitzien als Gonzo The Great na een mislukte extreme makeover. Bij die gelegenheid - de convergente stand, niet de makeover - is er ook een scherf uit het donkere kristal geslagen. De Skeksis gebruiken het kristal om de levenskracht uit hun gevangengenomen slaven te zuigen en hier een verjongingselixir mee te brouwen. Bovendien doet een voorspelling de ronde dat bij de volgende convergentie van de drie zonnen de Skeksis onsterfelijk zullen worden, tenzij een Gelfling de ontbrekende scherf terug op zijn plaats zet; in dat geval zijn de Skeksis onherroepelijk de sigaar. Om het zekere voor het onzekere te nemen, hebben de Skeksis de Gelflings uitgemoord, behalve dan de jongen Jen, die door de Mystics is verborgen gehouden. Nu de finale convergentie nadert, is het Jens taak om het kristal terug heel te maken. Op zijn tocht ondervindt Jen dat hij toch niet de laatste Gelfling is; ook het meisje Kira is aan de slachtpartij ontsnapt en tenmidden van de boswezens opgegroeid. Samen ondernemen ze een queeste om - wat had U gedacht? - de wereld van de ondergang te behoeden.

The Dark Crystal was een poging van Muppeteers Jim Henson en Frank Oz om het fantasy-genre (nog maar eens) nieuw leven in te blazen, en - belangrijker - om nog eens uit te kunnen pakken met hun kunsten als poppenspelers. Verwacht echter niet zoiets als de hyperkinetische Muppet Show of een flamboyant spektakel als Fraggle Rock; het verhaal komt eerder traag op gang, en vertoont scenariogewijs heel wat hiaten, niet in het minst in de motivaties van de karakters. De makers vonden het blijkbaar niet nodig om hun imaginaire wereld van een achtergrondgeschiedenis te voorzien, en droppen ons nogal snel in het midden van het verhaal. Jammer genoeg is net het ontwikkelen van een solide achtergrond wat een fantasy-werk van de middelmaat doet onderscheiden; denken we daarbij maar aan hoe Tolkien Midden-Aarde al zo in detail had uitgewerkt alvorens hij één letter op papier zette. The Dark Crystal heeft zeker wel charme en warmte, maar blijft anderzijds niet gespaard van de aan het genre eigen stereotiepen, gaande van wijze zieneressen tot pluizige sidekicks en mottige monsters. Diezelfde mottige monsters rechtvaardigen méér dan voldoende de PG-kwotering; té jonge kindertjes zouden 's nachts wel eens té lang kunnen nagenieten van de film. Anderzijds is het verhaal echt wel op maat van de jongere kijker gesneden. De film een globale kwotering geven is daarom niet zo eenvoudig. Er is duidelijk liefde en tijd in het project gestoken, en we mogen zeker niet vergeten dat al wat je hier ziet nog ambachtelijke puppetry is uit het pré-CGI tijdperk.

BEELD EN GELUID
Eindelijk hebt u een motivatie om zowel de kale jewelcase-editie als de collector's edition buiten te smijten. The Dark Crystal is voor een oudere en commercieel gezien minder interessante film goed geremasterd in 1080p, waarin de details van de poppen, zoals de verschillende kleuren haarstrengen en de paarse rimpels van de Skeksis rimpels naar voren komen met een duidelijke textuur zoals daarvoor nog niet vaak te zien was. De donkere toon in de paleizen van de Skeksis staan in schril contrast met de idyllische levenswijze van Jen de Gelfling, die meer en meer tegen zijn wil om bij het donkere avontuur betrokken wordt, en bossen en terreinen moet doorkruisen waaruit al het leven schijnt leeggezogen te zijn. De fantasiewereld van de Skeksis en de Mystics wordt mooi in beeld gebracht, met rijkgekleurde decors en watervalletjes, maar gezien de beperkte middelen waarmee het geheel is gedraaid denk je toch nog altijd dat je naar een attractie in wijlen Melipark of de Efteling aan het kijken bent. Voor één van de laatste, ambachtelijke poppenfilms domineert een beperkt spectrum aan primaire kleuren, maar het is goed om te zien dat zonder digitale filters en dergelijke de poppen er nog op hun natuurlijkst uitzien. Iets té, want onder meer de koordjes van de marionetten zijn ook nog hier en daar te zien. Maar als U nu naar The Dark Crystal gaat kijken in de veronderstelling dat die rare snuiterpoppen écht leven, hebt u waarschijnlijkheid werkelijkheidstherapie nodig. Verder valt het rijke gebruik van zwarttinten op: de echt donkere scènes zien er wel degelijk inktzwart uit, en de schaduwen in onder meer de vulkanische put zien er scherp en degelijk uit.

Alleen aan de audio is er niet té veel verbeterd. Weliswaar bevat de disk een goeie Dolby TrueHD 5.1-track, maar net zoals de visuele rijkdom de pracht van het werk van de Henson-studio's nog eens onderstreept, valt ook op dat het audiodepartement verhoudingsgewijs ondergefinancierd was. Je hoort omzeggens in al die Muppet-achtige producties weer altijd dezelfde stemmetjes (Goelz, Henson, Oz,...) zowat alle stemmen voor hun rekening nemen, wat meestal resulteert in een kakofonie, ongeveer gelijkaardig als de ervaring die men krijgt door midden in een kalkoenkwekerij te gaan staan. De muziekscore is nog altijd niet even zuiver, en klinkt naar de top en de bodem toe een beetje afgeblokt, wat er ook op kan wijzen dat er voor deze transfer gewoon geen beter opnamemateriaal bestaat. De pogingen om de surrounds aan te spreken zijn erg individueel gericht: Plots begint er een fonteintje te stromen, dan weer krijst er een vogel, maar d'r is niet zoiets aanwezig als een aloverheersend geluidslandschap. Het geheel is wat dof en gedateerd, helaas. So be it.

EXTRA'S
De extra's zijn wat herschikt ten opzichte van de dvd, er is misschien wat statische informatie verdwenen, maar d'r zijn een paar goeie korte documentaires toegevoegd. In de geanimeerde menu's vinden we eerst en vooral een audiocommentaar door Brian Found terug, en dat is al een nieuw gegeven. Na het verscheiden van Jim Henson zelf is zijn Conceptual Designer dé ideale persoon om te vertellen hoe het was om met de grootmeester van het poppenspel te mogen samenwerken. Hij is van begin tot het eind bij het project betrookken geweest, en is een levende babbelbox met weetjes over de evolutie van de karakters, de opbouw van de decors en nog veel meer. Een Storybook Track PIP toont ons in een tweede venster hopen conceptueel schetswerk, bijgedragen door een half dozijn artiesten die aan de film hebben meegewerkt. De secties zijn thematisch ingedeeld, en vervangen grotendeels de Storyboard en Character Illustrations uit de vorige versie. Geen slechte ruil. Twee nieuw voor Blu-ray zijnde extra's zijn The Book Of Thra - Dark Crystal Collector, waarin je tijdens het bekijken van de film voorwerpen kan verzamelen en daar achteraf uitleg over krijgen, en SkekTek's Crystal Challenge, een quizspelletje waarin je tijdens de film meerkeuzevragen moet beantwoorden en je je levens-essentie ziet slinken als je te veel fout antwoordt. In 7 Original Skeksis Language Test Scenes (22 min.) leren we dat het oorspronkelijk de bedoeling was om nóg meer dialogen van de Skeksis in hun eigen, quasi-onbegrijpbaar taaltje te laten brabbelen. Of een overschakelen op het Engels - ingegeven door het jongere doelpubliek - een goed idee was, zullen we maar door de tijd laten beoordelen. Van de bijzonder technisch slechte verwijderde scènes uit de oorsprinkelijke disk is er maar één verwijderde scène overgebleven, namelijk uitgerekend die waarin de Skeksis hun vorige keizer ten grave dragen. Wat veel te erg van de karakters van de egocentrische Skeksis afwijkt, dus de schaar was een goeie zaak.

U begint zich nu wellicht af te vragen of de disk nog de moeite is. Maar wees gerust, aan het koninginnestuk, de documentaire "The Making Of The World Of The Dark Crystal" (57 min.) werd niet geraakt. Met zijn net geen uur speelduur is deze comprehensieve documentaire zeker één van de betere in zijn soort. Jim Henson, Frank Oz en hun medewerkers vertellen honderuit over hun visie op de film, en zeker voor een visionair filmmaker als Henson is dit voor de fans puur goud. Voor wie echter al een uitgebreide papieren Henson-bibliotheek thuis heeft, zoals ondergetekende, zal echter een deel bekend overkomen. Desalniettemin zonder discussie hét prijsbeest in de bonus-sectie.

Dan volgen er nog twee kortere documentaires "Reflections on The Dark Crystal: Light on the Path of Creation" (20 min.) en "Reflections on The Dark Crystal: Shard of illusion" (16 min.). In het eerste gedeelte wordt de film inhoudelijk wat gedissecteerd en worden de thema's van de film besproken; in het tweede deel wordt de klemtoon meer gelegd op het maken van en het meegeven van een persoonlijkheid aan, de poppen.

Een paar andere kleine extra's zijn gesneuveld, zoals Henson's originele script en de trailers. Daartegenover staat een BD Live-track.

CONCLUSIE
Kermit de Kikker en Yoda The Muppet hebben met The Dark Crystal weer een avondvullend programma gezorgd. Ditmaal zijn beeld en geluid op de disk wél geremasterd. De extra's zijn wat door elkaar gegooid maar essentieel blijft het een mooi pakketje bonusmateriaal.