BEATLES LOVE, THE - ALL TOGETHER NOW, A DOCUMENTARY FILM
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2011-02-15
DOCUMENTAIRE
Op 30 juni 2006 ging in het 100 miljoen kostende theater van het Mirage Hotel in Las Vegas de meest prestigieuze en gedurfde productie van het Canadese Cirque du Soleil in première. Voor het eerst presenteerde het gezelschap, dat tot dan toe uitsluitend gebruik maakte van livemuziek, een show op basis van een soundtrack. Dat zou niet spectaculair zijn, mocht het om muziek van om het even wie gaan, maar dat het uitgerekend muziek van The Beatles betrof, dat had niemand ooit verwacht, want over de catalogus van de Fab Four wordt gewaakt zoals over de Engelse kroonjuwelen en nooit eerder kreeg iemand de toestemming om songs uit de Beatles-catalogus te gebruiken in films, documentaires of muziekcompilaties. De onderhandelingen over het digitaal ter beschikking stellen van de Beatles-catalogus via internet (2010) namen bijv. meer dan tien jaar in beslag en tot op het allerlaatste moment was het niet duidelijk of de Beatles-erven het project groenlicht zouden geven.
Cirque du Soleil-oprichter Guy Laliberté kreeg m.a.w. voor elkaar wat nooit iemand voor hem is gelukt. Zijn jarenlange vriendschap met George Harrison ligt aan de basis van Cirque du Soleil: Love. George suggereerde hem eind jaren 90 dat de Beatles-composities wellicht geschikt waren voor een Cirque-productie, maar noch Guy Laliberté, noch diens omgeving geloofden in de haalbaarheid van het project. De dood van George in november 2001 was bovendien een enorme tegenslag, maar voor Apple in Londen bleek dat nu net de extra stimulans te zijn om het project toch te realiseren. Om moeilijkheden en tijdverlies te voorkomen werden Paul McCartney, Ringo Starr en de Beatles-erven (Olivia Harrison, Yoko Ono) bij het project betrokken voor wat lange en moeilijke onderhandelingen zouden worden, want er was niet alleen de vrees dat de erfenis van The Beatles zou worden geschonden, het getouwtrek tussen Yoko Ono en de rest van de erven zorgde al jaren voor heel veel heibel. De Japanse was al vanaf het begin van oordeel dat de composities van John Lennon stiefmoederlijk behandeld werden, dat de dramaturgen te weinig rekening hielden met de tekst en de bedoeling van de composities en bovendien deed ze moeilijk over de algemene look van de productie, waarmee ze het terrein betrad van Cirque du Soleil, dat vooraf totale artistieke vrijheid had bedongen. Iedereen keek vooral naar z’n eigen belangen, aldus George Martin, en dat maakte het niet gemakkelijk om tot een consensus te komen. Dat het uiteindelijk toch gelukt is om een soundtrack én een theaterproductie te realiseren, is het resultaat van lange consultaties, bijsturingen en veel geduld van de zijde van George Martin en zoon Giles (die de 90 minuten durende soundtrack ineengebokst hebben) enerzijds en van Guy Laliberté en z’n team anderzijds.
The Beatles Love - All Together Now, A Documentary Film is de ruim 80 minuten durende documentaire over het Love/All Together Now-project en naar goede Apple-gewoonte is het resultaat een stevige en inzichtelijke film met tussenkomsten van de belangrijkste actoren. Als we één puntje van kritiek mogen hebben: 80 minuten én 45 minuten extra’s is eigenlijk veel te kort om dit gigantische project samen te vatten. Wat ons betreft had het veel meer mogen zijn!
Wat Beatles-fans het meest interesseert is uiteraard de soundtrack van de productie. Daarover is heel wat te doen geweest, want voor het eerst in 40 jaar is het originele Beatles-materiaal onderhanden genomen om een totaal nieuw product te maken dat op nogal wat punten afwijkt van de composities zoals die destijds op de studioalbums zijn verschenen. Giles Martin heeft het er duidelijk moeilijk mee, want hij is bang voor de reactie van de diehardfans, maar zijn vader George Martin – ook wel de vijfde Beatle genoemd – is zeker van zijn stuk, want hij kon vanaf het prille begin rekenen op de steun van Paul en Ringo en de welwillendheid van Yoko Ono en Olivia Harrison. Wat beide heren met het Beatles-materiaal gedaan hebben is niet minder dan spectaculair: niet alleen zijn de oorspronkelijke geluidsbanden gedigitaliseerd (dat proces was al aan de gang voor de reguliere albums) en is het materiaal opnieuw gemixt, voor sommige nieuwe composities zijn onderdelen uit verschillende songs samengebracht om een extra effect te creëren in het gigantische Mirage-theater. In één van de fragmenten zien we hoe Giles Martin zijn vader een aantal bewerkingen laat horen waarin gitaarrifs, drum- en zangpartijen uit diverse Beatles-songs zijn samengebracht, o.a. Within You and Without You (uit Sgt. Pepper) en Tomorrow Never Knows (uit Revolver) met fragmenten uit Lovely Rita, Helter Skelter en Hello Goodbye. Voor Ringo kon het niet spectaculair genoeg zijn, zegt Giles Martin over zijn bewerking van de enige Starr-bijdrage Octopus’ Garden en Paul McCartney zegt dat hij onder de indruk is van het werk van vader en zoon Martin en dat hij geen probleem heeft met de remixen. Olivia Harrison zegt aanvankelijk niet gelukkig te zijn geweest met de alternatieve versie van When My Guitar Gently Weeps en Yoko Ono geeft ruiterlijk toe – hoe bestaat het? – dat de uitvoering van Cirque du Soleil het Beatles-materiaal in een totaal nieuw perspectief plaatst.
Boeiend is ook het onderdeel van deze documentaire waarin verslag uitgebracht wordt over het bezoek van Yoko Ono en Olivia Harrison tijdens de repetities van Cirque du Soleil in Québec, meer dan een half jaar vóór de première in Las Vegas. De beide dames nemen geen doekje voor de mond en vooral Ono is bij momenten zeer scherp over de creatie van de verschillende hoofdpersonages uit de show en de manier waarop het spektakel is opgebouwd en evolueert. Lalibertés medewerkers zitten bij momenten bijna letterlijk met de handen in het haar, maar in de interviews blijft Yoko Ono altijd even minzaam over de samenwerking, waarbij ze uiteraard altijd wijst op haar grote bezorgdheid omtrent het respect voor de composities van John Lennon (die ze in hoogsteigen persoon al meermaals heilig heeft verklaard). Het bezoek van Paul McCartney is ook voor de Cirque-ploeg een groots moment en met z’n bekende charme – en z’n grappige aard van weleer – pakt hij z’n kleine publiek uiteraard in. Van Paul en Ringo hebben ze bij Cirque du Soleil overigens nauwelijks last gehad. Ringo zegt dat hij Cirque du Soleil kent sinds hun optredens in L.A. die hij met z’n vrouw Barbara bezocht. Paul was het vooral te doen om het onderliggend scenario, maar toen bleek dat zíjn Sgt. Pepper dé hoofdfiguur zou zijn en dat ook Eleanor Rigby een plaatsje kreeg in de show, was hij helemaal mee.
Regisseur Adrian Wills maakt van The Beatles Love een boeiende en interessante documentaire. Dat hij George Martin, Paul McCartney en Ringo Starr in pole position plaatst is niet alleen leuk, het is ook een uitstekende keuze, want uiteindelijk zijn zij degenen om wie het nog altijd allemaal gaat. Uiteraard komen ook Guy Laliberté – die een zeer sterke indruk maakt – en zijn medewerkers aanbod en gebruikt Wills ontelbare fragmenten uit de oefensessies en repetities van de Cirque om het geheel te illustreren, waarbij moet worden opgemerkt dat de kijker niet meer dan een ruime impressie krijgt van wat het Canadese gezelschap ervan maakt, want om een finaal oordeel te vellen is een bezoek aan de show zelf beslist onmisbaar. Maar dat het om een atypische Cirque-productie gaat, is overduidelijk: The Beatles Love is veel meer een musical dan een attractie met een massa acrobatische acts; voor de liefhebbers van de shows van de Cirque is het dus een heel nieuwe ervaring.
Kroon op het werk is de première in Las Vegas. Niet alleen Paul McCartney, Ringo Starr, Yoko Ono, Olivia Harrison en de beide Martins zijn van de partij, maar ook Barabara Bach, Harrisons zoon Dhani, Lennons zoon Sean en zelfs Cynthia Lennon en zoon Julian. Andrian Wills probeert de kijker een indruk te geven van de openingsshow, maar het blijft behelpen, want wat er zich in het Mirage-theater gedurende 90 minuten afspeelt is nauwelijks op video vast te leggen. Daarom is het een goede keuze om de camera op Paul McCartney en Ringo Starr te richten en hun reacties vast te leggen en als hun enthousiasme een graadmeter kan zijn voor de finale beoordeling van The Beatles Love, dan mogen Guy Laliberté en z’n Cirque du Soleil op beide oren slapen.
The Beatles Love wordt sinds de première in 2006 permanent opgevoerd in het Mirage Hotel in Las Vegas. Tickets kosten gemiddeld 160 dollar. Internationale voorstellingen van de productie met 60 artiesten en ruim 600 decorstukken – alleen al de productiekosten worden op meer dan 180 miljoen dollar geraamd – zijn niet voorzien en het is twijfelachtig of die er ooit zullen komen gezien de soundtrack hoge eisen stelt – in het theater in Las Vegas zijn 6000 luidsprekers opgesteld, in de ronde zaal én in elke stoel, om voor iedere toeschouwer een 5.1-surroundeffect te creëren – en er gebruik wordt gemaakt van een enorm decor op verschillende niveaus, met tal van liften en een projectiescherm van 360°.
BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van deze documentaire is overwegend goed. De interviews en de commentaarstukken zijn scherp, de Cirque-fragmenten zijn vaak adembenemend mooi wegens het feeërieke lichtspel, de mooie kleuren van de visuals en de heftige tinten van de kleren van de dansers. Yoko Ono is meestal tegen een zeer kleurige achtergrond geïnterviewd, terwijl Olivia Harrison duidelijk een voorkeur heeft voor een rustige, bruinachtige of rode achtergrond. De technische ploeg – o.a. vader en zoon Martin – zijn in opname- of geluidstudio’s geïnterviewd, waar er veel minder sprake is van heftige tonen. De rest van de opnamen is echt documentairemateriaal, d.w.z. dat het om takes gaat die niet kunnen worden voorbereid of overgedaan: de gesprekken tussen de Martins, Ono en Harrison met de Cirque-ploeg, het bezoek van McCartney aan de set en de opnamen van het VIP-publiek tijdens de première in Las Vegas. Desondanks is er altijd sprake van een acceptabele kwaliteit, soms een beetje korrelig als gevolg van weinig licht (in een verduisterde zaal), maar verrassend genoeg altijd goed verstaanbaar, wat betekent dat sommige personages een microfoontje opgespeld kregen. De geluidstrack staat in 5.1 en dat is uiteraard vooral van betekenis voor de muziek: nooit heeft u muziek van The Beatles in 5.1 gehoord. Het gaat hier uiteraard om louter fragmenten, maar het effect is indrukwekkend. En ja, de dvd heeft Nederlandse ondertiteling!
EXTRA’S
In Changing the Music (22 min.) komen George en Giles Martin uitgebreid aan het word over de 90 minuten durende muziektrack die ze inéén gebokst hebben, een reportage waaruit we leren dat vooral Martins zoon aan de knoppen heeft gezeten, de keuzes heeft gemaakt én de voorlopige proefband en dat George Martin hem vooral geadviseerd en aangemoedigd heeft. Giles Martin is na z’n vader ondertussen beslist de beste Beatles-kenner van het westelijk halfrond en dat moet z’n carrière zonder twijfel een hele boost geven. In Music in the Theatre (9 min.) zien we hoe alles in het werk is gesteld om elke stoel in het gigantische Mirage-theater zondanig te bouwen dat iedere toeschouwer het 5.1-effect zou horen en voelen (geluidsboxen in de hoofdsteun én in het onderstel van de stoel én ontelbare geluidsboxen in de rest van de zaal om het surroundeffect op te wekken). Making Love (10 min.) gaat over het Cirque-project en hoe het na eindeloze en moeilijke onderhandelingen (en bemoeinissen) tot stand is gekomen. Als afsluiter is er de korte Love Trailer.
CONCLUSIE
Beatles-fans en Cirque-liefhebbers, maar ook kritische geesten die vinden dat men niet moet knoeien met de catalogus van The Beatles moeten deze dvd beslist in huis hebben. Wij zijn ook niet zó gek op Guy Laliberté en z’n circusgezelschap en wij krijgen het ook benauwd bij de gedachte dat men het Gesamtwerk van de Fab Four om commercieel gewin zou verkwanselen, maar de documentaire én de extra’s op The Beatles Love zijn wel degelijk de moeite waard. Niet alleen komen Paul McCartney en Ringo Starr uitgebreid aan het woord, maar voor het eerst horen we ook Olivia Harrison (die een zeer intelligente indruk maakt) en krijgen we Dhani Harrison heel even te zien, die overigens als twee druppels water op z’n vader gelijkt. Bij onze noorderburen gaat deze dvd voor minder dan 10 euro over de toonbank, houd de zaak dus in het oog!