Over Nicolas Winding Refn is er al zeer veel gezegd en geschreven. Voor de ene is hij een over het paard getilde windbuil die slechts één goede film heeft gemaakt (Drive dus), terwijl andere cinemafans (waarvan ik er één ben) de Deen als één van de nieuwste filmgoden zien. Ook over Only God Forgives waren de meningen sterk verdeeld. Toen Refns nieuwste prent in Cannes in première ging, wilde iedere recensent er als de kippen bij zijn om één van de eersten te kunnen oordelen over dit misdaadepos. In minder dan een uur tijd stond het internet dan ook bol van (bijna allemaal negatieve) reviews. Als je vandaag deze teksten opnieuw onder de loep neemt, merk je dat ze allemaal eigenlijk hetzelfde zeggen: Only God Forgives is geen Drive geworden. En tja, dat is ook zo. Refn werkte wel opnieuw samen met topacteur Ryan Gosling en maakte net zoals in zijn vorige film ook nu gretig gebruik van extreem geweld, toch stopt daarmee elke gelijkenis. Drive was gitzwart en een ontegensprekelijke ode aan Michael Mann (Miami Vice dus), terwijl Only God Forgives het midden houdt tussen een eerbetoon aan de stijl van Stanley Kubrick, het geweld bij Sam Peckinpah en het lugubere van David Lynch.
 

Het verhaal is eigenlijk van ondergeschikt belang. Deze wraakfilm handelt over eenzaat Julian (Ryan Gosling) die zich in Bangkok bezighoudt met het organiseren van vechtsporttoernooien en het verhandelen van drugs. Op een dag maakt zijn broer Billy (Tom Burke) het evenwel te bont als hij een zestienjarig meisje verkracht en nadien brutaal vermoordt. Inspecteur Chang (Vithaya Pansringarm) heeft zo zijn eigen opvattingen over zijn politiewerk en geeft de vader van het omgebrachte meisje de toestemming om de verkrachter te doden. Julian wordt door zijn moeder (Kristin Scott Thomas) gedwongen om zijn broer te wreken.
 

Inderdaad, je merkt het, een scenario dat als twee druppels water lijkt op de Death Wish-films met Charles Bronson. Refn doet echter meer dan geweld ophemelen. Tarantino creëerde een eigen stempel door schaamteloos (maar met effect) scènes uit obscure B-films te jatten, Refn doet dat door de stijl van grote filmgoden te imiteren. Als Gosling door de gang loopt met in zijn hand de mond van één zijn doelwitten (jawel, je leest dat niet fout!), dan is het zonneklaar dat het decor door The Shining is geïnspireerd. De ingenieuze camerastandjes zijn misschien wel gepikt van Orson Welles, toch imponeren ze. Het geweld is extreem en harder dan dat uit een bloederige horrorfilm, maar Refn doet het met stijl, vakkennis en vooral met een zeer grote liefde voor de cinema.
 

De vertolkingen kunnen niet beter. Ryan Gosling heeft aan charisma geen gebrek, ofschoon de man niet meer dan vijf zinnen prevelt. De oneliner “Wanna fight?” kan niet simpeler zijn, maar is nu al even legendarisch als de “You’re talkin’ to me?”-woorden die Paul Schrader ooit op een bierviltje neerschreef. Gosling acteert met zijn gelaatsuitdrukkingen en is daardoor misschien wel de beste Hollywoodacteur van vandaag. Tegenspeler Vithaya Pansringarm doet dat even goed. Deze verpersoonlijking van de duivel lijkt wel uit Kill Bill te komen. Ten slotte is er ook nog femme fatale Kristin Scott Thomas. Volgens regisseur Philippe Claudel is zij de moeilijkste vrouw die er is om mee samen te werken, tegelijkertijd is zij op dit moment ook één van ’s werelds beste actrices.
 

Meestal ben ik zuinig met punten. Iedere recensent die zichzelf respecteert (of nog meer de lezers) weet dat er meesterwerken bestaan, maar dat die tegelijkertijd ook zeer zeldzaam zijn. Only God Forgives is dat en kan gerust wedijveren met A Clockwork Orange, The Godfather of Scarface. Verplichte kost.

BEELD EN GELUID