SERIE
Sherlock betekende de grote doorbraakrol voor acteur Benedict Cumberbatch. De man, die de laatste jaren onder meer te zien was als de iconische schurk Khan in Star Trek XII, te horen was als Smaug in The Hobbit, en vooral gestalte gaf aan de getormenteerde homoseksuele wiskundige Alan Turing in The Imitation Game, én zich op Oscaruiterikingen al eens bezondigt aan een photo bomb, is één van de meest bankable filmsterren van het moment. Showrunners Steven Moffat en Mark Gatiss hadden de briljante ingeving om de stoffige, excentrieke detective uit de boeken van Sir Arthur Conan Doyle een hedendaagse makeover te geven, en hem het geroemde appartement op 221b Baker Street, dat hij huurt van zijn hospita, Mrs. Hudson (Una Stubbs), te laten bewonen in onze eigen tijd. Samen met zijn flatgenoot John Watson (Martin Freeman), een op de dool geraakte Afghanistanveteraan, helpt hij de politie bij enquêtes die de brave Bobbies boven het hoofd groeien; maar dan wel op zijn condities. Sherlock vindt het even zeer leuk om de politie in het algemeen, en zijn favoriete schietschijf, inspecteur Lestrade (Rupert Graves), in het bijzonder, te treiteren als ze - weer eens - op het verkeerde spoor zit, door naar alle perscontacen een sms te sturen met enkel het woord "WRONG". De mythe van Sherlock en zijn onaards deductievermogen krijgt in deze serie een hedendaagse facelift. Sherlock bedient zich gretig van sociale media en moderne communicatiemiddelen, de cocaïneverslaving uit de werken van Doyle heeft plaatsgemaakt voor een ziekelijke hang naar nicotinepleisters, maar Cumberbatch's Sherlock blijft vooreerst een wereldvreemde snuiter, weliswaar geniaal, maar die volgens elke gangbare definitie van autisme zou geklassificeerd worden als een idiot savant. Sherlocks broer Mycroft (Mark Gatiss) is in deze incarnatie agent bij de Britse geheime dienst, en is vaak verplicht om een beroep te doen op zijn geniale broer, alhoewel er tussen de twee geen liefde verloren is. In een flink deel van de zaken die Holmes behandelt, heeft zijn aartsnemesis Jim Moriarty (Andrew Scott) bovendien de hand. Waar Holmes zichzelf beschouwt als een soort van externe consultant voor de politie, verleent Moriarty maar wat graag hand-en spandiensten aan het misdaadmilieu, en beschouwt het op de duur een uitdaging om net die zaken eruit te pikken waarmee hij Sherlock een hak kan zetten.

De seizoenen van Sherlock tellen onveranderlijk maar drie afleveringen, maar zijn enorm zwierig en boeiend gemaakt. De bedenkers amuseren zich te pletter met ongewone camerahoeken, rare, haast hallucinogene flashbacks, en het serveren van een bruisende dwarsdoorsnede van het hectische Londen van de 21ste eeuw. De verhalen van Doyle zijn geschreven vanuit het standpunt van Watson, en dit werd in deze versie vertaald naar het feit dat de dokter, genezende van zijn Afghanistantrauma, een blog bijhoudt met het relaas van de avonturen van zijn ongebruikelijke flatgenoot. Er wordt inzake plotdetails rijk geput uit Doyles oeuvre, maar alles wordt naar een meer hedendaagse insteek vertaald. Opmerkelijk is dat uiteraard vrouwen een grotere rol spelen in het Holmesverse van de 21ste eeuw dan in het oorspronkelijke Victoriaanse oeuvre. In deze eerste reeks heeft Watson een relatie met een huisartse; Sherlock zelf daarentegen is compleet aseksueel, en ziet dergelijke soort aardse verlangens alleen als een hinderpaal voor zijn uitzonderlijke gave. De ietwat stoffige Martin Freeman wordt evenwel voortdurend tegen het behang gespeeld door de flamboyante Cumberbatch, voor wie de excentriciteit van Holmes gewoon vanzelfsprekend is.

AFLEVERINGEN
1. A Study In Pink
De pas uit Afghanistan teruggekeerde arts John Watson vindt in Londen nogal moeilijk zijn draai, en nog veel moeilijker een betaalbaar appartement. Een vriend introduceert hem bij amateurdetective Sherlock Holmes, die just for the fun of it de politie helpt - of uitlacht, dat is niet helemaal duidelijk - met zijn bijzonder goed ontwikkeld observeringsvermogen. De politie, onder leiding van inspecteur Lestrade, zit met de handen in het haar nadat er in Londen op korte tijd drie mensen van totaal verschillende achtergronden, zelfmoord hebben gepleegd door een giftige pil in te nemen. Het vierde slachtoffer, Jennifer Wilson (Louise Breckon-Richards), heeft in haar stervensnood echter met haar nagels een boodschap in het hout weten te kerven. Maar er bestaat toch niet zoiets als een serie-zelfmoordenaar. Of toch?

2. The Blind Banker
Ons onfortuinlijk duo zit nog maar eens op zwart zaad, en het voorstel van Sherlocks oude studiegenoot Sebastian Wilkes (Bertie Carvel) komt dan ook als een geschenk uit de hemel. Iemand heeft in het streng bewaakte bankgebouw waar Wilkes werkt, een schilderij van de directeur gevandaliseerd. Het registratiesysteem van de bank heeft het echter compleet laten afweten. Sherlock verdenkt de trader Eddie Van Coon (Dan Percival), die gespecialiseerd is in het traden met Hong Kong, omdat door het uurverschil met China hij op het meest verdachte uur aanwezig was. Eddie ligt echter thuis dood, met een kogel door het hoofd in een afgesloten kamer. Sherlock merkt echter, tot frustratie van adjudant Dimmock (Paul Chequer), op dat de linkshandige Eddie nooit in zijn eigen rechterslaap heeft kunnen schieten. Kort daarop overlijdt ook journalist Brian Lukis (Bertie Carvel), de buitenlandspecialist voor het Midden-Oosten, in een langs binnen afgesloten kamer. Tenzij er een misdadiger rondloopt die door de muren kan lopen, is er hier meer aan de hand. Beide slachtoffers hadden banden met de Zwarte Lotus, een Oosters misdaadsyndicaat, gespecialiseerd in kunstsmokkel. Watson solliciteert intussen voor huisarts en begint een relatie met Sarah (Zoe Telford), de dame die het sollicitatiegesprek afnam. De Zwarte Lotus richt net op dat moment zijn pijlen op Sherlock, maar door een reeks toevallige misverstanden zijn ze ervan overtuigd dat Watson Holmes is.

3. The Great Game
Een bommenleggende terrorist daagt Sherlock uit: hij zal hem vijf cases voorleggen waarin telkens een gerechtelijke dwaling is gebeurd. Aan Sherlock om de zaken op te lossen; en er staat een zekere tijdsdruk op. De dader heeft namelijk telkens een willekeurig slachtoffer uitgekozen om met Sherlock te kunnen communiceren: het slachtoffer leest de tekst af van een semafoon. Als het slachtoffer zich niet aan de opgelegde tekst houdt, of Sherlock er niet in slaagt de zaak binnen het vooropgestelde tijdskader op te lossen, ontploft de bommengordel rond het lijf van de slachtoffer. Duidelijk wil de dader echter hiermee Sherlocks aandacht afleiden van de échte zaak: Mycroft Holmes heeft zijn broer gevraagd om onderzoek te doen naar een verdwenen USB-stick met daarop de plannen van een geavanceerd raketverdedigingssysteem.

BEELD EN GELUID
Drie afleveringen op één schijf proppen, ik stond er wat sceptisch tegenover. Al bij al valt de beeld-en geluidskwaliteit nog redelijk mee. De scherpte is nergens onaanvaardbaar, in de donkere scènes is nog voldoende detail aanwezig, en alhoewel Sherlock niet straalt van de felle kleuren, ziet de reeks er vooral consistent uit. Het had alleen wat méér mogen zijn. De DTS-HD MA 5.1-track is engagerend: een scène in de derde aflevering, die begint met een bomaanslag, is redelijk indrukwekkend, en het hectische stadsleven van Londen komt uitstekend tot zijn recht. De dialogen zijn zeer goed verstaanbaar.

EXTRA'S
Bij het opstarten krijg je een cross-promotionele trailer voor andere detectivereeksen van Dutch Filmworks, zoals Poirot en Lewis. Wat merkwaardig is, want Dutch FilmWorks brengt die helemaal niet op dvd uit. Voor bonusmateriaal raad ik u de rijkgevulde UK-edities aan.

CONCLUSIE
Het personage van Sherlock Holmes blijft menig bij filmmaker tot de verbeelding spreken. Sherlock is alleszins de meest eigenzinnige interpretatie van het oeuvre van Doyle; de niet aflatende stroom aan positieve kritieken, vooral dan aan het adres van Benedict Cumberbatch, zjin terecht.