Om die combinatie mogelijk te maken is gekozen voor een verhaal over een kleine Amerikaanse platenmaatschappij met grote ambities, of net het omgekeerde, want in de pilotaflevering van de serie staat oprichter Richie Finestra (Bobby Cannavale) op het punt om z’n troetelkindje te verkopen aan het Duitse Polygram, niet omdat hij aan de verkoop een fortuin hoopt te verdienen voor zichzelf en z’n vennoten, maar omdat hij op die manier een faillissement kan vermijden. De zaken gaan nl. niet goed want de artiesten van American Century scoren slecht in de hitparade en de albums van paradepaardje Donny Osmond verschijnen nog uitsluitend in de Top 100 omdat platenzaken met veel smeergeld worden omgekocht. Een deel van het personeel is ondertussen weggestuurd en alleen een overname kan de werkzekerheid van de rest garanderen, en dus komt Finestra’s besluit om niét te verkopen aan de Europeanen als een complete verrassing. Iedereen zal een tandje bij moeten steken, zegt hij tijdens een korte vergadering, de contracten met slecht presterende artiesten worden opgezegd en onze A&R-medewerkers moeten op zoek naar nieuwe artiesten die het zakencijfer weer opkrikken. Zelf hoop hij de zwarte band Hannibal (zou Sly & The Family Stone kunnen zijn) bij de concurrentie weg te halen en koffiemeisje Jaimie Vine (June Temple) heeft hem attent gemaakt op de Britse punker Kip Stevens (James Jagger, zoon van…) die met een Amerikaanse backinggroep het nieuwe Britse geluid in Amerika probeert te introduceren. De Nasty Bits klinken ruw en brutaal, ze spreken het jonge volkje in de clubs duidelijk heel erg aan, maar de contractonderhandelingen en de demo lopen vertraging op omdat muziekproducer Julie Silver (Max Casella) geen hoogte kan krijgen van de sound van de jonge band…
Klinkt aantrekkelijk allemaal, maar jammer genoeg is het niet meer dan het canvas waartegen deze serie zich afspeelt, want in de loop van 10 episodes wordt er bij American Century nauwelijks vooruitgang geboekt: er wordt niet één nieuwe artiest binnengehaald, terwijl de demo van de Nasty Bits pas in de laatste aflevering tot een goed einde wordt gebracht. Ondertussen wordt vooral het privéleven van Richie Finestra uitvoerig doorgelicht en we kunnen ons niet van de indruk ontdoen dat het karakter heel erg op Don Draper uit Mad Men lijkt, misschien omdat het verhaal voor een stuk in dezelfde periode wordt gesitueerd en omdat Finestra met dezelfde twijfels te kampen heeft, nl. of hij over voldoende capaciteiten beschikt voor een succesvolle carrière in de muziekindustrie. Dat hij een goede neus heeft voor wat muzikaal interessant is, daaraan hoeft niemand te twijfelen, maar als die neus vooral gebruikt wordt om cocaïne op te snuiven, dan is er wel degelijk een probleem. En Richie Finestra krijgt problemen als hij wordt betrokken bij de moord op een collega en niet veel later bij een maffiabaas moet aankloppen voor een lening omdat hij in Las Vegas 90.000 dollar van de zaak heeft vergokt. Het zijn typische Scorsese-elementen en bijgevolg lijkt Vinyl qua aanpak en visuele stijl soms meer dan toevallig op Goodfellas (1990) en Taxi Driver (1976). Daar is niets mis mee, het zijn uitstekende films, alleen werkt het in Vinyl seizoen 1 niet op dezelfde manier want de personages slagen er nooit echt in om je als kijker op hun hand te krijgen. Het zijn gezichten achter holle oneliners, personages van boordkarton zonder interessant verleden, die van muziek schijnbaar weinig kaas hebben gegeten.
De vergelijking met Mad Men gaat trouwens nog een flink stuk verder, want wegens zijn drug- en drankprobleem krijgt Richie Finestra onenigheid met zijn vrouw Devon, een personage dat net als Bettie Draper duidelijk beter gewend is. In een vorig leven behoorde ze nl. tot de intieme kring van Andy Warhol. En dan zijn er de drie vennoten van Richie Finestra die samen wel heel erg op Sterling Cooper lijken, terwijl onderdeurtje Jamie Vine gewoon een kopie is van Peggy Olson. De verhaallijn over maffiabaas Corrado Galasso (Armen Garo) en z’n slaafje Maury Gold (Paul Ben-Victor) is een typisch Scorsese-vehikel dat ons niet helemaal overtuigt en dat de serie jammer genoeg verwijdert van waar ze eigenlijk over behoort te gaan: de muziekindustrie.
Het goede nieuws is dat producer Mick Jagger voor een uitstekende soundtrack heeft gezorgd met bekende Amerikaanse en Britse hits en materiaal dat speciaal voor deze serie is geschreven. De bijhorende videoclips zijn vaak bijzonder mooi (o.a. die over Janis Joplin) en we voegen er maar meteen aan toe dat de afleveringen waarin David Bowie en Elvis Presley aan bod komen tot de beste van dit eerste seizoen behoren, niet omdat wij nostalgische zieltjes zijn, maar omdat Vinyl dan precies levert wat de titel van de serie belooft.
Grootste manco van Vinyl is wellicht het feit dat je je als kijker niet kan identificeren met het hoofdpersonage Richie Finestra omdat de makers je nooit in zijn hoofd laten kijken en dat is precies waar Scorsese in het verleden zo goed in was. Misschien had hij zijn stokpaardjes niet op de muziekindustrie los moeten laten, al is Richie Finestra wel een karakter dat in het Scorsese-universum past.
En misschien was het niet Scorsese’s bedoeling om sympathie op te wekken voor z’n hoofdpersonage en z’n directe medewerkers, want het is opvallend dat je vooral aangetrokken wordt tot figuren die niet tot de directe entourage van Finistra behoren, nl. Devon (Olivia Wilde als Finestra’s echtgenote die halfweg de serie naar haar oude leventje terugkeert), Jaimie Vine (Juno Temple als het meisje dat het per se wil maken in de muziekbusiness) en Kip Stevens (James Jagger als de punker die in de loop van de serie menselijke trekjes krijgt). Maar in tegenstelling tot Mad Men’s Don Draper, heeft Richie Finestra schijnbaar geen aantrekkelijke karaktertrekken waardoor het personage na verloop van tijd een beetje gaat vermoeien, terwijl je je afvraagt wanneer Scorsese hem z’n laatste lijntje zal laten gebruiken…
