Even wat cijfers tussendoor: in het begin van de jaren 70 circuleerde er in California een 2,5 cm dik druksel met alle e-mailadressen. Vandaag zou zo’n boek 115 km dik zijn! Mochten men alle data die op 1 dag via het internet wordt verstuurd op cd’s branden, dan zou de stapel tot Mars reiken, en retour! Sebastian Thrun is professor aan de Stanford University. 200 studenten per studiejaar vond hij destijds een succes. Tegenwoordig heeft hij – dankzij het internet - 160.000 studenten per academiejaar. De best geklasseerde Stanfordstudent staat op de 413de plaats, wat betekent dat er dus elk academiejaar meer dan 400 mensen die slimmer zijn dan de slimste Stanford-student, nooit de kans krijgen om in Californië te komen studeren…
Dankzij het internet hoeven specialisten geen verre verplaatsingen meer te doen om met collega’s samen te werken. Via het nieuwe medium kan dat gewoon allemaal online voor de meest diverse disciplines zoals bijv. kanker- en moleculair onderzoek. Een zeer recent toepassingsgebied is zelfrijdende auto’s, waarbij de kenniservaring van één auto automatisch gedeeld wordt met alle andere auto’s, zelfs met de exemplaren die nog moeten worden gebouwd. En aan de Carnegie Mellon University in Pennsylvania experimenteert de jonge computerspecialist Joydeep Biswas met autonoom denkende voetbalcomputers. Tegen 2050 hoopt hij met z’n team de FIFA-wereldkampioen te verslaan!
Maar het internet heeft ook z’n donkere kantjes: haatmails en hackers, allebei nevenproducten van een systeem dat van start ging als een vriendelijk uitwisselingstool tussen gelijkgestemden, die ondertussen ook lieden met minder verheven idealen aantrekt. Hackers werden aanvankelijk voor criminelen versleten, ondertussen zijn er grote hackerscongressen in Amerika en Europa en worden de heren (en dames) niet alleen ingehuurd door bedrijven, maar ook door overheden en inlichtingsdiensten. Hacking is uitgegroeid tot een machtige spionagetool die zelfs kleine landen in staat stelt om met de grotere broers in concurrentie te treden.
Regisseur Werner Herzog beperkt zich evenwel niet tot de technologische aspecten van het internet, want in Washington bezoekt hij een centrum waar jonge internetverslaafden van hun gamingobsessie afgeholpen worden. Psychologe Hilarie Cash vertelt over een jongen wiens been moest worden afgezet na een trombose omdat hij te lang aan een computer had gezeten. En in Zuid-Korea dragen gamers vaak pampers zodat ze het spel niet hoeven te onderbreken voor een toiletbezoek…
De grootste bedreiging voor het internet is de zon. Zonnewinden kunnen stroomonderbrekingen en andere elektrische storingen veroorzaken. In 1859 werd het telegraafverkeer ernstige schade toegebracht door het zgn. Carrington Effect, een zeer sterke zonnewind waardoor het papier in de telegrafen verschroeide en het noorderlicht zichtbaar was tot op de evenaar. Het effect doet zich zelden voor, maar het zou onze maatschappij compleet ten gronde richten, want niet alleen de bevoorrading van water en elektriciteit wordt via het internet aangestuurd, ook onze voedselvoorziening en straks onze magnetron en koelkast zijn afhankelijk van een perfect werkend internet.
In een laatste hoofdstuk vraagt Werner Herzog zich af of computers ooit in staat zullen zijn om zelfstandig te denken, of ze ooit over een zelfbewustzijn zullen beschikken en of ze dan beslissingen zullen kunnen nemen zoals mensen. De specialisten zijn ter zake verdeeld. Volgens Sebastian Thrun (Stanford University) is er wel degelijk sprake van een ophoping van artificiële kennis (zelfrijdende auto’s, robots), terwijl computers ook gewoon veel sneller leren dan mensen. Specialisten van de Carnegie Mellon University zijn sceptischer: zij zouden al heel gelukkig zijn mochten hun robots de intelligentie van een kakkerlak hebben…
De meeste filmliefhebbers kennen de Duitse cineast Werner Herzog van Aguirre (1972), Fitzcarraldo (1979) of misschien van Rescue Dawn (2006), maar in zijn lange carrière heeft hij zich voornamelijk toegelegd op documentaires (o.a. The White Diamond uit 2004, en Encounters at the End of the World uit 2007, die hem z’n enige Oscarnominatie ooit opleverde). Met Lo and Behold waagt hij zich aan een genre waarmee hij niet zo vertrouwd is. Het resultaat is een redelijk geslaagde, zij het wat warrige documentaire. Het materiaal biedt een ruim overzicht op de portee van het medium, terwijl er ook aandacht is voor de negatieve aspecten van het internet voor mens en samenleving. De filosofische discussie is boeiend, mede omdat het duidelijk is dat de specialisten het nog helemaal niet met elkaar eens zijn over de consequenties van het internet voor de toekomst van onze samenleving. Vooral de vraag of de ophoping van artificiële kennis uiteindelijk zal leiden tot een zelfdenkend internet blijft onbeantwoord. Sommigen zien nog helemaal geen creatieve activiteiten van de kant van de computers, anderen suggereren dat die er misschien wel zijn, maar dat wij mensen ze mogelijk niet herkennen.
