FILM
Zachary Beaulieu (Émile Vallée) komt op kerstdag 1960 ter wereld als jongste spruit in een Franstalig Canadees gezinnetje. Hij is het vierde kind van Gervais (Michel Côté) en Laurianne (Danielle Proulx), hij een beetje een macho, maar altijd trots op zijn zoons en zij een liefhebbende en begrijpende moeder. Zac is haar lieveling, want net na z'n geboorte blijkt hij een zwakke long te hebben en is hij even klinisch dood. Hij wordt gereanimeerd en houdt er levenslang een puffer aan over. Zac is speciaal en niet alleen omdat z'n moeder dat vindt. Al heel vroeg ontdekt ze zijn speciale gaven om bloed te stelpen en krampen te bedwingen, gewoon door aan de slachtoffers te denken. Op z'n zesde verjaardag krijgt hij een tafelhockeyspel van zijn vader nadat z'n moeder de kinderwagen terugbrengt waarover eerder ten huize Beaulieu een rel was uitgebroken. Ach, hij is nog een kind, zegt z'n moeder, maar papa wil beslist geen mietje in huis. Tot overmaat van ramp betrapt hij Zac in mama's nachtjapon en met haar halssnoer om de nek.

De jeugd van de kinderen Beaulieu verloopt rimpelloos. Vader playbackt ieder jaar met kerstmis zijn nummertje van Charles Aznavour en luistert voor de rest naar muziek van countrydiva Patsy Cline, de kinderen – op uitzondering van Zac – krijgen de gevraagde cadeautjes en vallen voor Pink Floyd, The Stones en Jefferson Airplane. Alleen Zac (Marc-André Grondin) heeft iets met David Bowie. Hij beschildert z'n gezicht zoals de Engelsman op de hoes van Space Oddity en voert z'n nummertje Major Tom op vóór de spiegel. Hou ermee op die flikker te imiteren, zegt één van z’n oudere broers terwijl hij de platenspeler dichtdraait, je maakt ons te schande. Daarmee zijn de Beaulieus in de puberteit. Raymond (Pierre-Luc Brillant), de tweede, heeft al een baard en een vriendinnetje en hij rookt als een Turk. Christian (Maxime Tremblay), de oudste, gooit zich op z’n studie en Antoine (Alex Gravel), de derde in rij, ontpopt zich als de sportman van de familie. Alleen Zac blijft een twijfelgeval, hij heeft een rossig vriendinnetje, maar als hij het niet met haar wil doen, maakt ze het uit. Ondertussen wordt hij gestalkt door een jongen op school: ben je al een keer gepijpt?, vraagt die zonder schroom, waarop Zac hem een paar dagen later eens flink aftroeft. Zelf houdt ie er een blauw oog en wat schrammen aan over, maar vader Gervais betrapt hem niet veel later in z'n auto met de stalker op het moment dat Zac z’n gulp dichtritst. De confrontatie is hard en direct en Zac ontkent. 's Avonds bidt hij tot God en vraagt of ie a.u.b. normaal mag worden en in elk geval geen mietje hoeft te zijn.

Jaren gaan voorbij. Op z'n 20ste verjaardag ziet het er een stuk beter uit voor Zac. Hij heeft een vast vriendinnetje en het leven lacht hem toe. Z'n broer Raymond, die hem altijd al voor een flikker versleet, is het huis uit, werkloos en drugsverslaafd. Christian, de oudste, staat op het punt te trouwen en uitgerekend op de bruiloft komt het tot een confrontatie nadat een genodigde gezien heeft hoe Zac en z'n nichtjes' vriend in de auto elkaar zaten te kussen. Uiteindelijk gaat het om een misverstand, maar vader Beaulieus wantrouwen is opnieuw gewekt en het moet gezegd dat Zacs uitnodiging aan de andere jongen om samen een sigaretje te roken in de tuin niet zonder bijbedoelingen was geformuleerd. Voor Zac is het moment aangebroken om orde op zaken te stellen en voor zichzelf uit te maken hoe het nu verder moet met zijn leven.

C.R.A.Z.Y. is een coming of age-film, een tragikomedie over kleine en grote drama's in een best atypisch gezin met zes zonen, een immer bezorgde en bijgelovige moeder en een vader die fier wil kunnen zijn op zijn zoons. De aangekaarte problematiek is veelzijdig en met veel visie uitgewerkt. Centraal staat het coming-outproces van Zac, maar er is veel meer aan de hand in deze film: er is de relatie tussen de jongens onderling, die met hun ouders, die van de ouders onderling, die met hun liefjes en de wijdere omgeving van vrienden en kennissen, waardoor deze productie veel meer is en wordt dan een homofilm voor een beperkt gezelschap. C.R.A.Z.Y. kan bogen op een uitgebreide cast van zeer diverse acteurs en karakters, soms een beetje stereotiep, andere keren origineel en verrassend uitgewerkt. Het is een film waarmee iedereen wel eens kan lachen, en huilen, want regisseur Jean-Marc Vallée weet hoe hij iedere scène precies behoort op te bouwen om vervolgens van voldoende contrast en emotie te voorzien. Daarbij speelt de montage een zeer belangrijke rol. Die is bij momenten zeer beknopt en bondig zonder dat er informatie verloren gaat: scènes worden versneld of verknipt en als een verzameling korte vignetten opnieuw aan elkaar gelijmd op het tempo van de muziek die ter ondersteuning of als leidraad wordt gebruikt. Vallée monteert ook korte droombeelden of waanvoorstellingen zonder vooraf aan te geven dat het om parallelle sporen gaat die hij zo meteen weer zal verlaten. Het effect komt meerdere keren voor en toch slaagt de regisseur erin om de toeschouwer minstens een paar keer flink bij de neus te nemen.

De grote kracht van C.R.A.Z.Y. zit evenwel in de warme karakters, de aantrekkelijke figuren en de zeer menselijke rollen waarin Jean-Marc Vallée z'n acteurs stopt. Tien jaar heeft hij over het scenario nagedacht en gefilosofeerd en tijdens dat rijpingsproces zijn de karakters zich met hun zeer specifieke eigenschappen en gebreken duidelijk van elkaar gaan onderscheiden. Het is onmogelijk om geen sympathie op te brengen voor Zac, een figuur waarvan Jean-Marc Vallée met veel creativiteit de hele puberale confrontatie, waaronder ook de seksuele, zichtbaar probeert te maken; de kijker voelt mee met Laurianne, Zacs moeder, verscheurd tussen de liefde voor haar kind en die voor haar echtgenoot die tenslotte ook een gevoelige kant blijkt te hebben en het hart op de juiste plaats.

BEELD EN GELUID
C.R.A.Z.Y. is een zeer kleurrijke productie. Met een beperkt budget en niet meer dan 40 toegezegde draaidagen heeft Jean-Marc Vallée een klein wonder verricht. Het decor van de film is zeer gevarieerd met opvallend veel buitenopnamen, 's nachts en overdag. Het kleurenpalet verandert doorheen de verschillende decennia en wordt in de loop van de film rijker en veelzijdiger. Contrast en scherpte zijn bijna perfect zonder digitale tekortkomingen of technische mankementen. Zoals aangegeven is er sprake van een vinnige montage die de aandacht trekt, de film een zekere speelsheid en schwung geeft en de ingekorte sequenties toch zonder hiaten verstaanbaar maakt. De muziek is zeer aanwezig in deze film, maar altijd zinvol en ze heeft in vele gevallen een directe gebruikswaarde in de scènes. In dat verband is de sterkste scène wellicht het moment waarop vader Gervais op de voorgrond via de hoofdtelefoon naar een nummer van Patsy Cline luistert, het deuntje zachtjes neuriet en daarbij een gelukzalige glimlach op z'n gezicht krijgt, terwijl op de achtergrond zijn vrouw de telefoon opneemt en verneemt dat hun zoon Raymond in het ziekenhuis na een overdosis is gestorven. Het contrast van het lachende gezicht op de voorgrond met de snikkende, maar niet zichtbare figuur op de achtergrond zorgt voor een ongelooflijk sterk en emotioneel effect. Het is maar één van de vele trouvailles waarmee Koltai respect afdwingt. Het Canadees Frans is uiteraard een exotische bonus voor wie de taal een beetje kent en weet hoe ze hier te lande en bij onze zuiderburen klinkt.

EXTRA'S
U krijgt uiteraard de Originele Bioscooptrailer, Andere Trailers en een zeer boeiende, interessante en goed gemaakte The Making Of, die de hele sfeer van gemoedelijkheid en zachtaardigheid uitstraalt die ook de film zelf helemaal typeert.

CONCLUSIE
C.R.A.Z.Y. is een charmante en innemende film met een verrassend onderwerp, een gemoedelijke en veelzijdige ontwikkeling en een weinig conventionele coda. De acteerprestaties zijn bijzonder sterk en beklijvend en nogal wat figuren mogen op de spontane sympathie van de toeschouwer rekenen. Het camerawerk is uitmuntend en de montage op z'n minst apart. Er is ruimte voor een gulle lach en af en toe een traan en heel veel nostalgie via de muziek uit de periode: een feel good movie die op een regenachtige middag toch de zon laat schijnen. Zeer aanbevolen voor alle soorten publiek.