FILM
Crap. Dat is wat er nog op aarde te vinden is, zevenhonderd jaar nadat de laatste mensen er zijn vertrokken omdat het op een gigantische vuilnisbelt niet goed toeven is, en de atmosfeer van de planeet zodanig vergiftigd is dat er niets meer wil groeien. Terwijl de skyline gedomineerd wordt door lichtreclames van Buy'n'Large, een monster van een supermarktketen, is er geen ziertje leven meer op de planeet te bespeuren. Het briljante plan van B'n'L om de planeet even schoon te maken is een ietsiepietsie mislukt, en het is alleen maar erger geworden. De vuilnisrobot Wall-E (Ben Burtt) blijft nog echter zoals op dag één het afval verzamelen en in kubussen persen, die hij meticuleus op elkaar stapelt tot een hoge toren. Zonder enig doel overigens. 's Avonds tuurt hij de hemel af, voor zover het mogelijk is bij een robot daarbij vergaand van de eenzaamheid, intussen verder werkend aan zijn impressionante verzameling rommel. Totdat er op een dag een ruimteschip landt, met aan boord een vrouwelijke robot, Eve (Elissa Knight), die geprogrammeerd is om eender welk teken van leven na te speuren en er liefst een staaltje van mee te brengen. Wall-E heeft net daarvoor een eenzaam plantje gevonden, wat voor Eve een ontdekking van betekenis is. Wanneer het moederschip Eve komt terughalen, reist Wall-E als blinde passagier mee, en hij belandt zo op de Axiom, een ruimteschip waar de rest van de mensheid al zevenhonderd jaar lang op een soort van Club Med-vakantie is, zo erg zelfs dat de evolutie ze op die paar honderd jaar heeft veranderd in logge dikkerdjes zonder noemenswaardig libido.

Toen ik Wall-E voor de eerste keer zag, was mijn eerste idee dat Pixar voor de eerste keer in hun geschiedenis een paar steken had laten vallen. Wall-E was naast onder meer monsters in de kast (Monsters Inc.) en het levende speelgoed (Toy Story) één van de oorspronkelijke ideeën die de oprichters van Pixar tijdens hun historische eerste brainstormsessie op tafel gooiden. Waarom het idee tot één van de laatste in de kast is blijven liggen, totdat regisseur Andrew Stanton (Finding Nemo) zich erover boog, is duidelijk: de fout die bij klassieke Disneyfilms al eens gemaakt wordt om de boodschap, meestal één die vergeven is van de familiewaarden, er niet bepaald subtiel in te rammen, heeft voor de eerste keer een Pixarfilm aangetast, en de overduidelijk ultragroen getinte boodschap waarmee nog eens zonder enige vorm van subtiliteit de mens als grote onverantwoordelijke vervuiler wordt aangewezen, drijft in het zog van films als An Inconvenient Truth er zo dik bovenop dat ik mezelf de vraag stel waar nog de ongecompliceerde kinderpret zit waar Pixar gewoonlijk garant voor staat, en waarom de groene boodschap er nu weer bij de kleintjes van jongsafaan moet ingepeperd worden. Ook qua vorm is de film een beetje ongebruikelijk: het eerste, quasi dialoogloze halfuur, komt nergens op dezelfde kruissnelheid waarmee anders een Pixarfilm uit de startblokken schiet, alhoewel het een charmant experiment is. Bovendien zitten er toch nog wat gaten in de plot; het is zo bijvoorbeeld niet helemaal duidelijk waarom het bemachtigen van Wall-E's plantje zo belangrijk is om de aarde te kunnen vinden, want vlak daarvoor zijn de mensen er toch in geslaagd om er een sonde (Eve) op neer te zetten. Van de menselijke onwetendheid over het leven buiten de beperkte wereld van hun luxecruiser druipt ook de naïviteit af, want blijkbaar slagen de dikke vetbolletjes er toch nog in om kindjes (lelijke, dikke kindjes) te maken, ondanks het feit dat romantiek uit hun wereld compleet verdwenen schijnt te zijn. Tot slot heeft Wall-E het moeilijk om in de voetsporen te kunnen treden van Ratatouille, de onmiddellijke voorganger en a hard act to follow.

Maar een tweede visie heeft me wat milder gestemd. Alhoewel het zeker niet de beste film is die ooit uit de Pixarstudio's is komen rollen, beschikt Wall-E toch over zekere kwaliteiten, alhoewel de hoge kwotering in de IMDB-top schromelijk overdreven is. De mimiek van levenloze voorwerpen zoals de titulaire robot is goed gebracht, en ligt in de lijn van andere Pixar(kort)films waarin voorwerpen de dienst uitmaken, zoals de eenwieler uit Red's Dream, de tinnen soldaat uit Tin Toy, de sneeuwman uit Knick Knack en natuurlijk Pixar's logo, de springende bureaulamp uit Luxo Jr. Wall-E trekt voortdurend zo'n triestige bek dat je niet anders kan dan medelijden krijgen met zijn wedervaren. Hij is een lovable loser, een onhandige kluns, maar d'r wordt iets te vaak naar mijn mening de kaart getrokken van de onhandige Charlie Chaplin-slapstick; als er zoveel moeite wordt gedaan om een stuk doorgeroest ijzer als Wall-E van een fijne mimiek en onhandige maniertjes te voorzien, was er met zijn karakter ongetwijfeld méér aan te vangen geweest. Nu blijft het een hele film lang een beetje in een zelfde kringetje draaien. Wat wel interessant is, is dat de meer vrouwelijke, gevoelsmatige elementen in de mannelijke robot Wall-E zitten, terwijl juist al het stoere machogedoe - onder meer schieten op al wat beweegt - eerder bij de vrouwelijke Eve te situeren is. Bovendien blijft Wall-E zonder discussie een knap staaltje techniek, waarmee nog maar eens een keer de grenzen worden afgetast van wat er in computeranimatie allemaal mogelijk is. Het mengen van live action-beelden in de animatie, meer bepaald in de archiefshots die de mensen hebben achtergelaten voor ze de aarde verlieten, is wat stroef, en net als in bijvoorbeeld Happy Feet, ook zo'n politiek hypercorrecte pro-milieufilm, is dit ongetwijfeld gedaan om de kijker wat nauwer betrokken te laten voelen bij de problematiek, maar is dit té doorzichtig om effectief te werken. Dat in de tweede helft van de film de mensen op dezelfde wijze worden geanimeerd als we uit films als The Incredibles gewoon zijn, zorgt toch hier en daar voor een kleine artistieke discrepantie tussen de twee helften van de film.

Wall-E is geen slechte film, maar mist een beetje de universele magie die in andere Pixarfilms wel te vinden is, doordat de klemtoon te veel op het milieuthema en te weinig op de opbouw van de personages wordt gelegd. Animatietechnisch is er echter alleen maar een stijgende trend in de resem Pixarfilms te zien, en die tendens wordt vooralsnog niet omgebogen.

BEELD EN GELUID
De beeld-en geluidskwaliteit van deze dvd zijn werkelijk van topkwaliteit. Net als al hun vorige dvd's en Blu-rays wordt er op technisch vlak geen duimbreed toegegeven, en de computeranimatie is in alle rijke pracht op Blu-ray te bewonderen, in rijke details, met spetterende kleuren en in een kwaliteit die de digitale cinema evenaart. De decors zoals de compleet tot een woestenij herschapen aarde baden in de fijn afgewerkte details. Computeranimatiefilms zijn per definitie natuurlijk uitermate dankbaar materiaal om goede beeldtransfers van af te leveren. Voor deze disk is echter een gloednieuw gegeven dat Disney voor de eerste keer voor zover ik me kan herinneren niet geopteerd heeft voor een Dolby Digital-track, zoals foutief op de hoes vermeldt staat, maar we een bijzonder kwalitatief hoogstaande knaller van een DTS-ES 6.1-track mogen verwelkomen. Zowel de kleine, meer intieme scènes zoals Wall-E die zich te pletter zit te vervelen in zijn container als de groots opgezette deep space­-scènes met veel actie, laservuur en over elkaar heen bliepende robots in een file worden erdoor recht gedaan. De dynamiek is optimaal, de spreiding is perfect, en het achterkanaal en de zijkanalen krijgen een deftige workout.

EXTRA'S
Wall-E wordt naast een bare bones 1-diskeditie en een 2-disk op dvd ook uitgegeven in een rijk van bonusmateriaal voorziene 2-disk Blu-rayset. We hebben enkel deze laatste om onze bespreking te baseren, maar dat lijkt me zeker genoeg om een paragraaf of drie interessant mee te vullen.

Twee audiocommentaartracks, één van regisseur Andrew Stanton en één door vier doorwinterde "geeks", zijn enkel te beluisteren via BonusView. Sinds hun begindagen hebben de Pixar-animatoren de traditie terug ingebouwd om elk van hun films vooraf te laten gaan door een kortfilmpje. De cartoon Presto (5 min.) die aan de bioscooprelease van Wall-E vooraf ging, een hommage aan de slapstick-cartoons van Warner Bros, is mogelijk één van de beste shorts die ze ooit gemaakt hebben. In het filmpje zien we een niet al te bekwame goochelaar pogingen doen om de klassieke truc met het konijn uit de hoge hoed uit te voeren, die keer op keer mislukt omdat Alec, het konijn, zijn medewerking heeft gestaakt omdat hij geen wortel heeft gekregen. De cartoon is ongelofelijk leuk, is perfect getimed en is een staalkaart van het onbetwiste meesterschap van Pixar. Een tweede cartoon, Burn-E(8 min.), heeft net als Jack-Jack Attack uit The Incredibles wat weg van een verwijderde scène uit de hoofdfilm. In deze short zien we hoe een reparatierobot, Burn-E, voortdurend naar zijn voeten krijgt van zijn supervising robot omdat hij een noodreparatie met een antenne telkens weer doet mislukken. Deze cartoon kan ook met storyboards bekeken worden met een Profile 1.1-speler. De eerste disk bevat tot slot nog een reeks trailers.

Over disk 2 moet het me toch van het hart dat de menunavigatie van de disk erg log is, en dat mijn speler net niet in elkaar stuikte bij het verwerken van zoveel gegevens ineens. Wat er te zien is, daar is overigens niets op aan te merken. De extra's zijn opgedeeld in een sectie "Robots" en een sectie "Humans". In een eerste kortfilmpje, Wall-E Treasures & Trinkets (5 min.) zien we onze favoriete klunsrobot in allerlei poses met alledaagse voorwerpen, zoals een hoelahoep en een stofzuiger, worstelen. Lots of bots (3 min.) is een voorleesverhaaltje voor de kleintjes, verteld door stemacteurs John Ratzenberger en Kathy Najimy (John en Mary uit de film), dat ofwel gewoon kan worden afgespeeld, ofwel in een interactieve modus waarin de kleintjes allerlei puzzels moeten oplossen. Liefhebbers van spelletjes komen aan hun trekken met de Axiom Arcade, een verzameling van vier lekker ouderwetse spelletjes die erg lijken op hetgeen op MAME-systemen in lunaparken geserveerd wordt, maar nu met een Wall-E-thema eroverheen gegooid. Eve's Bot Blaster is een variant op Asteroids, Wall-E's Dodge een kloon van Lunar Lander, en ook Mo's Mop-up Madness en Burn-E's Breakthrough zijn erg klassieke spelletjes. De programmatie ervan laat echter te wensen over, want ik ben erin geslaagd om zonder moeite 2 van de 4 spelletjes hopeloos te doen crashen. De sectie "Robots" wordt afgesloten met de Bot files, een reeks met van commentaar voorziene bewegende afbeeldingen van de robots uit de film.

Het ernstigere materiaal is bij "Humans" terug te vinden. De sectie opent met maar liefst 23 minuten aan verwijderde scènes, waarvan er één, die waarin de scène in de trash compacter werd geanimeerd met de rollen van Eve en Wall-E omgekeerd, in volledig afgewerkt stadium vertoeft. De sectie Behind the scenes omvat zeven kwalitatief goede tot zeer goede documentaires over diverse aspecten van de film. The imperfect lens: Creating the look of Wall-E (14 min.) gaat over de beginstadia van de creatie van de film en de manier waarop een zo realistisch mogelijke visuele stijl werd gecreëerd, Animation sound design: Building worlds from the sound up" (19 min.) gaat over de opbouw  in de studio van de soundtrack en het bouwen van de soundstage, en Captain's log: The evolution of humans (8 min.) behandelt de eerder pessimistische manier waarop de evolutie van de mensheid in de film tot gedegenereerde dikkerdjes wordt getoond. In Notes on a score (11 min.) volgen we componist Thomas Newman bij zijn werk, Life of a shot: Deconstructing the Pixar process (5 min.) toont ons hoe de verschillende animatoren van Pixar bijdragen bij het realiseren van één welbepaalde scène, en Robo-everything (6 min.) toont ons de ontwikkeling van de verschillende soorten robotten, toch al gauw een tiental, die in de film voorkomen, waarbij de hoeveelheid werk die is gekropen in het op punt stellen van de details van elk van de robots fascineert. In Wall-E & Eve (7 min.) tenslotte wordt nog eens hetzelfde gedaan voor de twee protagonisten van de film, en hoe de animatoren zich hebben gebaseerd op live action-materiaal.

Vier reclamefilmpjes voor Buy'n'Large (9 min.) die in de film verwerkt zitten, zijn in de volgende sectie in hun volledigheid te bewonderen, gevolgd door een verzameling 3D set play-throughs, korte animaties waarbij de kijker door de driedimensionale computergegenereerde decors wordt geleid die in de film gebruikt worden. Een uitgebreide collectie aan galerijen, met materiaal van concept tot publiciteit, volgen, alhoewel de navigatie van de menu's ons hier weer even in de steek liet (de minutenlange opstarttijd is er werkelijk over). Daarna vinden we 7 trailers terug, bestemd voor verschillende markten en afzetgebieden.

Het kroonjuweel van de disk hebben we echter nog niet besproken, en dat is de zeer interessante documentaire The Pixar story (89 minuten!), een werkstuk van de hand van regisseur Leslie Iwerks, waarin wordt verteld hoe van oorsprong kleine onafhankelijke animatiestudio als technische partner bij het maken van reclamefilmpjes uitgroeide tot dé toonaangevende animatiestudio die als commerciële partner van Disney en Apple onbetwist de marktleider werd. De geschiedenis van de animatiestudio wordt in detail verteld, waarbij deze wordt opgehangen aan de diverse animatiefilms die voor de bioscoop werden geproduceerd, tot en met Cars. Voor wie het wedervaren van de animatiestudio nog niet of onvoldoende kent, is deze documentaire een uiterst fijn werkstukje, van unieke archiefbeelden voorzien, dat weliswaar enkele keren iets te zelfbewierokend is, maar anderzijds toch toont dat de groep animatoren rond John Lasseter flink tegen de bierkaai heeft moeten vechten om te komen tot waar ze vandaag zijn, waarbij ze een paar keer het risico van een eventuele mislukking volledig op zich moesten nemen. Alhoewel deze documentaire misschien eerder thuishoort bij de Pixar Short Film Collection zouden er allicht mensen zijn die voor deze release apart ook geld zouden neertellen. Een minpunt is dat de Nederlandse ondertiteling niet werkt; u zal het met de Engelse moeten stellen.

CONCLUSIE
Alhoewel Wall-E zeker bij mij niet bij de top drie aller tijden van Pixarfilms staat, is de film een verplichte aanschaf voor liefhebbers. De Blu-ray grenst technisch aan de perfectie.