END OF SUMMER, THE
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2014-04-17
FILM
In z’n voorlaatste film richt de Japanse regisseur Yasujiro Ozu z’n camera op de familie Kohayagawa, die al generatieslang een sakébrouwerij exploiteert, maar die als gevolg van de toegenomen concurrentie in moeilijkheden is geraakt. De keuze is tweevoudig: of een sterke partner zoeken in de branche en fuseren, of een kapitaalkrachtige partij vinden voor de jongste dochter Noriko. Die is evenwel verliefd op een collega die om professionele redenen naar een stad in het noorden is verhuist. Als moderne jonge vrouw vindt ze het niet leuk dat de familie haar probeert te koppelen, anderzijds beseft ze dat een huwelijk met de zoon van een grote brouwer de financiële problemen wel degelijk kan oplossen. Ondertussen is vader Mabei, zeventiger en sinds zes jaar weduwnaar, opnieuw op het vrijerspad en wel met Tsune, de vrouw die hij vóór de oorlog – maar tijdens z’n huwelijk – leerde kennen en die van hem een dochter heeft. Z’n eigen dochters zijn er niet gerust in en vooral Noriko maakt hem verwijten, maar ook haar broer Masao ziet z’n vader liever naar de wedrennen gaan. Ondertussen probeert de broer van Mabei een huwelijkskandidaat te vinden voor diens oudste dochter Akiko, want die is al een tijdje weduwe en halfweg de jaren 50 was dat not done in Japan: een fatsoenlijke vrouw is na een zekere rouwperiode beschikbaar voor weduwnaars die een vrouw zoeken. Ook Akiko wordt m.a.w. onder druk gezet om in een gearrangeerd huwelijk te stappen…
Veel verhaal bevat het scenario van The End Of Summer niet, want Ozu is het eerder om een uitgebreid en veelzijdig portret van een Japanse familie te doen en met name om de verhouding tussen de oude garde (in traditionele kimono) en de door de Amerikaanse bezetter beïnvloedde jongere generatie (in westers kostuum en bolle cocktailjurken), waardoor een eeuwenoude traditie voorgoed dreigt te verdwijnen. De serene sfeer van het vooroorlogse Japan is al zo goed als helemaal verdwenen. De afstand tussen vader en kinderen is groter dan ooit en dat leidt tot openlijke conflicten. Als de oude Mabei Kohayagawa op een keer onwel wordt en een hartaanval krijgt, staat de familie evenwel in rep en roer en biedt Noriko haar excuses aan voor haar bemoeizucht. De oude man herstelt op haast wonderbaarlijke wijze en ziet er geen graten in om opnieuw z’n oude vlam op te zoeken. Maar de klok tikt…
The End Of Summer begint als een vrolijke vertelling, maar eindigt met een begrafenis. Het scenario doorloopt alle stadia van het leven (van jong naar oud), maar visueel kiest de regisseur voor de omgekeerde beweging (van verleden naar toekomst) in de verstilde opnamen van strakke Japanse interieurs, de traditionele klederdracht, de sakéceremonie en de naar onze normen overdreven en vooral ouderwetse beleefdheidsvormen die hij tegenover de nieuwe invloeden plaatst: dure westerse kleren, een voorkeur voor Engelse woorden en Amerikaanse vrijers. Tegen het eind van de zomer is ook Japan veranderd, is Ozu’s boodschap, want de dochter van Mabeis maîtresse gaat liever op stap dan dat ze haar oude moeder gezelschap houdt, z’n eigen dochter Noriko besluit om haar hart te volgen en z’n oudste Akiko ziet af van een nieuw huwelijk omdat de opvoeding van haar zoontje haar nauwer aan het hart ligt: de oeroude tradities worden overboord gegooid, maar gelukkig moet de oude Mabei Kohayagawa het niet meer meemaken.
Yasujiro Ozu stopt z’n heimwee naar wat definitief voorbij is niet onder stoelen of banken. Z’n opnamen van de traditionele manier van leven zijn aandoenlijk en als hij Mabei Kohayagawa, die zich in kimono en op houten slippers naar het huis van z’n maîtresse haast, met z’n camera achtervolgt, is er zelfs sprake van een grappige situatie. Het maakt het de kijker makkelijk om zich in te leven in de kleine drama’s van deze Japanse familie en sympathie op te brengen voor de manier waarop ze uit conflicterende omstandigheden de beste keuze probeert te maken.
BEELD EN GELUID
Voor een film die meer dan vijftig jaar oud is, is er sprake van een uitstekende beeldkwaliteit. Wellicht heeft Toho films het materiaal destijds gerestaureerd ter gelegenheid van de eerste dvd-release, maar hoogstwaarschijnlijk geraakte de film niet op ruime schaal in de bioscopen waardoor de filmrollen in vrij goede staat in het archief terecht zijn gekomen. De kleuren zijn mooi, maar eerder ingehouden, van ongerechtigheden is helemaal geen sprake. U kan de film bekijken in de originele Japanse versie met Nederlandse ondertitels. De muziektrack is typisch Japans met nogal wat westerse invloeden en hij draagt z’n steentje bij om de kijker onder te dompelen in de nostalgische sfeer die Ozu in bijna elk frame oproept.
EXTRA’S
Geen
CONCLUSIE
The End Of Summer vertelt over een Japanse familie wier sakébrouwerij moet fuseren met een concurrent om te overleven, en die als product van eeuwenoude tradities ten prooi valt aan westerse invloeden als gevolg van de massale aanwezigheid van Amerikaanse soldaten. De nieuwe mogelijkheden en keuzes leiden tot conflicten en confrontaties in de schoot van de familie en het is duidelijk dat de tijden definitief zijn veranderd. Regisseur Yasujiro Ozu tekent mooie en innemende karakters en hij slaagt erin om ernst en humor perfect te doseren waardoor The End Of Summer hoop biedt voor hun toekomst.
Studio:
Total Film
Regie:
Yasujiro Ozu
Met:
Ganjiro Nakamura, Setsuko Hara, Yoko Tsukasa, Michiyo Aratama, Keiju Kobayashi, Masahiko Shimazu
Beeldformaat:
1.33:1 PAL
Geluid:
Japans Dolby Digital Mono 1.0
Ondertitels:
Nederlands
Extra's:
-