SERIE
Symbiose tussen films. Het gebeurt niet vaak dat bij trilogieën de inhoudelijke score van de éne film mee bepalend is voor de waardering van de andere. Als het toch gebeurt, dan is het omdat de films onderling zo goed bij elkaar aansluiten, omdat de puzzelstukken erdoor nog beter op hun plaats vallen, omdat bij het maken van het eerste deel er al is nagedacht over hoe de trilogie moet beëindigd worden. In een eerste deel worden de personages geïntroduceerd en krijgen we een eerste keer te zien waar ze toe in staat zijn. In een tweede deel komen ze dan voor het conflict van hun leven te staan, en gaan ze de confrontatie met zichzelf aan. In een derde deel tenslotte volgt er dan een eindspel waaruit meestal niet iedereen levend of "symbolisch dood" - lees: na het ondergaan van een streng louteringsproces - vandaan komt. Het is bijna Shakespeariaanse logica. Niet veel filmtrilogieën kunnen deze kwaliteit naar voor schuiven. Peter Jackson kon het met Lord Of The Rings omdat de films feitelijk in één lange sessie geschoten zijn. Sam Raimi kon het met Spiderman omdat hij zo'n overcomplete fanboy is. George Lucas kon het omdat ondanks zijn stroeve regiestijl hij voor de oorspronkelijke Star Wars-trilogy al een heel totaalconcept in gedachten had vooraleer hij één letter op papier had gezet. Deze drie filmtrilogieën hebben bovendien een overkoepelende meerwaarde omdat ze alle drie door dezelfde regisseur op pellicule zijn gezet (zij het bij Star Wars via een omweg omwille van mot met de regisseursvakbond).




Maar ondanks het feit dat de X-Men Trilogy uiteindelijk twee regisseurs nodig had om afgerond te worden, vind ik dat deze film zeker ook een plaatsje in deze eregallerij verdient. Het waarom leest u in deze besprekingen.

FILM
Have you ever tried... not being a mutant?

Terwijl Wolverine (Hugh Jackman) tevergeefs zoekt naar zijn verloren geheugen, keert de publieke opinie zich massaal tegen de mutanten, nadat één van hen, Nightcrawler (Alan Cumming) een moordaanslag heeft gepleegd op de president. Professor Xavier (Patrick Stewart) stuurt dr. Jean Grey (Famke Janssen) en Storm (Halle Berry) erop uit om de mysterieuze mutant, die zich blijkbaar kan teleporteren, te onderscheppen en naar de school te brengen. Jean en Storm vinden Nightcrawler, een meelijwekkend schepsel dat vroeger in circussen werd opgevoed, en zichzelf belaadt met een onmetelijk schuldgevoel. De mutant, die in werkelijkheid Kurt Wagner heet, beweert echter dat hij de aanval op de president onder dwang heeft uitgevoerd, en hij herinnert zich er de details maar vaag over. Maar het kwaad is al geschied; één van de militaire adviseurs van de president, kolonel William Stryker (Brian Cox) weet deze te overhalen om een "preventieve aanval" op Xaviers school te organiseren. Stryker is onder meer diegene die Magneto's (Ian McKellen) plastic gevangenis heeft gebouwd, en de aanval op de school is maar een afleidingsmanoeuver om de hand te kunnen leggen op enkele essentiele onderdelen van Cerebro, de machine waar professor Xavier zijn gaven mee versterkt, én Xavier zelf, die samen met Cyclops op bezoek was bij Magneto. De feitelijke aanval verloopt niet zoals verwacht, omdat dankzij Wolverine de meeste kinderen op tijd in veiligheid kunnen gebracht. Na een confrontatie met Stryker, die meer over Wolverines verleden schijnt te weten, kan hij vluchten, samen met Rogue (Anna Paquin), haar vriendje Iceman (Shawn Ashmore) en de sinistere Pyro (Aaron Stanford).




Intussen is Magneto kunnen ontsnappen door de wel zéér verregaande inzet van shape-shifter Mystique (Rebecca Romijn-Stamos), en hun pad kruist dat van de op de vlucht zijnde X-Men. Alhoewel hun belangen tegengesteld zijn - Magneto koestert nog steeds een stille droom om de mensheid aan de mutanten te onderwerpen - besluiten ze samen te werken om de gekke kolonel Stryker te dwarsbomen. In haar zoektocht naar Magneto is Mystique namelijk op een blauwdruk voor een tweede Cerebro-machine, die zou kunnen gebruikt worden om alle mutanten om zeep te helpen. Stryker koestert om zeer persoonlijke redenen een diepgewortelde haat tegen de mutanten, en doet al jaren in het geheim onderzoek hoe hij die als zijn persoonlijke slaven kan gebruiken. Niet alleen blijkt Wolverine één van zijn mislukte experimenten te zijn, in de loop der tijd heeft hij zijn techniek om het skelet te verplaatsen door een adamantium-versie weten te perfectioneren, en Wolverine komt oog in oog te staan met de veel efficiëntere Deathstrike (Kelly Hu).

X-Men. Wat kunnen we meer zeggen? Regisseur Bryan Singer heeft met het tweede deel van de saga eens te meer bewezen dat hij onbedreigd aan de top staat wat betreft comicverfilmingen, niet in het minst omdat hij de verhaallijnen en de personages uit de originele stripreeks in waarde laat, en daardoor een enorm grote credibiliteit bij de ouwe getrouwe fans heeft weten te bereiken. Dat Singer de die-hard fans wil plezieren, blijkt onder meer uit vluchtige cameo's van totnogtoe niet gebruikte comic-personages zoals Beast en Colossus.




Maar dat niet alleen. Singer kan met zijn verfilming méér dan enkel de fanbase bereiken, en dat omwille van het feit dat zijn mutantenuniversum zo verduiveld goed in elkaar steekt. Het is een beetje goochelen als je, zoals in deze film, niet minder dan twaalf protagonisten tegen elkaar moet uitspelen, maar dat laat de mogelijkheid open voor zeer interessante nevenverhaallijnen, zoals het feit dat Rogue nu in deze film een vriendje heeft, Iceman, maar die om evidente redenen niet kan aanraken zonder deze laatste zijn zekeringen te doen springen. Ook speelt Singer netjes de personages Iceman en Pyro, niet alleen in hun gaven elkaars tegengestelde, tegen elkaar uit. Daarnaast krijgen we ook meer te weten over de driehoeksverhouding tussen Cyclops, dr. Grey en Wolverine, die eindigt in een dramatische climax, en gaat Wolverine op zoek naar zijn vergeten geschiedenis. Daarnaast geraakt Storm gefascineerd door de diep gefrustreerde Nightcrawler, en is het vooral de bitterheid waarmee kolonel Stryker de mutanten te allen prijze wil bestrijden, en de achterliggende redenen daarvoor, die ervoor zorgen dat de X-Men-films, ondanks het hoge scifigehalte en de vele coole maar praktisch niet realiseerbare gadgets, totnogtoe één van de wenige filmreeksen is die én geloofwaardig, én spannend, én intelligent te noemen is. Misschien dat er wat minder geestige oneliners over gele spandex gespuid worden in deze tweede installatie, maar de manier waarop Wolverine met een uitgestreken gezicht tegen de ouders van Iceman zegt dat hij zijn leraar kunst is, en de tekening die in de klas wordt verspreid waarop Rogue en Iceman elkaar kussen, maken de film iets luchtiger, ondanks het feit dat X-Men 2 een stuk duisterder is dan zijn voorganger.




En ook qua speciale effecten is deze X-Men 2 één groot feest, waarin er vrolijk op los gemorpht wordt - de Hulk ziet er in verhouding uit als een Teletubbie -, we een paar schitterende klank-en lichtshows in Cerebro te zien krijen, en waar de afdeling pyrotechniek een vette kluif aan heeft gehad. Ook hier is het weer het realisme-gehalte dat positief bijdraagt tot de film: de manier waarop Magneto uit zijn gevangenis losbreekt, de dog chase met de twee straalvliegtuigen, het ultieme gevecht tussen Wolverine en Deathstrike, het ziet er niet alleen allemaal mooi uit, maar het is ook nog eens geloofwaardig in beeld gebracht.




Maar nu mogen er nog zo veel speciale effecten in zitten als mogelijk is, om de film écht boven de middelmaat te heffen, heb je een steengoede cast nodig, en wat dat betreft heeft Singer voor deze film opnieuw een staalkaart met de crème de la crème van goed in de markt liggende en solide acteurs bij elkaar gebracht. Patrick Stewart en Ian McKellen zijn natuurlijk in hun rollen als Professor X respectievelijk Magneto ongeëvenaard, en sinds de eerste X-Men film heeft Hugh Jackman als Wolverine niet bepaald windeieren gelegd, maar het siert regisseur Singer dat hij daarnaast ook de jongere generatie, waaronder Aaron Stanford en Shawn Ashmore, voldoende kans geeft om zichzelf te bewijzen. Daarnaast kan Singer rekenen op een méér dan er alleen maar voor de looks bijgehaalde reeks vrouwelijke antagonisten, waarbij Halle Berry, zeker sinds haar Oscar, absoluut niet onderpresteert, maar de show toch wordt gestolen door de Rebecca Romijn-Stamos als de diabolische shape-shifter Mystique, die, samen met Alan Cumming als Nightcrawler, zeker als het op het aantal uren in de schminkkamer aankomt. Wat het leuke snoetjes-gehalte betreft scoort dan wat ons betreft Anna Paquin zonder tegenstand het hoogste.




BEELD EN GELUID
Ook X-Men 2 ziet er op UHD zeer mooi uit. De kleuren zijn zeker tegenover deel 1 vrij gedesatureerd, wat het donkere timbre van de film onderstreept. De beeldband is enorm gedetailleerd; zo zien de tatoeages van Nightcrawler er gedetailleerder uit dan ooit, en ook de scènes in Cerebro, waarbij de gedachten van de professor in de ijle lucht worden geprojecteerd, zijn enorm goed afgelijnd. Men heeft nog genoeg slag om de arm om speciale effecten, zoals de klauwen van Wolverine die tussen zijn vingers naar buiten komen, er realistisch uit te laten zien. De X-Jet ziet er dan weer iets te vaak duidelijk een CGI-model uit, maar per slot van rekening blijft dit een comicverfilming waarbij een zekere suspension of disbelief noodzakelijk is. Ook nu weer werd de Engelse DTS-HD HR-track vervangen door een Engelse DTS-HD MA 5.1, die beter scoort, zij het op punten. De scène waarin Pyro enkele politiewagens in de fik steekt, klinkt overweldigend, alsook de aanval van de militaire commando's op de school van de professor. John Ottman nam het roer over van de soundtrack, en levert een beklijvende score.




EXTRA'S
De extra's zijn terug te vinden op de bijhorende Blu-ray. Hierbij dient gezegd dat deze opnieuw niét Nederlands ondertiteld is, en dat uit de goedgevulde Trilogy-boxset alleen de eerste schijf weerhouden werd, wat de score een flinke knauw neerwaarts geeft. De schijf bevat opnieuw twee in-movie features. Er is een X-Men 2 Bonus View picture-in-picturecommentaar waarin naast de gebruikelijke acteurs producente Lauren Donner en production designer Guy Dyas aan het woord komen, en de X-Men 2 In-feature Photo gallery met de gebuikelijke reeks afbeeldingen. De Blu-ray bevat opnieuw een D-Box code voor wie het mocht aanbelangen, en ook dezelfde reeks trailers voor films van de Marvel-universum zijn aanwezig. Zowel op de Blu-ray als op de UHD vinden we verder nog twee commentaartracks terug. De eerste werd ingsproken door regisseur Bryan Singer en cameraman Newton Thomas Sigel, en het enthousiasme waarmee Singer zich met het X-Men-project heeft ingelaten kennende, is dit een zeer aanbevelenswaardige track vol met boeiende wetenswaardigheden. De tweede commentaartrack, ingesproken door producenten Lauren Shuler Donner en Ralph Winter en scenaristen Dan Harris, David Hayter en Mike Dougherty, is vooral interessant voor wie dieper wil ingaan op de filmadaptatie van de strip. Jammer genoeg is er geen commentaartrack meer met een deel van de cast.

CONCLUSIE
X-Men 2, met in de States de ondertitel X-Men United, blijft voor mij toch nog altijd het summum van de franchise. De film is rauw en donker, de karakters zijn zeer goed uitgewerkt, en op UHD kan u van al dit fraais maximaal genieten. Merk op dat de Blu-ray die is bijgevoegd niet Nederlands ondertiteld is, en meer dan de helft van het bonusmateriaal van de Trilogy afgestript is, dus die versie gooit u best nog niet weg.