FILM
Volgens Jan Verheyen is horror iets dat niet van ons is. De Vlaamse filmmaker heeft het niet zo zeer over het gebrek aan talent (want dat is er!), maar wel over het feit dat dit soort films geen publiek heeft in België, of in ieder geval niet genoeg om uit de kosten te geraken. Wie de fantastische documentaire Forgotten Scares van Steve De Roover bekijkt, krijgt een prachtig overzicht van wat hier in Vlaanderen al zo gemaakt is op horrorvlak, en dat is toch heel wat. Vaak gaat het om films die met liefde gemaakt zijn, maar die zelden of nooit het publiek hebben bereikt omdat in dit land de mainstreampers zich net iets te goed acht om inkt aan deze producties te verspillen. Gelukkig is er nog het opvangnet van de underground, maar daar kan je meestal geen brood mee kopen, laat staan een film mee financiëren.




Duyster van Jordi Ostir en Thomas Vanbrabant is daar een zeer mooi voorbeeld van. Een film die verre van perfect is, maar zeker veel meer voorstelt dan zo maar een vingeroefening. De liefde voor het genre druipt er rijkelijk van af, en het is duidelijk dat iedere eurocent van het krappe budget nuttig werd gebruikt. Volgens het hoesje, en ook volgens het geschiedenisboek van de cinema, is Duyster de eerste found-footage film in Vlaanderen geworden, een genre waar de meeste horrorliefhebbers terecht de kriebels van krijgen. Niet wegens de stijl, maar wel omdat dit soort film bijzonder in trek was bij gretige producers die op een eenvoudige manier geld wilden verdienen met de zoveelste variant van The Blair Witch Project of Paranormal Activity. Vaak wordt echter vergeten dat de found-footage methode de ultieme manier is voor jonge cineasten om een film te kunnen bekostigen. En mits de nodige vindingrijkheid kan het zelfs nog best goed werken, en daar zijn Jordi Ostir en Thomas Vanbrabant zich goed bewust van, want Duyster laat alle clichés van het genre met succes achter zich.




Als je op Google de naam Duyster intikt, kom je ongetwijfeld uit bij radiopresentatrice Ayco uit, maar alles draait hier rond Johannes Duyster: een bruut die van 1606 tot 1613 de Antwerpse stadsbeul was. Soms bestond zijn karwei erin om de hand van een of andere dief af te hakken, maar niets was leuker dan vrouwen te folteren in de hoop hen te doen te bekennen dat ze heksen waren. Het Antwerpse stadsbestuur was behoorlijk in haar nopjes met het werk van deze onmens, maar in 1613 kwam er een kink in de kabel toen zijn eigen dochter ervan verdacht werd zelf een heks te zijn. De legende zegt dat de folteraar het op een akkoordje gooide met de deal dat zijn dochter van deze zonde vrijgesproken werd indien hij zelf honderd heksen vond.




Nora Danso (Maïmouna Badjie), Bas Lauwer (Tristan Feyten) en Milan Avonds (Charles De Meester) zijn drie studenten die deze legende als onderwerp hebben gekozen voor hun gezamenlijke video-opdracht die begon op 5 februari 2020. 22 dagen later werd niets meer van hun vernomen. We vertellen absoluut geen spoiler, want dit is de premisse die je in de eerste seconden van de film krijgt. Wat daarna volgt is de found-footage die toont wat er zich heeft afgespeeld en waar je al bij al toch een getrainde horrormaag voor nodig hebt. Niet dat we het anders hadden gewild.




De filmopnames lagen bijna zes maanden plat door de corona-epidemie, en hoewel dat zonder meer voor de nodige frustraties bij de makers zorgde, merk je dat geen seconde in het resultaat. Wel merk je overduidelijk de passie die Jordi en Thomas voor het horrorgenre hebben, alsook hun kennis daarvan. De twee hebben elkaar ontmoet via de horrorpodcast Klokslag 12, en het is onmiskenbaar dat de twee de nodige horrortitels achter de kiezen hebben waarvan ze weten wat ze daarmee moeten doen. In het eerste deel, waarin de studenten op zoek gaan naar de oorsprong van het verhaal, komen ze terecht in allerlei Antwerpse musea zoals Het Steen, en merk je duidelijk dat James Wan de inspiratiebron is. Niet zo zeer qua stijl, maar wel als leermeester in de zin dat je met een eenvoudig maar effectief geluidseffect voor huiveringwekkende momenten kan zorgen. In het tweede deel luik wordt meer het patroon van Robert Eggers en Ari Aster gevolgd en krijgen we (wellicht ook voor de eerste keer in Vlaanderen) een zinderend stukje folkhorror te zien. Ernstig, angstaanjagend maar gelukkig ook met de nodige (en perfect werkende) humor.




De rolbezetting bestaat uit jonge mensen van wie we nog niet eerder gehoord hadden, maar net als de regisseurs tonen ook zij de volle goesting wat alleen maar in het voordeel van deze lowbudgetfilm werkt. Charles De Meester is perfect gecast als de betweterige Milan, naar wiens pijpen iedereen moet dansen, en hij is het soort kereltje dat je het liefst van al een mep rond de oren zou willen verkopen. Tristan Feyten is eerder de lamme goedzak die alles doet voor de vrouw in het spel, die uitmuntend gebracht wordt door Maïmouna Badjie, van wie we in de toekomst wel eens veel zouden kunnen horen. Net zoals volleerde Vlaamse cineasten dat zo graag doen, weten ook Jordi en Thomas dat kijkers best wel smullen van gastvertolkingen, die hier met verve gebracht worden door Sven De Ridder (de man van de Gremlins Strike Back-podcast, en dat zul je hier merken!) als gids van Het Steen en Stefaan Degand als compleet doorgedraaide flik.

Duyster is zeker niet het meesterwerk van de Vlaamse horror (daar moet je bij Harry Kümel voor zijn), maar dat was ook nooit de bedoeling. Het is gewoon een steengoede horrorfilm die geen seconde verveelt, en waar verduiveld veel passie, liefde en goesting naar meer inzit.




BEELD EN GELUID
Hoewel de bioscooproulatie van Duyster door diverse omstandigheden (waaronder die verdomde pandemie) eerder kort was, vond Source1Media het de moeite om deze horrortitel zowel op dvd als Blu-ray uit te brengen, waarvoor respect! De beeldkwaliteit is zo goed als perfect, ook al moet hier aan toegevoegd worden dat dit gefilmd is met een handheldcamera. In het eerste deel van de film ziet alles er zeer realistisch uit met een voldoende detaillering, terwijl het tweede gedeelte de kleuren overwegend geel zijn. De geluidsband is een Vlaamse Dolby Surround 2.0, en dat heeft natuurlijk alles te maken met het budget, maar alles is perfect te begrijpen, en voor wie dat toch een probleem mocht vormen heeft de disk ondertiteling.

EXTRA’S
Qua bonusmateriaal zijn er slechts twee items maar wel leuk, vandaar een neutrale 5 op 10. Naast een zeer lange videoclip van de Vlaamse metalband Your Highness is er ook een behind the scenes waarin je de opnames van dag tot dag volgt, en dus ook met en zonder coronamaatregelen!

CONCLUSIE
Duyster is verplichte kost voor iedere (Vlaamse en Nederlandse) horrorliefhebber die ook maar een beetje om het genre geeft. Gewapend met liefde, passie en kennis van horror zorgen Jordi Ostir en Thomas Vanbrabant voor een wel zeer geslaagd debuut.