FILMS
The Three Musketeers
Nog voor hij goed en wel in Parijs is aangekomen, heeft de jonge, ambitieuze D'Artagnan (Michael York), die musketier wil worden, al mot met drie van zijn collega's: Athos (Oliver Reed), Porthos (Frank Finlay) en Aramis (Richard Chamberlain), met wie hij alle drie een duel aan zijn broek heeft. Het duel draait echter uit op een schermutseling met de lijfwacht van kardinaal Richelieu (Charlton Heston), en alle onderlinge spanningen lijken vergeten. D'Artagnan neemt zijn intrek in een beschimmeld krot, dat alleen maar aantrekkelijk is omwille van de aanwezigheid van de echtgenote van de huisbaas, Constace Bonancieux (Raquel Welch), de kleedster van koningin Anne (Geraldine Chaplin). Het komt al snel tot een romance tussen de twee omdat mijnheer Bonancieux zijn vrouw regelmatig aftroeft.




Er dreigen echter donkere wolken boven de Franse monarchie. Koningin Anne heeft een buiteechtelijke affaire met de hertog van Buckingham (Simon Ward), en ze heeft hem als teken van haar liefde ene kostbaar diamanten halssnoer in bruikleen gegeven. Richelieu, die maar wat graag de monarchie aan het wankelen brengt, heeft daar lucht van gekregen, en hij stookt de koning op om tijdens een galabal de koningin het halssnoer te laten dragen. Richelieu stuurt zijn vertrouwelinge, Milady De Winter (Faye Dunaway), naar Engeland om het halssnoer te stelen, maar ze komt niet verder dan twee diamanten. Het is aan D'Artagnan om het kleinood terug te brengen, maar ze worden gedwarsboomd door Rochefort (Christopher Lee), de éénogige henchman die een eitje te pellen heeft met d'Artagnan.




The Four Musketeers
De musketiers worden ingezet bij de belegering van de stad La Rochelle, die in hande is van de protestantste Hugenoten. Kardinaal Richelieu zint nog altijd op wraak, en hij laat Rochefort Constance ontvoeren, terwijl Milady De Winter probeer D'Artagnan om haar vinger te winden. Milady wil echter Constance en d'Artagnan alletwee vermoorden, en Athos, die vroeger nog een affaire met haar heeft gehad, waarschuwt de jonge rekruut voor het gevaar. D'Artagnan bevrijdt Constance en verstopt haar in een klooster bij Armentières, maar hij wordt in de val gelokt door een vals bericht dat zijn drie kompanen gevangen zitten.




Kardinaal Richelieu heeft Milady de opdracht gegeven om de hertog van Buckigham op Engelse bodem te vermoorden. Milady stelt echter haar voorwaarden, en wil in ruil van de kardinaal een document dat haar immuniteit garandeerd als ze in de toekomst D'Artagnan en Constance zal vermoorde. Athos heeft echter het gesprek afgeluisterd, en weet de hand te leggen op het gewraakte document. De moordpoging op Buckingham mislukt, en Milady vliegt de Tower in, maar door haar vrouwelijke charmes in de strijd te gooien, weet ze haar bewaker te verschalken, en ze zet koers naar het klooster waar Constance zit...




Producent Alexander Salkind had begin van de jaren '70 zijn zinnen gezet op een prestigieuze verfilming van de roman van Alexandre Dumas. Bij de opnames bleek dat de film dik tegen de drie uur aan zou tikken, en het was nog niet de periode van dergelijke blockbusters zoals we ze nu gewoon zijn, dus had de kerel er niet beter op gevonden dan de film in twee te splitsen, vandaar The Three Musketeers en The Four Musketeers, in één beweging gedraaid. Wat de man echter niét zag zitten, was zijn acteurs twee keer langs de kassa te laten passeren, dus tot groot ongenoegen van de cast werden ze maar voor één film betaald. Natuurlijk lieten de acteurs het niet daarbij, en ze stapten naar de vakbond voor acteurs, de Screen Actors Guild, die zachtjes gezegd not amused was. Het gaf ook aanleiding tot de zogenaamde Salkind Clause die tegenwoordig in elk contract standaard staat, waarin gestipuleerd wordt dat als er twee films worden gemaakt, dit alleen kan met de instemming van de acteurs, en allicht niet gratis.




Het was niet de enige hobbel op de weg, want onder meer Raquel Welch had het halverwege gehad met de productie en bolde het af wegens artistieke meningsverschillen. Later sloot ze weer aan, maar haar rol werd gekortwiekt. Ook wilde regisseur Richard Lester de film in Hongarije draaien, maar de communistische apparatsjiks maakten werken aldaar onmogelijk, zodat de hele productie moest uitwijken naar Spanje. De muziek werd overgelaten aan componist Michel Legrand, maar die kreeg krap anderhalve week om niet de soundtrack van één, maar van twee films te schrijven.

Paniek alom, en toch werden de films artistiek redelijk goed ontvangen. Lester bleef nogal getrouw aan de tekst van Dumas, en waagde zich niet aan een revisionistische verfilming zoals Paul W.S. Anderson dat wel deed. Er zitten nochtans wat plot holes in het scenario, en de gevechten lijken wat te veel op slapstick, alsof je naar Laurel en Hardy aan het kijken bent. Enerzijds wordt moeite gedaan om de boel luchtig te houden, dan weer laten enkele belangrijke hoofdpersonages op redelijk gruwelijke wijze het leven. De film wordt vooral rechtgehouden door goede casting, niet in het minst door Christopher Lee als de slechterik van dienst (Charlton Heston krijgt maar een bescheiden nevenrolletje).




Het mag dus nog een wonder heten dat uit al deze perikelen niet één, maar twee bekijkbare films voortkwamen, zij het dat de mise-en-scène wat ouwbollig aandoet. Voor liefhebbers van de klassieke film bieden The Three Musketeers en The Four Musketeers genoeg entertainment voor twee avondjes.

BEELD EN GELUID
Studio Canal heeft tenmiste wel een mooie 4K-restauratie voorzien met een beeld dat zich kan meten met diverse recentere producties. Het beeld is zeer helder en gedetailleerd, met goeie aflijning en realistische kleuren, een beeldband met een klein beetje grain, maar vooral zeer mooi en vloeiend. De musketiers zagen er met andere woorden nooit zo goed uit. De geluidstrack is uitgevoerd in een originele LPCM 2.0-track, stereo en dus niets anders, wat gezien de ouderdom van de film een te verantwoorde keuze is. De muziek klinkt misschien iets minder doordringend, maar de authenticiteit van de track blijft bewaard, en dat is veel.




EXTRA'S
Ook deze zijn symmetrisch over de films verdeeld. Er is een interview with Neil Sinyard waarin de man de carrière van Richard Lester onder de loep neemt. Het interview is in twee delen verdeeld, 31:20 bij de eerste en 23:10 bij de tweede film. Hetzelfde werd gedaan met de tweedelige documentaire The Saga of the Musketeers (23:10 en 24:53) waarin we een oudere making-of krijgen met een overzicht van de productie. De eerste schijf bevat ook nog de documentaire The Making of the Musketeers (6:47) met een hoog promogehalte, en op de eerste schijf staan 2 trailers (5:38) en op de tweede één trailer (2:50).

CONCLUSIE
Twee heerlijk ouwerwetse classics voor de prijs van één. De acteurs zullen dit niet zo leuk gevonden hebben, maar wij doen er ons voordeel mee. De Duitse markt is waar u wezen moet.