FILM
Clay (Andrew McCarthy), Blair (Jami Gertz) en Julian (Robert Downey Jr.) zijn drie pas afgestudeerde laatstejaarsstudenten. Clay is van plan om door te studeren aan de universiteit, en zijn relatie met Blair loopt hierdoor op de klippen. Blair wordt al snel Julians nieuwe vriendinnetje, maar Clay kan - for old times' sake - op volwassen wijze dat hoofdstuk in zijn leven omslaan. Een half jaar later, rond de kerstdagen, is Clay van plan enkele dagen thuis door te brengen; hij wordt daar onmiddellijk opgewacht door Blair, die beweert dat er met Julian iets niet in de haak is, en ze smeekt bijna aan Clay om hulp. En inderdaad: van Julians eigen zaak die hij met veel sier ging opzetten is niets in huis gekomen, zijn vader heeft hem praktisch op straat gezet, en zijn drugprobleem neemt overhands draconischere vormen aan. Clays huisdealer, Rip (de ongelofelijk onsympathieke James Spader), heeft echter voor Julian wel een bijverdienste in gedachten, om zijn put van intussen enkele tienduizenden dollars te delgen. Clay en Blair proberen uit alle macht om hun vriend uit de problemen te helpen, maar Julian zakt er steeds dieper in weg.

Een verfilming van een boek van het enfant terrible van de Amerikaanse moderne literatuur, Bret Easton Ellis, verdient altijd onze aandacht, al was het maar omwille van de controverse over het uiterst extreme American Psycho, zowel in boek- als in filmvorm dé ultieme handleiding voor de betere sadistische seriemoordenaar. Less Than Zero is zeker geen slechte film, maar heeft hoegenaamd niets uit te staan met Ellis' gelijknamige boek. Alhoewel: de namen van de voornaamste personages zijn dezelfde, de film speelt zich ook af in het rijkeluiszoontjesmilieu van Los Angeles, en de hoofdpersonages zouden coke snuiven met hun twee neusgaten tegelijk als dat zou kunnen, maar dan houdt het dus ook werkelijk volledig op. Het boek - ik kan gerust wat spoilers schrijven, want de film gaat daar toch niet over - beschrijft de belevenissen van een veel grotere cast jonge rotverwende crapuultjes, die zich vooral bezighouden met zuipen als matrozen, snuiven als een verkouden paard en neuken als konijnen met alles en iedereen tegelijk, en zodanig worden afgestompt door de ondraaglijke leegheid van hun bestaan, dat zelfs uiteindelijk een moord plegen hen niet de kick geeft waar ze op gehoopt hadden.

Wat dat betreft heeft regisseur Marek Kanievska een plejade aan toegevingen gedaan; we mogen ook niet vergeten dat deze film uit 1987 dateert, het Reagan-tijdperk, en dat het verhaal grotendeels is opgesmukt om de moral majority in de Verenigde Staten niet te zeer voor het hoofd te stoten. En in zekere zin is dat jammer, want deze film had zoveel méér kunnen zijn. Waar in Ellis' boek de protagonisten nog als een bizar soort van anti-helden wordt afgeschilderd, worden in deze film alle rekeningen inzake drugs en seks vereffend; Julian (overigens voortreffelijk gespeeld door Robert Downey jr., maar dit zal niet te veel inlevingsvermogen gekost hebben) geraakt niet van het spul af, en het wordt uiteindelijk zijn ondergang; Blair kan uiteindelijk haar verslaving afzweren, en Clay zie je nergens in de film nog maar een klontje suiker in zijn koffie doen. Alleen al het feit dat hier Andrew McCarthy voor gecast werd, zou bij de kenners van het boek al een belletje moeten doen rinkelen dat zijn rol van Clay mijlenver afstaat van de pathetische biseksuele drugverslaafde sadist die in het boek "toevallig" ook Clay heet. Markant is ook dat Julian in het boek geen centrale rol speelt, en zelfs alleen maar even terloops aangehaald wordt. Nu, op zichzelf beschouwd is deze film een cynische kijk op de decadente jaren '80, waarbij de centrale boodschap, namelijk wat er met je kan gebeuren onder invloed van drugs, er iets te nadrukkelijk wordt ingesmeerd.

De film situeert zich inhoudelijk echter dichter bij de typische teen flicks uit de jaren '80 van Howard Deutch en John Hughes, en kan dankzij een schare aan jong en getalenteerd acteergeweld zichzelf redelijk recht houden, zeker tegenover het soort prut dat tegenwoordig tracht daarvan een afkooksel te zijn. De psychedelische decors zijn soms niet te harden, maar Downey jr's val van de sociale ladder en daaraan gekoppeld Clay's wanhopige pogingen om hem - tegen beter in - te helpen, die de rode draad van de film vormen, zijn wel met de nodige ernst vertolkt. Ook het egocentrische "fuck everything"-sfeertje uit de jaren '80 wordt met de nodige beeldspraak goed in de verf gezet.

BEELD EN GELUID
We hebben het hier over een oudere film, die kwalitatief niet aan de nieuwere producties kan tippen, en het is er op sommige ogenblikken goed aan te merken. De beeldband lijdt enorm onder hele zwermen printbeschadigingen in de vorm van witte puntjes. Ook flikkert het beeld van tijd tot tijd wat, en houdt U bij de psychedelische kleuren in de scènes waar iemand zijn huis voor een party vol met TV's heeft gestouwd, best een tube aspirines in de buurt. De kleuren zijn erg oververzadigd, maar dat is ook een intentioneel aspect van de film, wat onder meer blijkt dat dit niet zo is bij de meer bezadigde scènes, zoals wanneer Clay Julian gaat opzoeken wanneer die op een uitstekende rots op het strand zit. Aan een dergelijke scène zien we ook meteen dat ondanks de ouderdom het beeld redelijk scherp is. Compressie-artefacts zijn er bijzonder weinig aanwezig; men heeft het beeld voor deze release dus duidelijk opgeschoond, maar de nog aanwezige fouten zullen niet meer te repareren geweest zijn.

Wat het geluid aangaat, hebben we hier één van die steeds zeldzamer wordende 4.0-mixen, waarbij we drie frontkanaal-aansturingen en één mono-surroundkanaalaansturing krijgen. Van echt veel surroundeffecten kunnen we overigens niet echt spreken; je zou verwachten dat bijvoorbeeld in de scène waarin Clay en Blair in de auto middel op een kruispunt elkaar kussen terwijl een groep motorrijders passeert, er iets met het surroundkanaal gedaan zou worden, maar dat is dus niet het geval, spijtig genoeg. De 4.0-mix laat de muziek wel redelijk doorknallen, onder meer in het openingsnummer Hazy Shade Of Winter van The Bangles, en daarnaast The Doors, Red Hot Chili Peppers, Public Enemy, LL Cool J. enkele hardrock-iconen zoals Slayer, Poison, Aerosmith, en voorwaar Roy Orbison. Daarnaast heeft Thomas Newman (vooral bekend van zijn hallucinante score op American Beauty) de film nog van een originele score voorzien. De dialogen worden daardoor in de centerspeaker soms wat in het nauw gedreven, en de PAL-speedup is soms iets te nadrukkelijk aanwezig.

EXTRA'S
Niets, zelfs geen trailer.

CONCLUSIE
Less Than Zero is een aardig tijdsicoon uit de jaren '80, met aanvaardbaar acteerwerk, en een DVD die technisch nog zo goed is als je van een dergelijke film kan verwachten. Wie echter denkt dat deze film ook maar de minste gelijkenis vertoont met Bret Easton Ellis' gelijknamige boek, komt bedrogen uit. Mee door het direct uitbrengen onder het Big Deal-label is dit een aantrekkelijke film aan een aantrekkelijke prijs.