VAN GOGH - A MUSEUM FOR VINCENT
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2004-12-19
FILM
Vincent van Gogh wordt in 1853 als zoon van een dominee geboren in Zundert, een plaatsje net over de Nederlandse grens in Noord-Brabant. Hij werkt achtereenvolgens als kunsthandelaar, onderwijzer en predikant en studeert rond 1880 aan de academies van Brussel en Antwerpen.Z’n eerste tekeningen en latere schilderijen uit Drente, de Borinage en Zuid-Nederland zijn donker van kleur. Ze zijn picturaal en vertellen over de boerderijen en de hardwerkende mensen, de slechte leefomstandigheden van de mijnwerkers, allemaal in tinten van bruin tot zwart. Na jaren van omzwervingen woont hij in 1883 uit geldgebrek tijdelijk bij zijn ouders in Nuenen waar hij de plaatselijke handswerklieden van spinners tot wevers op doek zet. Hij gaat olieverf gebruiken en werkt aan zijn techniek. Uit deze periode dateert zijn eerste topwerk “De Aardappeleters” (1885).
Zijn broer Theo verhuist van Nederland naar Parijs om er een kunsthandel te beginnen en Vincent volgt hem na een korte tijd. In de Franse hoofdstad maakt hij kennis met Degas, Monet, Renoir en Sissley. Toulouse Lautrec en Paul Gauguin zijn er zijn beste vrienden. Hij leert van zijn collega’s en zijn werk ondergaat een snelle en radicale evolutie waarbij vooral in het oog springt dat hij eerst nog voorzichtig en dan uitbundig kleur gaat gebruiken. Hij ontwikkelt zijn aparte techniek – geïnspireerd en beïnvloed door het impressionisme – van kleine forse streepjes naast elkaar. Zijn schilderijen blijven picturaal, maar beweging en licht nemen het over van het intimisme en de beladenheid van het vroegere werk. Om het licht nog beter te vangen, verhuist hij naar Arles in de Provence. Daar ontstaat zijn beroemde collectie zonnebloemen, gemaakt om de gastenkamer op te vrolijken, en de doeken met het bruggetje, omdat het hem aan Holland doet denken. De landschappen in brede en heftige kleuren sidderen van de hitte en de zelfportretten (hij kon zich geen modellen veroorloven) krijgen tegen het einde expressionistische trekken.
Toch verkoopt zijn werk niet of nauwelijks. De schilderijen gaan richting Parijs naar broer Theo met een begeleidend briefje en worden daar gestockeerd. Zijn hele carrière lang moet Vincent een beroep doen op de financiële steun van zijn broer om het hoofd boven water te houden. Zijn gezondheid is niet opperbest en zijn geestelijke gesteldheid slecht. 10 jaar duurt zijn schildersloopbaan en in die periode schildert en tekent hij zo’n 2000 stukken. Hij overlijdt in 1890. Hij is dan 37 jaar oud.
De collectie van de familie Van Gogh is samengebracht in het Amsterdamse Van Gogh Museum dat meer dan 200 stukken beheert. Het is één van ’s werelds populairste musea over het werk van één artiest. Het gebouw is in de jaren zestig opgetrokken naast het Stedelijk Museum, en is in de jaren negentig gerenoveerd en uitgebreid.
Deze dvd-documentaire duurt net dertig minuten en bevat de biografie van Vincent Van Gogh. Aan de hand van de doeken in het Van Gogh Museum, stadsgezichten en landschappen wordt de kijker meegenomen op een tocht van het ouderlijke huis in Zundert tot zijn laatste rustplaats in Zuid-Frankrijk naast broer Theo. De film biedt een overzicht van de verschillende perioden in de carrière van Vincent van Gogh en haalt regelmatig anekdotes aan over zijn leven en werk, maar heel diepgaand is het allemaal niet: over zijn psychische gezondheid vernemen we eigenlijk niets, evenmin als over zijn rusteloze natuur en zijn zeer moeilijk en eigenzinnig karakter. Waarom hij z’n oor afsnijdt komt de kijker evenmin te weten. Waarom zijn grote vriendschap met vakbroeder Gauguin in Arles omslaat in ruzie ook niet. Het commentaar is bovenal braaf en beperkt zich hoofdzakelijk tot de hagiografie en de populaire feiten om de figuur van Van Gogh voor het grote publiek intact te houden. Oppervlakkig.
BEELD EN GELUID
Het beeld is aanvaardbaar van kwaliteit. De opnamen van de schilderijen en tekeningen zijn uiteindelijk onder de beste omstandigheden gebeurd; het buitenbeeld is niet altijd even scherp en af en toe is er vervorming van de verticale lijnen. Ook de overgang van schaduw naar licht levert problemen op en gaat sprongsgewijs. Af en toe beeft het beeld. Het geluid is eenvoudig en komt van vooraan links en rechts. De nadruk ligt op de dialoog.
De muziek, in stereo, dient uitsluitend als achtergrond voor het commentaar. Er is geen enkele poging ondernomen om daarmee creatief om te gaan en ze een plaatsje te geven in de uiteindelijk zeer verschillende levensperioden van Van Gogh. De muziek is vooral flauw, karakterloos en slaapverwekkend. Oervervelende muzak voor piano en orkest. Een gemiste kans.
EXTRA’S
Geen extra's op deze release.
CONCLUSIE
Van Gogh: A Museum for Vincent is een korte en makkelijk toegankelijke documentaire, een visitekaartje over het leven en werk van de schilder en een herinnering aan zijn museum in Amsterdam. Het verhaal is vlot verteld, beeld en geluid zijn best in orde, maar verrassen doet deze dvd niet. Hij is het best op zijn plaats in de boetiek van het Van Gogh Museum als souvenir voor de tienduizenden bezoekers die jaarlijks langs de schilderijen slenteren en de schoolkinderen die straks een opstel moeten maken over hun schoolreis. Meer zit er echt niet in, maar dat is wellicht ook niet de bedoeling van de makers geweest. De één koopt een kalender of een ansichtkaart van Van Gogh, de ander een sleutelhanger of een affiche, nog een ander deze dvd.