FILM
Gelsomina woont met haar moeder en vele zusjes langs het strand ergens in Italië. Haar oudere zus is ooit vertrokken met Zampanó, een vreemde en asociale figuur die leeft van worstelacts op kermissen en jaarmarkten. Als assistente speelde ze op de trommel en voerde samen met de artiest komische nummertjes op. Maar nu is de oudere zus dood en zit Zampanó in de problemen. Hij zoekt Gelsomina’s moeder op en stopt haar 10.000 Lire in de hand. In ruil mag hij Gelsomina meenemen die daarmee in de voetstappen treedt van haar oudere zus. Gelsomina is een stil en teruggetrokken meisje van weinig woorden dat vaak in een zelf verzonnen universum vertoeft. De confrontatie met Zampanó verloopt alles behalve rimpeloos, maar geleidelijk aan leert ze de knepen van het vak. Desondanks behandelt Zampanó haar slecht: vriendelijk is hij zelden, boertig en onbeschoft des te meer. Gelsomina’s geleidelijke vriendelijkheid en genegenheid worden elke keer op dezelfde barse manier afgewezen. Wanneer ze tijdelijk voor een circus gaan werken waar Gelsomina vriendschap sluit met de acrobaat (Richard Basehart), wordt Zampanó ondanks alles jaloers en jaloezie kan dodelijk zijn.

Federico Fellini is vooral bekend als scenarist van na-oorlogse neorealistische Italiaanse producties. La Strada past helemaal niet in dat genre. Het is veel lichter van toon en lijkt meer op een sprookje. Het speelt zich af in het milieu van jongleurs en circusartiesten, het geliefde onderwerp van Fellini dat in zijn films vaker een plaatsje krijgt. Maar Fellini was Fellini niet als de elementen die zijn werk karakteriseren afwezig zouden zijn. Tussen de actie stopt hij kleine fragmenten die niet direct met het thema te maken hebben, maar die de hand van de meester verraden. Dat is een techniek die door jonge regisseurs met een hang naar kunstzinnigheid wordt geïmiteerd, alleen doen ze het zelden zo fijntjes en afgemeten.

Giullietta Masina, de echtgenote van Fellini, geeft de rol van het aan Zampanó verkochte naïeve meisje Gelsomina gestalte en doet dat op een verbluffende en ontroerende manier. Haar acteerprestatie doet denken aan de wijze waarop Charles Chaplin en andere grootmeester van de stille film hun rollen invulden met weinig woorden, veelzeggende gelaatsuitdrukkingen en verkrampte, soms kinderlijke bewegingen. Uitgedost als een clown gaat ze na elk optreden opgewekt met de hoed rond bij de toeschouwers en dan ziet ze er aller beminnelijkst en gelukkig uit. Wanneer ze alleen is met Zampanó slaat haar goede bui snel om in angst en houdt ze zich gedeisd omdat hij onbereikbaar is voor toenaderingspogingen. Haar vriend de acrobaat legt haar uit dat Zampanó een brutale zielenpoot is die eerder haar medelijden verdient dan haar toewijding. Anthony Quin zet met de rol van de brute natuurkracht Zampanó een uitzonderlijke prestatie neer zoals hij dat maar zelden deed in zijn lange carrière. Beperkt en eenvoudig als hij is, slaagt Zampanó er niet in zijn grenzen te verleggen en onder invloed van nieuwe impulsen zijn doen en denken te veranderen. Hij komt niet verder dan de goedkope hoertjes die hem dronken voeren en er vervolgens met zijn zuurverdiende geld vandoor gaan.

Fellini tast in La Strada de grenzen af van het menselijk vermogen om in contact te treden met de medemens. Gelsomina en Zampanó zijn archetypes die, gedreven door wie en wat ze zijn, niet in staat blijken om onder gunstige omstandigheden boven hun mogelijkheden uit te groeien en dus gedoemd zijn om zich te gedragen zoals ze altijd al hebben gedaan. Voor Fellini komt dat neer op de oneindige strijd tussen de uitstraling van een personage en zijn voor de buitenwereld onzichtbare innerlijke chaos. Dat proces leidt onder ongunstige voorwaarden tot een tragedie.

La Strada kreeg in 1954 de Oscar voor de beste niet-Engelstalige film en de Zilveren Leeuw op het Filmfestival van Venetië voor de beste film van het jaar.

BEELD EN GELUID
Van een film die een halve eeuw oud is, verwacht je geen grote beeldtechnische prestaties. Toch is er veel werk gestopt in het restaureren van wat op het eerste gezicht een vrij goed bewaarde zwart-witkopie lijkt te zijn. Beeldschokken zijn er hoegenaamd niet en bovendien is er nauwelijks sprake van waarneembare beschadigingen of vuil. De filmpellicule heeft met andere woorden een flinke beurt gehad en dat maakt van La Strada naast een tijdloze ook nog een bekijkbare film. Het geluid is eenvoudig en netjes getransfereerd naar dvd. De monotrack is onbeschadigd en klinkt verrassend helder met regelmatig ruis, maar ook dat is makkelijk met de mantel der liefde te bedekken gezien de omstandigheden.

EXTRA’S
De dvd bevat de bioscooptrailer, productiegegevens en een korte (tekst)biografie van Fellini plus een fotogalerij.

CONCLUSIE
La Strada is een eenvoudig, aangenaam en mooi sprookje van Federico Fellini dat a-typisch is in zijn oeuvre. Giuliette Masina schittert als de simpele en aandoenlijke, Chaplinachtige Gelsomina, terwijl Anthony Quin niet minder opvalt in de donkere oermenselijke rol van circusartiest Zampanó. Een film die iedere cinefiel in huis moet hebben.

La Strada is onderdeel van de Fellini-box van Homescreen.