FILM
Aan alle goede dingen komt een einde, en met de Universal filmreeks rond detective Sherlock Holmes was het in 1946 niet anders. De producties hadden nog succes bij het bioscooppubliek en nagenoeg alle betrokken partijen waren bereid nog een vervolg aan de serie te breien, tot het publiek geen interesse meer vertoonde. Helaas wilde één onmisbaar radertje in de machine niet meer mee: Basil Rathbone, die al jaren zijn buik vol had van de speurder. Toen in 1946 zijn contract voor MGM (dat hem uitleende aan Universal voor de Holmes-prenten) verviel, aarzelde hij niet om een vernieuwing ervan na te laten en zo definitief een streep te trekken onder de vertolking die hem tot het einde der dagen zou achtervolgen. Het zou mooi geweest zijn mocht een van de meest legendarische en constante series die Hollywood ooit produceerde afgesloten worden met een knaller van een film. Maar helaas kan je van Dressed To Kill enkel zeggen dat het de lont van de moderne avonturen van Sherlock Holmes langzaam uitdooft.

’s Werelds grootste detective gaat in deze film op zoek naar de gestolen printplaten van de Bank of England. Hun schuilplaats zit verborgen achter een cryptische code, opgeslagen in de deuntjes van drie identieke muziekdozen. In een race met een meedogenloze dievenbende, onder het leiderschap van de opvallende femme fatale Hilda Courtney, probeert Holmes alledrie de dozen in zijn bezit te krijgen en de ingewikkelde code te kraken. Dient nog gezegd te worden dat hij hierbij meermaals zijn eigen leven riskeert? Slechts op het laatste nippertje slaagt de speurder er in de code te kraken en de vindplaats van de printplaten te deduceren. Maar is hij er snel genoeg bij om te voorkomen dat Hilda Courtney met de belangrijkste buit uit de Britse criminele geschiedenis vandoor gaat?

De plot van Dressed To Kill vertrekt vanuit een interessante premisse, en de hoop op een goede aflevering om de reeks mee af te sluiten, lijkt dan ook gewettigd. Helaas laat de executie heel wat te wensen over. Qua structuur en vertelstijl grijpt het scenario immers terug naar de formule van de eerste drie films uit de Universal-reeks, het beruchte propaganda-trio. Het beproefde recept van Holmes een race tegen de tijd te laten aangaan met zijn antagonisten werkte in die afleveringen al niet optimaal en in deze prent nog minder. Je hebt voortdurend het gevoel te kijken naar een voorspelbaar cliché, waarbij je als kijker zelfs niet wordt toegelaten zelf één en één op te tellen. Het is voorgekauwde, opgewarmde kost zonder veel suspense, verrassingen of momenten van emotie.

Een ander heikel punt is de schijnbaar razendsnelle degeneratie van de deductieve vermogens van Sherlock Holmes. In de gloriedagen van de filmreeks was het excentrieke brein van de speurder, en de wijze waarop het door de scenaristen werd uitgespeeld, een van de absolute aantrekkingspolen. In Dressed To Kill spelen geluk, toeval en gokwerk echter een belangrijke rol in het oplossen van het mysterie, wat Holmes degradeert tot een speurder van ordinair Witse-niveau. De kern van de charme van de verhalen rond Arthur Conan Doyles detective wordt hiermee schaamteloos onderuit gehaald in een ode aan de luiheid door de scenaristen. Zij hoefden immers slechts een beetje meer werk in het script te steken, een beetje logischer, Holmsiaans te werk te gaan om de speurder opnieuw het middelpunt van intelligente deductie te maken. Maar ze deden het niet.

Qua production values is dit laatste deel in de Holmesreeks iets beter bedeeld dan de vorige episodes, hoewel de prent nergens weet te verhullen dat het een pulp B-film is. Meest opvallende aspect van het design is de somptueuze chique kledij die in diverse incarnaties rond femme fatale Hilda Courtney gedrapeerd hangt. Wellicht dat de film daar zijn titel aan ontleend, want in de plot is geen enkel aanknopingspunt te vinden dat naar Dressed To Kill leidt. Nu heeft de reeks zich nooit veel van coherente titels aangetrokken, maar dat een titel zo weinig met het verhaal te maken heeft als hier het geval is, is wel erg opvallend. Het is dan ook een van de meest fervente gespreksonderwerpen onder Sherlock-o-fielen wanneer deze film ter sprake komt.

Qua acteerprestaties leest Dressed To Kill als de kroniek van een aangekondigde dood. Basil Rathbone is overduidelijk zo blij dat hij eindelijk de mantel van Sherlock Holmes van zich af kon slaan, dat hij een performance neerzet die het best te omschrijven valt als schijndood. Hij doet absoluut geen moeite meer om pathos in zijn karakter te investeren en proclameert zijn dialogen als waren het van buiten geleerde versjes in de kleuterklas. Nigel Bruce trekt zich naar goede gewoonte niks aan van wat er rondom hem gebeurt, verhoogt de stamel- en domheidsfactor van dr. Watson nog maar eens, en bereikt uiteindelijk hét ultieme cliché van het personage: de idiote sidekick. Als Holmes’ antagoniste is Patricia Morison wellicht het enige echte lichtpunt onder de vertolkers, met een gedegen femme fatale performance, die af en toe echter iets te houterig en gestileerd overkomt.

Het is ontzettend jammer dat een grootse reeks als deze avonturen van Sherlock Holmes niet de kans krijgt om op een positieve noot de zonsondergang tegemoet te rijden, maar gedane zaken nemen nu eenmaal geen keer. Dressed To Kill zal altijd geboekstaafd staan als het laatste optreden van Basil Rathbone als Sherlock Holmes en verdient in die optiek zijn plaats in de filmgeschiedenis. De serie brandde bijwijlen feller dan de helderste kaars, maar doofde zachtjes uit, toen het heilige vuur bij de meeste betrokkenen vervangen was door de sleur van voorspelbaar bandwerk. Maar, ondanks het zwakke einde van de serie, blijven vooral de goede herinneringen aan de reeks in het hoofd van deze reviewer rondspoken. De prachtige sfeer, de meestal goede vertolkingen, de onverwacht hoge artisticiteit en het heerlijk ouderwetse entertainmentniveau. Ik zal ze missen, de enigmatische Holmes en de naïeve Watson, dat remarkabele koppel dat voor eeuwig zijn stempel heeft gedrukt op het detectivegenre in Hollywood.

BEELD EN GELUID
Waar de reeks Holmes-films in Dressed To Kill een teleurstellende afsluiter kent, eindigt de serie op vlak van beeld- en geluidskwaliteit op een hoogtepunt. Het beeld is zelfs het beste van alle veertien de films in mijn opinie. De reeds eerder geroemde scherpte, de uitstekende zwartniveaus en de gevarieerde contrasten ogen zo goed als je van een B-film uit 1946 mag verwachten. Het aantal vuiltjes en de hoeveelheid filmgrain zijn bovendien redelijk laag. Daarnaast verdient het restauratieteam een pluim om de verloren gegane credits op een niet storende wijze te herinstalleren via een van een videokopie gerukte titelkaart. Het geluid scoort eveneens goede punten. De monotrack is helder en nagenoeg vrij van storende ruis, waardoor de dialogen prima verstaanbaar zijn en de muziek niet te schel uit de boxen schalt.

EXTRA'S
Deze disc bevat diverse pagina’s Production Notes, geschreven door Richard Valley, en een kleine, maar niettemin welgekomen Fotogallerij. Een heerlijke hyperbolische Trailer van anderhalve minuut toont duidelijk hoe B-films als Dressed to Kill in de jaren veertig aan de man werden gebracht. Afrondend staat er ook een featurette op de schijf: Restoring Sherlock Holmes (5 min.), een veel te korte en vrijblijvende kijk op het restauratieproces van alle veertien films uit de reeks. Als klap op de vuurpijl vind je in de dvd-box bovendien een Lobby Still op postkaartformaat, met daarop een impressie van de originele filmposter.

CONCLUSIE
Met Dressed To Kill krijgt de Sherlock Holmes serie niet de waardige afsluiter die hij verdient. Daarvoor is de plot te dun, de karakterontwikkeling te gering en het verrassingselement te onbestaande. De goedkope B-film charme van de reeks blijft echter overeind, waardoor de prent geen complete mislukking is. Beeld en geluid zitten bovendien op een kwalitatief hoog niveau en de weinig extra’s zij tenminste mooi verzorgd.

SHERLOCK HOLMES: THE DEFINITIVE COLLECTION
Dressed To Kill maakt deel uit van een collectie films die alle veertien gerestaureerde Sherlock Holmes prenten met Basil Rathbone en Nigel Bruce, uit de periode 1939-1946, bundelt in een digipack van zeven discs. Iedere dvd bevat twee films. Zo staat bijvoorbeeld Dressed To Kill op één dubbelgelaagd schijfje met Terror By Night. Voor iedereen die Holmes in het hart draagt, is dit een essentiële aankoop, met een niet te kloppen prijs-kwaliteitsverhouding.