FORBRYDELSER (IN YOUR HANDS)
Bespreking door: Werner - Geplaatst op: 2005-09-29
FILM
Anna (Ann Eleonora Jørgensen) krijgt een tijdelijke betrekking als geestelijk hulpverlener in een vrouwengevangenis. Zij en haar man Frank (Lars Ranthe) proberen al jaren tevergeefs om kinderen te krijgen. De kansen daarop keren radicaal met de komst van Kate (Trine Dyrholm), die een bovennatuurlijke, helende, haast goddelijke invloed weet uit te oefenen op haar medegevangenen. Alhoewel ze haar eigen gave niet als miraculeus wenst te bestempelen, kan ze van de éne dag op de andere de drugsverslaafde Marion (Sonja Richter) doen afkicken, zeer tot ongenoegen van gevangene Jossi (Sarah Boberg), die haar drughandeltje in elkaar ziet storten wegens gebrek aan klanten. De eerste ontmoeting tussen Anna en Kate verloopt erg stroef, en Kate kan op de één of andere manier zien dat Anna tóch zwanger is geraakt. Anna's ongeboren kind blijkt echter een grote kans op afwijkingen te hebben, waardoor een abortus meer en meer een reële optie wordt. Anna ziet zich voor het blok geplaatst om te kiezen tussen haar geloof en de keuze om haar kind te laten 'helen' door Kate. En dat kan ze emotioneel helemaal niet aan. Wanneer Anna in een dronken bui de werkelijke reden uitbazuint waarom Kate in de gevangenis zit, valt die laatste in ongenade bij haar medegevangenen.
Tien jaar na de geboorte van de Dogma 95-beweging, die regisseurs Lars Von Trier en Thomas Vinterberg in wat een dronkemansconversatie moet geweest zijn, in elkaar hebben gedraaid, zendt de Deense filmindustrie nog steeds zijn apostelen van de soberheid en van franjes ontdane regie uit. De oorspronkelijke peetvaders hebben hun project al lang vaarwel gezegd, en houden zich tegenwoordig onledig met projecten waar de vorm meer en meer belangrijker schijnt te worden dan de inhoud (zoals recent nog
The Five Obstructions), maar een nieuwe generatie, waaronder Annette K. Olesen, staat klaar om de fakkel over te nemen. Deze vierendertigste Dogma-film, die overigens letterlijk opent met het keurmerk van deze klasse apart in het filmlandschap, is net als
Breaking The Waves en
Dancer In The Dark een met religieuze thema's als schuld en boete overladen prent waarin een belangrijke rol is weggelegd voor sterke vrouwelijke karakters, zeker als ze dan ook nog eens bereid zijn tot zelfopoffering.
Forbrydelser is het resultaat wat je krijgt als je een film als
The Green Mile compleet zou ontdoen van alle kunstmatige mise-en-scène en gladde Hollywood-truucjes. De sobere filmstijl en het gedreven acteerwerk maken het mogelijk om met de subtiliteit van een olifant in een porseleinwinkel een redelijk zwaarmoedige plot naar voren te schuiven die aankomt als een klap in het gezicht. Het geïsoleerde gevangenismilieu wordt bevolkt door misdadigers die niet allemaal aan de juiste kant van de tralies zitten: enerzijds stelt de regisseur ons de vraag of een "zware misdadigster" als Kate, die voor haar misdaden boet door haar talent tot genezing, even zwaar schuld draagt als bijvoorbeeld de hypocriete drugdealster Jossi, die niet de minste intentie vertoont om haar leven te beteren - integendeel - maar die binnen de besloten gemeenschap zich toch heeft weten op te werken als de "natuurlijke leidster". Maar ook de cipiers hebben boter op het hoofd: Henrik (Nicolaj Kopernikus) maakt in zekere zin misbruik van zijn positie door een relatie aan te gaan met een gevangene; zijn collega verklikt hem, ongetwijfeld geïnspireerd door haar eigen jaloezie, en Anna maakt zich door haar indiscretie schuldig aan het verbreken van haar zwijgplicht, met verstrekkende gevolgen.
Forbrydelser is zeer zeker een verhaal van contrasten, van confrontaties tussen het goede en het kwade, met op het eerste zicht stereotiepe karakters die al na een paar minuten uit hun rol vallen. Een predikante die in de gevangenis het geloof als weg naar de spirituele redding tracht te verkondigen, ziet zichzelf voor het morele dilemma geplaatst of ze nu al dan niet abortus moet plegen, nota bene nadat ze begint te twijfelen over de spirituele gaven van waarschijnlijk de minst spirituele persoon uit de hele gevangenis. Het feit dat haar kinderwens zo sterk is en zo lang onvervuld gebleven, maakt de beslissing nog eens dubbel zo zwaar. Afgunst is daarbij een sterk weerkerend motief: Anna voelt zich in zekere zin gepasseerd door Kate, die in haar ogen als moordenares het morele recht niet heeft om meer te betekenen voor haar medegevangenen dan zijzelf. Maar waar eindigt het geloof en begint precies het bijgeloof? Omgekeerd vindt Kate geen steun aan Anna's spirituele begeleiding; zelfs op een sessie waarbij Anna gaat trachten om te leren bidden, stort Anna zelf geestelijk volledig in elkaar, om pas terug tot haar zinnen te keren wanneer ze over hen beiden het onheil al heeft afgeroepen. De sobere regiestijl helpt zeer zeker om het behoorlijk zwaar op de maag liggende scenario zonder overdreven tranentrekkerij toch met de nodige ernst te brengen, en de film duurt net niet te lang opdat de aandacht van de kijker zou verslappen, maar anderzijds net te kort om de personages - het zijn er toch redelijk wat - allemaal volledig uit te werken. De rauwe, ongekunstelde emoties slaan in als een flinke stomp in de maag, en wekken tegelijkertijd gevoelens van sympathie en van gruwel op. Rauw, maar een eerlijke poging.
BEELD EN GELUID
Zoals eigen aan elke Dogma-film is de belichting minimaal, wordt er geen gebruik gemaakt van achtergrondmuziek of kunstmatig versterkte dialogen, en is de film met een losse handcamera geschoten. De film ziet er van nature zeer korzelig uit, met gedempte tinten en veel over elkaar vallende schaduwen. Het 1.33:1-formaat is volgens ons - als we tenminste op de beeldcompositie mogen afgaan - het originele formaat van de film. De dialogen zijn erg weinig gericht, maar ook dat lijkt een bewuste keuze te zijn, waarbij het principe "less is more" het credo schijnt te zijn. Voor wat de film inhoudelijk te bieden heeft, volstaan deze technische specificaties uiteraard ruimschoots, en past het geheel op een single layer disc, maar erg hoge cijfers kunnen we er niet voor uitdelen.
EXTRA'S
Magertjes! Op 13 minuten tijd krijgen we interviewfragmenten met Annette K. Olesen, Ann Eleonora Jørgensen, Trine Dyrholm en Sonja Richter, gevolgd door 7 minuten als behind the scenes geëtiketeerde B-roll. De bescheiden extra-sectie wordt afgesloten met een trailer - overigens vrij nutteloos wegens niet ondertiteld, tenzij U vloeiend Deens spreekt - en twee cross-promotionele trailers.
CONCLUSIE
Forbrydelser is een Dogma-film die met een interessante invalshoek tegenstellingen als geloof en bijgeloof, goed en kwaad, leven en dood met elkaar doet botsen door middel van een eigentijdse soort parabel. Op technisch vlak voldoet de disc, maar uiteraard gaat U hiermee uw home-theatre niet demonstreren...