FILM
Een gewone middag halfweg november in Sydney, Australië: schoolkinderen spelen buiten in de zon. De lucht is blauw en in de verte trilt de zanderige weg van de hitte. Er steekt een wind op en het rommelt in de verte alsof er slecht weer op komst is. Bij een azuurblauwe hemel begint het hevig te regenen en vallen er ijskegels ter grootte van een tennisbal door de ramen van het schoolgebouwtje naar binnen. In Sydney raakt het verkeer in de war, waaien bomen om, raken de riolen verstopt. November is een droge voorjaarsmaand in Australië, maar dit jaar hollen er overdag paraplus over straat en houdt het noodweer ook 's nachts aan. In de herrie komt het op zaterdagavond tot een gevecht tussen een groepje aboriginals en een soortgenoot. Na een oproep vindt de politie het lijk van de jonge aboriginal Billy Corman (Athol Compton). De oproerkraaiers worden opgepakt en beschuldigd van moord, ondanks het feit dat de gerechtsarts geen echte doodsoorzaak kan vaststellen en besluit dat het om verdrinking gaat wegens water in de longen.

Advocaat David Burton (Richard Cahamberlain), gespecialiseerd in belastingaangelegenheden wordt pro deo bij de zaak gehaald omdat hij ervaring heeft met Aboriginals. Ooit heeft hij een rechtszaak gewonnen omtrent aboriginal landrechten. Burton slaagt er evenwel niet in om heel veel aan de weet te komen van de vier verdachten. Ze vertellen bijkomstigheden, onbruikbare details en geven hem de indruk iets te verbergen. David breekt zich het hoofd over de ware toedracht van de zaak en praat erover met zijn vrouw Annie (Olivia Hamnett). 's Nachts krijgt hij vreemde dromen over zwarte mensen die in z'n tuin rondhangen en over de vermoorde die hem een zwarte steen met witte inscripties toont. Geleidelijk aan verliest Burton zich in de affaire en heeft nergens anders nog aandacht voor. Uit een gesprek met Chris Lee (David Gulpilil), één van de verdachten van de moord op Corman, besluit hij dat er tribale aspecten aan deze zaak zitten waardoor een vrijspraak op grond van de aboriginal stamwetten tot de mogelijkheden behoort. Zijn enige probleem: de Australische wetgever gaat er vanuit dat de Aboriginals in Sydney niet in stamverband leven en dus ook niet onder de historische stamwetgeving vallen. Zij worden berecht volgens het Australische en dus blanke rechtssysteem zoals alle Australische burgers.

David Burton is er evenwel van overtuigd dat de oude stammen van Sydney niet helemaal uitgeroeid zijn en dat er ergens nog een ondergrondse gemeenschap bestaat. Alleen vindt die het blijkbaar niet opportuun om naar buiten te treden en zich bekend te maken. David begraaft zich in de Aboriginal mythen en legenden en stoot op een profetie over een naderende zondvloed als voorbode van een algemeen Armageddon. Wanneer hij door het raam naar buiten kijkt lijkt wat daar gebeurt vrij goed op de voorspelling en wanneer er massaal kikkers verschijnen en de regen zwart kleurt is hij ervan overtuigd dat de Aboriginal profetie bezig is uit te komen.

De aparte suspense van Peter Weir die vrij brutaal aan het licht komt in The Cars That Ate Paris (1974), fijnzinnig en mysterieus in het al even mooie als bloedstollende Picnic At Hanging Rock (1975) en vervolgens in de bizarre en perverse tv-film The Plumber uit 1979, krijgt in The Last Wave alle ruimte om de toeschouwer te terroriseren. Wat op papier een vrij conventioneel en eenvoudig verhaal lijkt te zullen worden over een doordeweekse moordpartij en de stuntelige nieuwsgierigheid van een advocaat à la Colombo op zoek naar bewijzen voor de onschuld van zijn onwillige cliënten, krijgt vanaf de eerste minuut Hitchcockachtige proporties ten gevolge van het ongewone en onverklaarbare natuurfenomeen dat Australië teistert. Op donkere en nasale tonen van didgeridoos en computers jaagt Weir de toeschouwer vanaf de eerste minuut de stuipen op het lijf en bouwt een spanning op die hij de volgende 100 minuten niets meer los zal laten. The Last Wave drijft voort op een mengeling van thrillereffecten, menselijke nietigheid en onwetendheid, angst, mystiek en mysterie rond het culturele erfgoed van de oudste bewoners van Australië, de Aboriginals, een volk dat volgens kenners al ruim 50.000 jaar op het immense eiland leeft.

Wanneer David de Aboriginals over zijn dromen vertelt neemt hun afwijzing alleen maar toe en misschien ook hun angst want ze sturen een Wijze op hem af om hem ervan te weerhouden met de zaak door te gaan. Zij kiezen voor een veroordeling eerder dan voor een vrijspraak als die ten koste zou gaan van hun eeuwenoude Aboriginal geheimen en stamgebruiken. De advocaat, ondertussen geobsedeerd door zijn nachtmerries en de reacties van de zwarten, zet zijn zoektocht voort. Die brengt hem naar de nooit onderzochte grotten in de ondergrond van Sydney en in het kantoor van een blanke Aboriginal-deskundige die hem elementen uit zijn dromen verklaart. Ondertussen komt de rechter tot een uitspraak in de moord op Billy Corman. Wat volgt is een onwaarschijnlijke draaikolk van ilusies, insinuaties, tribale hocus pocus en ancestraal bijgeloof waarin de toeschouwer wordt meegesleurd en zich misschien zelfs verliest, maar het blijft altijd spannend, zuigend en orgastisch. The Last Wave is een apocalyptisch verhaal dat niet zou misstaan in het oeuvre van J.G. Ballard, de beroemde Amerikaanse SF-auteur en professor, een man, geobsedeerd door het verval van culturen en beschavingen.

Richard Chamberlain, de good looking American boy, de nachtmerrie van het Vaticaan en van menig filmliefhebber tout court, zorgt in deze film voor een opmerkelijke acteerprestatie. Aanvankelijk vrij cool en zakelijk, later verward en ontredderd, uiteindelijk gehypnotiseerd, verbauwereerd, ontroerd en ten einde raad, doorloopt hij op een vrij consistente wijze alle etappes van Weirs macabere sprookje en zet een acceptabele rol neer, ondanks de vooroordelen die over hem bestaan. David Gulpilil, de Aboriginal uit Rabbit-Proof Fence, blijft een fascinerend acteur en een bijzondere persoonlijkheid. Hij is voor de huidige bioscoopgeneratie hét boegbeeld van de Aboriginal emancipatie, ook in eigen land.

BEELD EN GELUID
Peter Weir hield persoonlijk toezicht op de restauratie van The Last Wave, inclusief het updaten van de soundtrack. Het resultaat is bevredigend. De kleuren zijn aan de donkere kant met een zeker verlies van detaillering als resultaat. Soms is er sprake van vlekken en grainvorming. De tinten zijn bijgewerkt - het verschil met de bijgeleverde trailer is treffend - maar toch is er nog sprake van vergrijzing, tenzij het om een gewild effect gaat. Peter Weir gebruikt wel vaker trucs om een bepaalde sfeer te suggereren zoals in Picnic at Hanging Rock waar hij met speciale effecten een dromerig contour creëert rond de in het wit geklede meisjes. De oorspronkelijke mono-track is voor deze release naar stereo uitgebreid. De stemmen zitten bijna voortdurend in het midden met de dreigende geluiden uitwaaierend naar links en rechts. De brommende didgeridoos domineren het klankbeeld en bepalen de dreigende toon die in de film hangt. Hun diepe grondtoon komt uit de centerspreaker en jaagt via de surround stevige trillingen door de ruimte. Ook het geluid van kwakende kikkers en iets wat het midden houdt tussen een gekwelde hond en huilende kinderen beweegt zich met golven door de huiskamer, zonder dat de achterste kanalen worden ingeschakeld. Voor een film die dertig jaar oud is, is dat toch een verrassend effect. De muziek is van Charles Wain en doet denken aan wat Angelo Badalamenti anderhalf decennium later zou doen voor Twin Peaks. De brede tapijten van elektonische effecten, slepend en hypnotiserend zoals we die kennen van de Amerikaan, zijn duidelijk herkenbaar.

EXTRA'S
Als extra's bevat deze dvd de Filmografie van Peter Weir (tekst), de Originele Bioscooptrailer en Andere Trailers, waaronder die van The Plumber.

CONCLUSIE
The Last Wave is een veelzijdige film die een moordverhaal en een detective story koppelt aan de mystieke leefwereld van de Aboriginals, een volk met een leef- en een droomtijd, twee gelijkwaardige werelden, waarbij de laatste als voorspelling geldt voor de realiteit. Peter Weir is de eerste die de cultuur van de Aboriginals een dergelijke exposé geeft en er geen twijfel over laat bestaan dat hun erfgoed waardevol en rijkgeschakeerd is, dicht bij de natuur aanleunt en verwantschappen vertoont met andere antieke culturen. Het tempo van de film is hoog, met krachtig camerawerk, een intense regie, een bij momenten een elliptische montage en een sfeer die vanaf het begin gespannen en broeierig is. Weirs beeldtaal is stevig onderbouwd en zijn film oogt na dertig jaar nog altijd modern en eigentijds. Bij hem geen vals intellectualisme, halfslachtige boodschappen en cryptische scenario's die een gebrek aan creativiteit en verbeelding moeten verdoezelen zoals dat tegenwoordig schering en inslag is in te veel producties die ons vanuit Azië bereiken.