FILM
John Hughes was in de jaren '80 de bezieler van de zogenaamde 'brat pack' movies. Recept: enkele jonge, succesvolle tieners casten in een film met een luchtig en vooral niet te hoogdravend scenario, met toch altijd wel een boodschap in. De onderwerpen van zijn films waren meestal erg herkenbaar voor tieners: garagist wordt verliefd op rijkeluismeisje en ziet daarom zijn beste vriendin niet meer staan (Some Kind Of Wonderful), zelfde gegeven met meisje-jongen omgekeerd (Pretty In Pink), strafstudie uitzitten (The Breakfast Club), of, zoals in deze film, een dagje spijbelen. Ferris Bueller's Day Off is zeker niet Hughes beste film (volgens mij nog altijd het ondergewaardeerde Some Kind Of Wonderful), maar alleszins zijn uitbundigste, waarin hij niet vies is van een paar onconventionele filmtechnieken. Spijtig genoeg is John Hughes in de jaren '90 zich gaan specializeren in boertige Amerikaanse komedies, waarin hij de aandacht heeft verschoven van tieners naar snotterende prutkindjes - het soort film waar ik bij voorbaat voor pas - en heeft hij niets meer gemaakt wat het vermelden waard is.



De bonzen van Paramount keken zeker even geschokt op toen ze het scenario van Ferris Bueller's Day Off te lezen kregen, maar de release van deze cultklassieker heeft hen vooralsnog geen windeieren gelegd. Matthew Broderick, die net zijn doorbraak had gekend met de film War Games, speelt de rol van Ferris Bueller, die op zeer ontnuchterende wijze van tijd tot tijd de filmkijker rechtstreeks aanspreekt om zijn leven als zoon van een Amerikaanse upper-middle-class familie fijntjes van commentaar te voorzien. Vooral iedereen om de tuin leiden, ouders, schooldirectie en zijn jongere babbelzieke zus, is voor hem meer een kunstvorm dan ordinair kattekwaad geworden. Ferris is een schelm, maar dan een zeer geraffineerde, een Robin Hood onder de pubers, een lichtend voorbeeld waar de eerstejaars naar opkijken in beate verering als zijn ze van de hand gods zelve geslagen. Ferris geeft dan in deze film ook een handleiding wat je moet doen om een dagje ongemerkt te spijbelen. Ferris begint met zijn ouders wijs te maken dat hij zich niet goed voelt, en die trappen er mee door Ferris' briljante acteertalent er met hun beide voeten tegelijk in. Vervolgens weet hij zijn vriendin Sloane (Mia Sara) en zijn hypochondrische boezemvriend Cameron (Alan Ruck) te overtuigen om een dagje mee de wereld in te trekken. Vooral Cameron is hierbij de sleutelfiguur, want zijn vader bezit een knalrode Ferrari 250 GT California uit 1961, die door vader op maniakale manier aanbeden wordt, en vermits hij ongetwijfeld nee zou zeggen als Ferris hem een middagje zou willen gebruiken, "leent" hij die gewoon. Ferris neemt zijn vrienden mee naar een sjiek restaurant, doet mee aan een feestelijke optocht, en leert zijn vrienden de geneugten van het leven beter apprecieren. Met altijd toch een streepje minder evidente kunstappreciatie - het is Hughes achter de camera of hij is het niet...



Intussen verloopt op school alles hectisch: terwijl het gerucht de ronde doet dat Ferris dodelijk ziek is, en zijn medestudenten, bij wie hij immens populair is, spontaan een Save Ferris-collecte (vandaar de naam van de Amerikaanse punkrockband) op touw zetten, denkt Directeur Ed Rooney (Jeffrey Jones, intussen in de bak gedraaid voor zedenfeiten) Ferris te kunnen betrappen op spijbelen. Dat is echter buiten de hond van de familie Bueller gerekend. Ook Ferris' zus Jeanie (Jennifer Grey), die stikjaloers is op het feit dat haar broer er zich altijd tussen uit kan kletsen, krijgt op gegeven ogenblik genoeg van zijn stijl, en wil hem erbij lappen. Tegen het einde aan wordt de spanning opgedreven, wanneer de kilometerstand van de auto nog in extremis moet worden teruggedraaid, en Ferris vóór zijn ouders terug in huis moet zijn om zijn bedrog niet te laten uitkomen.



Ferris Bueller's Day Off is een nonchalante, pretentieloze en vooral zeer grappige komedie over het plukken van de dag, een soort van komedie waar noch de huidige generatie would-be romantische prut, noch de grote boertige Farrelli-Wilson-Vaughn-Carrey-Sandler-Schneider-mafia het ooit zal tegen kunnen afleggen. Af en toe een beetje bevremend, maar als U eens echt met iets anders wil lachen dan grappen over genitaliën, dan bent U bij deze film aan het juiste adres. Alleen al door het feit dat de spanning wordt opgebouwd door een banaal feit dat iemand Ferris zou betrappen (in de jaren '90 zouden tieners je met gestoken middelvinger vierkant uitlachen), bewijst de film dat je niet de grootse thema's des levens moet aankaarten om goed filmmateriaal te maken. Matthew Broderick schittert als de flamboyante Ferris, en voorts valt vooral de stuntelende Jeffrey Jones op, die zich hoe langer hij pogingen doet om Ferris' gespijbel te bewijzen, hoe meer in nesten werkt. Toch geeft de film enkele mooie universele waarden door, zoals vriendschap en de waarde van familiebanden, zonder dat de film vervalt in kleffe moraallesjes. Wat enigszins moeilijk is, als die dan komen uit de mond van een yuppie die er uitziet alsof zijn haar in een verticuteermachine heeft klem gezeten. De film bevat een zekere magie, en wie de fameuze scène waarin Ferris - met alle kans op betrapt te worden - een versie van Twist and Shout ten beste geeft op een praalwagen van een stoet, nog nooit in widescreen heeft gezien, gaat een verrassing tegemoet. Nostalgici kunnen zich bovendien verlekkeren aan het rijke aanbod aan jaren '80-muziek, absoluut foute kapsels en dito kledingmerken en het virtueel ontbreken van elke vorm van politieke correctheid (twee latino's gaan er met de auto van Ferris aan de haal. Maar, eerlijk is eerlijk, ze brengen 'm aan het eind van de film netjes terug.)



BEELD EN GELUID
En ja hoor, we zijn d'er weer eens met een double dip. Ferris Bueller's Day Off werd al eerder uitgegeven, in een versie die grotendeels van extra's verstoken bleef, met als notoire uitzondering de commentaartrack van John Hughes, maar daar hebben we het straks wel over. Video-en geluidskwaliteit zijn herwerkt, alhoewel het met een zekere subtiliteit gedaan is, waardoor de film niet nodeloos hip is opgepoetst en zijn eighties-aard niet verraad. Het beeld is soms donker met onderkoelde kleuren, en de donkerste niveau's zijn niet altijd even stabiel. De gebruikte master was echter blijkbaar redelijk foutloos om mee te beginnen, wat de score gevoelig optrekt. Wat het geluid betreft blijven we op deze R2-versie verstoken van de originele 2.0-track, en moeten we het stellen met een Dolby Digital 5.1-mix. Deze heeft beslist de nodige punch in huis, en maakt een mooi compromis mogelijk tussen de eerder ongerichte dialogen en de harde new wave-soundtrack, met daarop iconen als The Dream Academy, Sigue Sigue Sputnik, Big Audio Dynamite en natuurlijk Yello's "Oh Yeah", dat dankzij deze film uitgegroeid is tot hét anthem van de Ferris Bueller-generatie.



EXTRA'S
De commentaartrack van John Hughes is dus, zoals gezegd, verdwenen. Wat hebben we in de plaats gekregen op deze Bueller... Bueller... edition? Documentaires. In "Getting the class together: The cast of Ferris Bueller's Day Off" (28 min.) wordt de cast van weleer nog eens samengebracht voor een babbeltje over de culturele impact die de film had. De hele case? Nee, Mia Sara (Sloane) ontbreekt. "The making of Ferris Bueller's Day Off: Production stories" (15 min.) is een erg promotioneel werkstukje, een amalgaam van oude en nieuwe interviewfragmenten, waarvan de bedoeling, lijkt ons, vooral is dat U de film gaat kopen. Vermits U deze documentaire pas te zien krijgt wanneer U dit effectief gedaan hebt, ontgaat het doel ervan ons een beetje. Korter maar krachtiger is "Who is Ferris Bueller?" (9 min.) waarbij de ondervraagde castleden de vraag beantwoorden wat er nu zo speciaal is aan het personage van Bueller. Hét hoogtepunt van de schijf is een 11 minuten durend interview met acteur Ben Stein, "The world according to Ben Stein, die in de film slechts een klein rolletje vertoont als de leraar die constant zijn eigen vragen staat te beantwoorden (les #1 voor wie ooit de lerarenopleiding volgt, luidt nochtans: nooit je eigen vragen beantwoorden!) Met een ongelofelijk sec soort van humor becommentarieert Stein zijn rol in de film. Feit is dat de man eigenlijk helemaal geen acteur is, maar een soort van Wall Street-columnist, die de makers het geknipte personage vonden om de van alle charisma ontdane economie-leraar van Ferris Bueller te spelen. De man wordt warempel nog dagelijks op zijn rol aangesproken, en hij blijft er zelf redelijk filosofisch bij. Tot slot krijgen we nog "Vintage Ferris Bueller", tien minuten echt, onvervalst materiaal ten tijde van het draaien van de film gemaakt. Hierin interviewen eerst Matthew Broderick en zijn tegenspeler Alan Ruck elkaar, en gaandeweg komen ook de andere acteurs aan het woord, maar verglijdt de hele opzet naar een studentikoze bijeenkomst. De documentaire contrasteert wel mooi met de eerste: zelfs Ferris Bueller wordt ouder en wijzer, en het burgermannetje dat hij eigenlijk nooit wou worden. Als afsluiter vinden we nog een fotogallerij met een kleine 20 kiekjes.

CONCLUSIE
Niet John Hughes' beste, maar wel één van de beste. Ferris Bueller heeft een boodschap die jongeren vandaag nog steeds schijnt aan te spreken, ondanks het feit dat zijn broske al lang passé is. Én het is het soort van intelligente komedie dat tegenwoordig helaas zelden nog maar gemaakt wordt, en de perfecte balans vindt tussen slapstick en intellectueel uitdagendere humor.