SISTER MY SISTER
Bespreking door: William - Geplaatst op: 2006-08-20
FILM
Sister My Sister is de verfilming van een drama dat zich in 1932 in Le Mans, Frankrijk, afspeelde en waarbij een weduwe en haar dochter op een gruwelijke manier om het leven werden gebracht door hun dienstmeisjes. De dubbele moord zorgde voor grote onrust in Frankrijk, mede omdat het rekwisitoor van de openbare aanklager een aantal pittig details bevatte: het bloed hing tot twee meter hoog tegen de muren en stond in plassen op de vloer van de trappenhal. Een niet beschadigd oog van de vrouw des huizes, mét intacte zenuw, lag op de hoogste trede. Het was niet met een wapen verwijderd, maar uit de oogkas gekrabd. De oudste van de zusjes kreeg de guillotine, het andere meisje 25 jaar opsluiting.
Dit lijkt stof voor een thriller, maar
Sister My Sister is veel meer dan bloedstollende suspense, het is een drama dat beide partijen langzaam naar de plaats van de misdaad drijft met in de achtergrond de misverstanden, de innerlijke en wederzijdse spanningen, het onbegrip, de vernedering, de psychologische remmingen, de angst en de pijn die de stoppen laten doorslaan en van mensen gewelddadige machines maken. Voor Christine (Joely Richardson) en Lea (Jodhi May), de beide dienstmeisjes in de film, ligt de oorzaak van hun weinig stabiele emotionaliteit in hun jeugd: de regisseur toont zwart/wit-beelden van de verwaarlozing thuis en suggereert dat hun moeder de jongste voortrok; later bij de nonnen is er geen ruimte voor een beetje menselijke warmte. Christine en Lea zijn beschadigde vogeltjes wanneer ze de drempel van het echte leven overschrijden.
Het verhaal maakt een sprong in de tijd en komt in het huishouden van
madame Danzard (Julie Waters) terecht, een oudere weduwe met een volwassen dochter, een vrouw die leeft van de schijn en voor het fatsoen. Ze is vriendelijk als ze er zin in heeft, koud, gevoelloos en meedogenloos als de dingen niet volgens haar minutieus opgestelde regels verlopen. Van Christine is ze heel erg tevreden. Tegen haar vriendinnen schept ze op over haar efficiëntie, over haar zin voor discretie.
Zij is de beste kok die ik ooit in huis had, beweert ze. Dat verandert wanneer Christine erin slaagt om ook Lea in het huishouden binnen te loodsen. Die heeft er net haar tijd bij de nonnen opzitten en zoekt werk. Madame Danzard neemt haar in dienst, mede omdat de meisjes een kamer zullen delen en voor het salaris van Christine willen werken.
Een goeie deal, vertrouwt ze haar wat vreemde dochter toe,
twee voor de prijs van één. Christine en Lea klitten aan elkaar en sluiten zich op in hun kamertje op de tweede etage. Met de bewoners beneden hebben ze geen contact of in elk geval steeds minder. Hun wereld beperkt zich tot hun kamer en een gezamenlijke wandeling in het bos. Het werk doen ze automatisch en zonder woorden. Met de bezoekjes van Lea aan hun moeder maakt Christine korte metten: Christine haat haar moeder en vindt dat ze hun enige vrije middag in de week aan leukere dingen kunnen besteden. Uiteindelijk hebben ze nog alleen elkaar en slaat de zusterlijke genegenheid om in incest, in een weinig gezonde lesbische relatie in abnormale omstandigheden. Beide partijen voelen er zich schuldig bij, maar psychologisch zijn ze al te veel losgekoppeld van de rest van de wereld, zijn ze al te veel op elkaar aangewezen om nog een keuze te hebben. De meisjes verwaarlozen hun taken en dat blijft niet onopgemerkt. Christine, die zichzelf voor de komst van Lea altijd in de hand had, krijgt aanvallen van hysterie, verwijt haar zusje egoïsme, wordt jaloers als Lea op een keer vriendelijk lacht naar de dochter van madame Danzard en maakt een scène. Lea, vroeger afhankelijk van haar moeder, nu van haar zusje, raakt op haar beurt overspannen, wordt overvallen door angst, angstig omdat ze er niet in slaagt haar werk perfect te doen, angstig omdat Christine voortdurend uit de bol gaat. Beneden blijft de spanning boven niet onopgemerkt en ontstaat er vergelijkbare sfeer van ongemak en onzekerheid. Wanneer Christine in de keuken een kristallen wijnglas breekt en Lea bij het strijken het zijden lievelingsbloesje van madame Danzards dochter verbrandt, komen de demonen te voorschijn en kan niets de finale afrekening tussen de vier vrouwen tegenhouden.
Nancy Meckler baseert haar film op de theaterversie van Wendy Kesselman. Het verhaal, dat zich oorspronkelijk in Frankrijk afspeelt, verplaatst de regisseur naar Engeland, naar een typisch Victoriaans stadsmilieu met zijn eigen sfeer en karakter. De dreiging, het onheil, het drama, ze zitten vanaf de eerste minuut in de film, voorlopig nog weggestopt in aangekweekte onderdanigheid en achter beleefde maskers, maar de spanning neemt overhand toe wanneer we kennis maken met mevrouw Danzard. Het personage is door Meckler vrij kleurig uitgewerkt en Julie Waters krijgt heel veel ruimte om de dubbele moraal van de vereenzaamde en teleurgestelde vrouw in te vullen. Soms wordt het net iets te stereotiep en te banaal, ontbreekt er noodzakelijke uitleg over de frustraties van de oudere vrouw en over de vernederende manier waarop ze haar dochter meent te moeten behandelen, de schijngevechten beneden houden wel gelijke tred met de oplopende spanningen boven. Meesterlijk is het fragment waarin Lea en Christine seks hebben in hun kamertje en madame Danzard en haar dochter op hetzelfde moment beneden elkaar de loef proberen af te steken tijdens een partijtje
patience.
Mecker toont de toeschouwer zo weinig mogelijk. De actie speelt zich voornamelijk af tussen de vier vrouwen in een beperkt aantal decors: de keuken, het salon en de kleine slaapkamer. Wat er in het verleden is gebeurd, blijft grotendeels verborgen. De weinige dingen die aan het licht komen, verneemt de toeschouwer uit de roddel van madame Danzard. De discretie van de dienstmeisjes is niet aan haar besteed. Voor de grootste verrassing zorgt evenwel Christine: haar uiterlijke rust is altijd al pure schijn geweest. Op het moment dat zij door het lint gaat, na de komst van Lea, wordt het duidelijk dat zij altijd een smeulende vulkaan is geweest. Het gebrek aan privacy en te overmatige wederzijdse controle doen de rest, want hoewel de vrouwen qua cultureel milieu, achtergrond en intellectuele vorming geen enkele overeenkomst vertonen, is hun onderlinge afhankelijkheid aanzienlijk en is hun lot nauw met elkaar verbonden. Meckler cut zeer regelmatig van de meisjes naar de dames en omgekeerd en maakt het ontbindingsproces zichtbaar.
BEELD EN GELUID
Nancy Meckler kiest warme en donkere kleuren voor het interieur van huize Danzard. De dames zitten er warmpjes bij, dat is de boodschap. Ze bewegen zich tussen typische stijlmeubelen en een bonte collectie snuisterijen. Hun jurken zijn à la mode en van dure stoffen gemaakt. In de keuken is alles grauw en grijs, verweerd door het vele gebruik. Voor Christine en Lea is een lichter kleurenpalet gezocht. Zij dragen veel wit, in hun schortjes, de kraag van hun hemdjes en de kapjes in hun haar. Hun kamertje op de tweede verdieping baadt in het volle licht van buiten: lichtgeel en beige overheersen in de met veel smaak gefilmde lesbische scènes, met een voorkeur voor ritselend ondergoed en details van halfopenvallende bloesjes. Meckler probeert niet te provoceren, maar doet dat uiteraard wel, want het gaat hier niet om vrijende vrouwen, maar om vrijende zusjes en dan is zelfs voorzichtige en smaakvolle suggestie al bijna over de rand. De film is niet vrij van beschadigingen, witte punten en grain. De master die is gebruikt voor de transfer naar dvd was duidelijk niet meer van de beste kwaliteit: het beeld is soms flets van kleur, op andere momenten is er sprake van komeetvorming (uitwaaierend licht) en verkleuring tijdens close ups in donkere scènes. Dezelfde opmerkingen kreeg de dvd-release in Groot-Brittannië, het gaat hier dus wellicht om identiek dezelfde kopie.
Het geluid is in orde. Gezien we met een dialooggestuurde film te maken hebben, is er sowieso weinig spektakel te verwachten op dat terrein. De stemmen klinken goed en realistisch.
EXTRA'S
De dvd bevat een aantal
Andere Trailers uit het aanbod van Homescreen, nl. een portret van de grote hedendaagse Braziliaanse zangeres
Maria Bethânia, de komedie
Capas en het drama
La Puta Y La Ballena.
CONCLUSIE
Ondanks een aantal technische tekortkomingen is
Sister My Sistere een zeer bekijkbare film, een lesbisch drama met een angel wegens het incestueuze karakter van de verhaalstof, een pakkende film naar waargebeurde feiten, een dramatische thriller met een normaal IQ-gehalte, waarbij de spanning puur het gevolg is van diepe frustraties, onbegrip en de onmogelijk om elkaar te bereiken, te begrijpen of te helpen.
Sister My Sister is niet perfect en de karakters zijn niet per se heel diep uitgewerkt. De acteerprestaties maken evenwel veel goed. De vertelstijl van Nancy Meckler zorgt er bovendien voor dat u aan het beeld wordt gekluisterd tot de allerlaatste minuut.