FILM
Halverwege de jaren zestig was de western uit de mode geraakt in Hollywood, maar dat weerhield Europese filmmakers er niet van het genre levend te houden. Deze cineasten, waarvan Sergio Leone wellicht de bekendste is, draaiden hun prenten niet in Amerika maar in dorre Spaanse landstreken zoals Almeria. Hun films werden bevolkt door tweederangsacteurs van de andere kant van de oceaan: vergeten helden van het witte doek of tv-vertolkers met namen als Lee Van Cleef, Eli Wallach of Clint Eastwood. Het subgenre western dat hiermee boven de doopvont werd gehouden kreeg de titel ‘spaghettiwestern’ mee en zorgde voor een sprankelende laatste heropflakkering van een uitdovend genre. Ook regisseur Alex de la Iglesia draagt films als The Good, The Bad and the Ugly of A Fistful of Dollars blijkbaar in zijn hart want zijn prent 800 Ballas is één lange liefdesbrief aan de spaghettiwestern.

De film opent met de achtervolging van een postkoets door twee bandieten. Eén van de rovers klimt op het paardenspan van de koets en tracht het tot staan te brengen. Maar zijn poging faalt en hij belandt onder de wielen van de diligence. Dan pas merken we dat het hier om filmopnames gaat en dat de verongelukte bandiet een stuntman is. Meer bepaald is hij de vader van de tiener Carlos die we enkele jaren later treffen, in het ongewisse gehouden over het noodlot van zijn vader door zijn moeder en oma. Die laatste laat vallen dat Carlos’ opa een filmacteur is, waarna de jongen stiekem een taxi neemt naar Almeria, naar het westernstadje Texas Hollywood. Hij ontdekt er dat zijn opa Julian er samen met enkele goede vrienden dagelijks shows opvoert in de krakkemikkige sets voor een handvol Duitse of Japanse toeristen. De hoop dat de gouden dagen van de spaghettiwestern zullen weerkeren houdt Julian echter op de been. Dat en sloten whisky. Wanneer een groot bedrijf Texas Hollywood opkoopt en het met de grond gelijk wil maken, komen Carlos, zijn opa en diens vrienden in opstand. Ze barricaderen zich in het stadje en houden de politie af met 800 échte kogels.



Er schort eerlijk gezegd wel wat aan 800 Balas. Na de pulserende beginsequentie stuikt het tempo bijvoorbeeld ineen en het duurt ruim een uur voor het weer enigszins de hoogte in gaat. De Spaanse humor is een ander probleem waar de kijker zich door moet worstelen. Die houdt ergens het midden tussen droge Britse observatie en vuilbekkende Franse ongein en is bijgevolg een eigenaardig beestje waar je de merites pas in de loop van de prent leert inschatten. Ook het feit dat de meeste personages qua diepgang zo lijken te zijn weggelopen uit een cartoon en dat de filmmakers soms willen schokken zonder aanwijsbare reden – een sensuele bedscène tussen een naakte saloondanseres en de jonge tiener Carlos komt meteen voor de geest – bezorgen 800 Balas ogenschijnlijk niet de beste adelbrieven.

Maar die tekortkomingen overwint de film, zeer tot mijn eigen verbazing. Alex de la Iglesia staat toch vooral bekend om de extravagante stijl die hij hanteert en zijn voorliefde voor het macabere, maar hier gooit hij het over een andere boeg. Hij filmt veel soberder, laat opvallende cameratrucjes grotendeels achterwege en toont zich voor het eerst als een volwassen cineast die zijn apenjaren achter zich heeft gelaten. Zijn liefde voor de spaghettiwestern werpt bovendien een fonkelende zon over het project, waarvan de stralen enthousiast op het gelaat van de kijkers schijnen. Geholpen door een knap setdesign en de uitstekende muziek van Roque Baos – die handig herkenbare deuntjes van ere-Oscarwinner Ennio Morricone in zijn originele score verwerkt – levert dat meerdere ontroerende momenten op die de film drijvende houden in tijden van gebrek aan tempo.

Ook de input van de cast draagt bij tot de aangename roes waarin 800 Balas je brengt. Sancho Gracia acteerde in een ver verleden zelf nog in cowboykostuum in de Spaanse woestijn. Hij kon dus niet beter gecast zijn als de opa die met heimwee terugdenkt aan de hoogdagen van de spaghettiwestern. De chemie tussen hem en zijn kleinzoon – vertolkt door Luis Castro – is bovendien prachtig en geeft de film een warm, kloppend hart. Ook de nevencast zit bomvol uitstekende karakteracteurs, die elk met gusto een stereotype van de klassieke western vertolken: de hulpsheriff, de begrafenisondernemer, de barvrouw. Je kan hen bezwaarlijk The Magnificent Seven noemen, maar grappig, authentiek en intrigerend zijn ze zeker. Centraal in al die liefde voor westernkarakters gaat Carmen Maura’s rol als Carlos’ moeder wat verloren, ook al omdat ze een koele zakenvrouw speelt die pas laat – en compleet ongeloofwaardig – tot inkeer komt.

800 Balas deint voortdurend op en neer tussen middelmatigheid en momenten van echte inspiratie. Het is een ontzettend oneven film die rekent op een tiental beklijvende losse scènes als modder om het losse zand van de minstens dertig minuten te lange prent bijeen te houden. Zelfs in de onverwacht tragische climax word je heen en weer geslingerd tussen wrangheid en enthousiasme, waarbij het laatste ultiem de bovenhand haalt. Alex de la Iglesias zet met 800 Balas een grote stap in de richting van een carrière als bona fide cineast die ook uit de horrorniche kan breken, maar hij blijft trouw aan zijn roots door de occasionele visuele flair niet te schuwen. Of om het anders te zeggen: ik had niet gedacht dat ik ging genieten van 800 Balas, maar toen de nostalgische eindgeneriek zich ontspoelde, sierde niettemin een voldane glimlach mijn gelaat.



BEELD EN GELUID
De beeldkwaliteit van 800 Balas is uitstekend op deze dvd. In het anamorfische beeld valt vooral de weergave van de heldere kleuren op en het prima contrast in de daglichtscènes. De nachtelijke sequenties hebben zoals wel vaker te lijden onder een minder evenwichtig contrast, maar de scherpte blijft doorheen de film overeind. Het geluid staat onder de vorm van een 5.1-track op de schijf en het is dan ook vreemd dat het spoor een apert gebrek aan dynamiek bevat. Het vermoeden rijst dat deze vijfkanaalssoundtrack gecreëerd werd vanuit een stereospoor, waardoor de mix tussen geluidseffecten, muziek en dialogen vaak te wensen overlaat. Niettemin verhindert dit niet dat de track oerdegelijk zou zijn.

EXTRA'S
Zoals de meeste andere releases van de Essential Cinemacollectie is een Infoboekje de enige extra.

CONCLUSIE
800 Balas is Alex de la Iglesia's ode aan de spaghettiwestern. Niet alle vondsten in de film zijn even geslaagd, maar toch laat de prent een goede indruk na, o.a. door de fijne acteerprestaties, de leuke muziek en de voor de verandering vrij ingetogen regie van de la Iglesia. Het beeld ziet er prima uit op dvd, maar het geluid had beter gekund. De toevoeging van extra's was helaas geen optie voor DFW.