FILM
Weinig films kunnen pochen met de introductie van een nieuw woord in het globale vocabularium. Nog minder met een woord dat op korte tijd een begrip is geworden dat dagelijks over de tongen van de gewone man gaat. Het zegt dus veel over de impact die Federico Fellini’s La Dolce Vita had dat een nevenpersonage dat nog geen vijf minuten in beeld te zien is en nauwelijks dialoog heeft – in een film van bijna drie uur dan nog – de genese vormde van de term ‘paparazzi’. 47 jaar later is het niet altijd even eenvoudig om te zien waarom de prent van het Italiaanse filmicoon insloeg als een bom of waarom de film in academische lijstjes vaak een prominente plaats inneemt. De tijd is immers niet mild geweest voor deze Europese klassieker. Wat niet wegneemt dat verscholen tussen een hoop middelmatige scènes een aantal sequenties opduiken die de genialiteit van Fellini dik in de verf zetten.

Voor de cineast zou La Dolce Vita een sleutelfilm worden. Hij had al twee Oscars op zijn naam – voor Notti di Cabiria en La Strada – maar dat waren twee films die eerder geworteld waren in zijn roots als neorealistische filmer. Met La Dolce Vita zette hij een grote stap naar het soort auteursfilms waarvoor hij later gevierd zou worden. De verhaalstructuur – over een societyjournalist die van party naar party trekt, met talloze vrouwen het bed deelt en daarbij slechts mondjesmaat morele bezwaren ontdekt – is bijzonder episodisch, waardoor de prent nooit in een narratieve flow komt. Als op zich staande tranches de vie overtuigt het ene segment al meer dan het andere. Uitschieters zijn episodes over een stel kinderen dat beweert de Madonna te zien en een uitmuntend voorlaatste segment, waarin Mastroianni niet enkel met de dood van een vriend geconfronteerd wordt, maar ook met zijn eigen tekortkomingen.



Het is in dit deeltje dat La Dolce Vita voor de eerste en enige keer een waarachtige binding met de kijker weet te maken. Eventjes krijgt de opeenstapeling van triviale, vluchtige momenten uit het leven van columnist Marcello betekenis en lijkt de lange roes van Italiaanse societynachten een kentering in de levensstijl van het hoofdpersonage teweeg te brengen. Dat Fellini niet verder bouwt hierop, veel te bruusk de overgang maakt naar de laatste twintig minuten en slechts in de finale minuut een ambigue loutering van zijn protagonist bewerkstelligt, blijkt uiteindelijk een fatale fout. Het weerhoudt de prent ervan uit te groeien tot een bitterzoete parabel over mens, faam en liefde i.p.v. de wat langdradige ode aan de fantasietjes van een elitair gezelschap die hij nu is. Fellini’s zelfzekere hand achter de schermen houdt de schijn lange tijd op, met een mise-en-scène en shotkeuze die absoluut de top zijn. Ook sommige vondsten in het scenario – een kelderappartement dat deels onder water staat, de viering van het geloof als was het een filmset – zijn bijzonder knap, maar helaas onvoldoende om de prent genoeg stutkracht te geven voor drie uur entertainment.

Voor Marcello Mastroianni was dit zijn eerste van vijf optredens in de films van Fellini. Hij is de ideale spilfiguur van de plot, een charmante playboy die zich nergens zorgen over maakt en die zijn leven leeft zoals hij zijn champagne drinkt: bruisend. In zijn Oscarwinnende kostuums beantwoordt hij perfect aan het cliché van de Italiaanse lover, terwijl zijn performance toch genoeg diepgang bevat om je succesvol door de film te gidsen. Ondanks het feit dat Anita Ekberg na zo’n drie kwartier voorgoed van het toneel verdwijnt, heeft zij wellicht de beroemdste scène uit de prent, en bij uitbreiding uit de Italiaanse cinema tout court. Het nachtelijke voetbad in de Trevifontein is echter niet het hoogtepunt dat de legende belooft en ook Ekbergs performance komt gedateerd over. Wel overeind blijft Anouk Aimée, naast Mastroianni zowat de enige actrice die met constante regelmaat opduikt in La Dolce Vita. Zij speelt feitelijk de perfecte vrouwelijke kopie van Mastroianni: even ijdel, geil en tuk op aandacht als hij, maar in tegenstelling tot haar mannelijke evenknie is zij al lang tot het besef gekomen dat haar dat tot een tragische figuur.

De cover van deze dvd proclameert dat La Dolce Vita de meest toegankelijke film van Federico Fellini is. Dat was in 1960 misschien zo, maar anno 2007 zullen veel kijkers het moeilijk hebben met de genadeloze wijze waarop de cineast knipt tussen de episodes van zijn anthologie. De prent duurt drie uur en voelt zo ook aan: als een lange zit die niet de bevredigende climax krijgt waar je op hoopt. Dat La Dolce Vita een belangrijke productie was en is, spreek ik niet tegen. De invloed van de film werkt door tot op de dag van vandaag, zoals een recente prent als Lost in Translation bewijst. Maar het dolce far niente is in de loop der jaren wat weggeëbd uit Fellini’s film, waardoor het gebrek aan emotionele ontwikkeling van de personages des te meer opvalt.



BEELD EN GELUID
Dat La Dolce Vita in tegenstelling tot de meeste andere titels uit de Essential Cinema-reeks op een dubbelgelaagd schijfje gezet is, betekent niet dat de audiovisuele kwaliteit goed is. Of zelfs maar adequaat. Scherpte en contrast zijn nochtans redelijk en ook de hoeveelheid grain valt mee. Maar digitale artefacten maken de prent nagenoeg onbekijkbaar. Blokvorming geschiedt doorheen de ganse looptijd van bijna drie uur en drijft de kijker meer dan eens tot waanzin. De ondermaatse zwartniveaus en de te donkere, niet-anamorfische transfer – laat je dus niet misleiden door de foutieve covertekst! – vormen de rotte kers op de taart. Het geluid komt er minder bekaaid vanaf, maar toch mist de monotrack dynamiek en klinken zowel de dialogen als Nino Rota’s muziek overmatig schril.

EXTRA’S
Biografieën van Fellini, Mastroianni en Ekberg – bestaande uit gewone, doorbladerbare teksten – zijn behoorlijk inzichtelijk in de bonussectie. Over een achttal stills in de Fotogalerij kan je dat niet zeggen. En DFW’s keuze van titels om via Cross-promotionele Trailers te promoten – een resem moderne flutfilms – is op zijn minst bizar te noemen.

CONCLUSIE
La Dolce Vita is misschien wel Fellini’s bekendste film, maar het is zeker niet zijn beste. De tijd heeft immers gapende wonden geslagen in zijn eens frisse, anekdotische aanpak en de ‘swinging sixties’-stijl heeft nu meer weg van een doods feestje. Gelukkig zijn er wel een handvol sterke visuele scènes die Fellini’s kracht als regisseur onderstrepen. De audiovisuele presentatie op dvd decimeert helaas de impact daarvan, terwijl ook de bonussectie nauwelijks iets voorstelt.