Voor de hoofdrol dacht MGM in eerste instantie aan Shirley Temple, maar de rol ging zelfs haar aanzienlijke talent te boven. Dus koos men maar voor de eigenlijk te oude, 16-jarige Judy Garland. Van een meesterzet gesproken. Geen actrice kon immers beter de naïeve, bange Dorothy vertolken, vooral wanneer er hoop op een betere toekomst uit de ogen van het personage spreekt. De ondersteunende cast bestaat bijna volledig uit karakteracteurs. Ray Bolger is een lenige, opbeurende vogelverschrikker en Jack Haley is geknipt om de edelmoedige Blikken Man te vertolken. Beiden worden bovendien eindeloos geholpen door make-up die zijn evenknie niet kent. De hoeveelheid detail en vakmanschap die in het creëren van deze personages kroop is indrukwekkend. Vooral dan bij het derde lid van Dorothy's vriendenkliek: laffe leeuw Bert Lahr. Lahr was een komiek die het vooral van zijn fysieke bravoure moest hebben, maar het loodzware leeuwenkostuum – van echte Afrikaanse manen nota bene – dwong hem zijn performance minder excentriek te maken, wat resulteert in dé vertolking van de film. Een speciale vermelding verdient ook Margaret Hamilton die kinderen jarenlang nachtmerries bezorgde als de schril kraaiende Boze Heks, en Frank Morgan, die naast de titulaire tovenaar nog een half dozijn andere rollen voor zijn rekening neemt.

 

Het jaar 1939 wordt door velen beschouwd als het beste jaar uit de lange en rijke Hollywood-geschiedenis, als een tijd waarin iedere week wel een nieuwe klassieker in de zalen kwam. The Wizard Of Oz is er daar ongetwijfeld een van en als het niet de beste van de ganse hoop is, dan is het in ieder geval de meest invloedrijke, zowel op gebied van technische kunde als culturele impact. Het is een film om te ontdekken, te herontdekken en vervolgens aan je kinderen en hun kinderen en kleinkinderen door te geven. Want het leuke aan The Wizard Of Oz is dat je zo oud of jong mag zijn als je wilt: de magie en charme blijft onveranderd.

BEELD EN GELUID
De meest recente dvd-editie van The Wizard of Oz bevatte al een uitmuntende nieuwe transfer, maar voor deze Blu-ray heeft Warner de prent opnieuw door de scanner gehaald zodat de beelden nog beter tot hun recht komen. Wellicht ligt het aan de kwaliteit van de vorige transfer, maar een verbluffende verbetering t.o.v. de laatste editie is niet waar te nemen op Blu-ray. Grain schijnt iets minder aanwezig in de sepia getinte eerste twintig minuten, maar voor het overige zijn er weinig opmerkelijke alteraties. Voor de goede verstaander: dit betekent dat Technicolor van het scherm spettert en de scherpte en het contrast nooit laten vermoeden dat we hier met een print uit 1939 (!) te maken hebben. De soundtrack is geremasterd naar een True-HD-track die net dat tikkeltje dynamischer is dan het (eveneens aanwezige) DD 5.1-spoor. Niet dat dit voor de nostalgicus iets zal uitmaken: die grijpt immers terug naar de oerdegelijke monotrack.

EXTRA'S
Het is niet de eerste keer dat Warner Bros. deze klassieker rijkelijk met extra's overlaadt. De Blu-ray herneemt dan ook alle extra's van de eerdere Britse Collector's Edition. Aan deze exhaustieve selectie werden echter nog een aantal nieuwigheden toegevoegd.

Disk 1
Het zal weinigen verwonderen dat we van wal steken met een Audiocommentaar. Regisseur Sidney Pollack en filmhistoricus John Fricke zijn de MC's van dienst. Ze gidsen ons door een wonderlijk woud van archiefaudioclips waarin zowat iedere primaire participant aan de Oz-film zijn zegje mag doen. Het babbelspoor is kortom van zeer hoog niveau. Daarnaast bevat de eerste schijf nog een featurette over de nauwgezette restauratie die aan de dvd-release voorafging: Prettier Than Ever (11 min.). Een innovatief en lekker nostalgisch segment vormt We Haven't Really Met Properly (21 min.) waarin Angela Lansbury a.h.v. filmfragmenten en weetjes elk lid van de nevencast in de bloemetjes zet. Wat een verbetering t.o.v. de statische biografieën waarmee we het op andere disks vaak moeten doen! Voor de kleinsten (of voor zij die geen zin hebben de film helemaal uit te zitten) leest diezelfde Lansbury ook voor uit het originele Oz-boek in de featurette Wonderful Wizard Of Oz Storybook (10 min.). Haar vertelsels leggen de verschillen bloot tussen de adaptatie en het boek. Ze worden visueel begeleid door minimaal geanimeerde versies van de klassiek geworden schetsen. Disk 1 bevat ook een Music Only Track die de orkestraties en geluidseffecten in het zonnetje zet.

Daarnaast bevat de schijf vier retrospectieve documentaires die elk vanuit een andere invalshoek de eeuwige charme van The Wizard Of Oz aan de man brengen. In The Wonderful Wizard of Oz (51 min.) loodst Angela Lansbury de kijker door de woelige ontstaansgeschiedenis van de prent. Memories Of Oz (27 min.) laat vervolgens de nog in leven zijnde acteurs of hun nazaten aan het woord over de impact die de film op hun leven had. Vooral de Munchkins zijn goed vertegenwoordigd. Talloze grote namen uit de huidige filmindustrie (Peter Jackson, Rick Baker, John Dykstra, Randy Newman, Colleen Atwood,...) steken daarna hun bewondering voor de film niet onder stoelen of banken in The Art of Imagination (30 min.). Because Of The Wonderful Things It Does (25 min.) ten slotte focust vooral op de merchandising en de idolatrie die L. Frank Baums creaties nu nog levend houden.

Harold Arlen, de liedjesschrijver van de film, was een graag geziene gast op de set van The Wizard Of Oz. De Home Movies (5 min.) die hij daar draaide, gunnen ons een fijne blik achter de schermen. In Outtakes & Deleted Scenes (15 min.) worden fragmenten verzameld die de finale cut niet haalden, zoals een dansnummer gechoreografeerd door Busby Berkeley en niet eerder gehoorde songs. Sommige fragmenten zijn volledig bewaard gebleven, van andere rest enkel het geluidsspoor. De innovatieve speciale effecten van Arnold Gillespie krijg je te zien in It's A Twister! It's A Twister! (8 min.). Off To See The Wizard (4 min.) was de naam van een ABC tv-show die in 1967 familiefilms omkaderde met korte Oz-animatiefilmpjes, gemaakt door de grote Chuck Jones. 8 fragmenten hieruit zijn op deze dvd verzameld.

Onder de verzamelnaam Audio Treasures is maar liefst zes uur geluidsmateriaal bijeensprokkeld. Studio-opnames van de songs, radio-promo's en -adaptaties: je vindt het allemaal in deze rubriek. From The Vault (15 min.) voegt daar nog drie klassieke featurettes aan toe waarin The Wizard Of Oz onderdeel is van de promotiemachine van MGM. Een exhaustieve Photo gallery schijnt iedere still, foto en poster te bevatten die van de prent zijn gemaakt en afsluitend kan je kijken naar zes Trailers die de periode omspannen van de première in 1939 tot de meeste recente cinemarelease uit 1998.

Disk 2
De tweede schijf van deze 70th Annversary Edition focust vooral op de man achter de Oz-gekte: bedenker L. Frank Baum. Hij was een man van 12 stielen en 13 ongelukken tot hij de avonturen van Dorothy en haar kompanen op papier neerschreef, zo blijkt uit de documentaire The Man Behind The Curtain (25 min.). Daarin komen we ook te weten dat hij een gigantisch gat in zijn hand had en dus steeds nieuwe manieren moest zoeken om de Oz-hype financieel uit te buiten. Niet lang na zijn verhuis naar de toen nog rustige buitenwijk Hollywood, kwam de plaatselijke filmindustrie er van de grond en Baum sprong mee op de wagen. Hij zette een bedrijf op dat Oz-films moest produceren.

The Wonderful Wizard Of Oz (13 min.) werd in 1910 de eerste adaptatie van het verhaal en blijft vrij trouw aan het origineel. Van alle vroege incarnaties die op deze disk verzameld zijn, is het trouwens die die zich veruit het makkelijkst laat bekijken. Dat kan namelijk niet gezegd worden van The Magic Cloak (38 min.), een film uit 1914 waarvan de connecties met Oz wel erg ver te zoeken zijn en die vooral de magie van het boek volledig verwaarloost. His Majesty, The Scarecrow Of Oz (59 min.) is in datzelfde jaar geschreven en geregisseerd door Frank Baum zelf. Zijn hand is duidelijk te zien in de wijze waarop de twee werelden van het boek – Kansas en Oz – als aparte entiteiten neergezet worden, ook door het gebruik van distinctief verschillende monochrome kleuren voor beide universa. Maar het verhaal is te dunnetjes om je aandacht lang vast te houden. De laatste Oz-film op deze digitale schijf stamt uit 1925, heet simpelweg The Wizard Of Oz en legt vooral de nadruk op de gelijkenissen tussen personages uit Kansas en uit Oz. De prent neemt echter een veel te lange aanloop in Kansas, zodat het tot ruim halfweg duurt eer we Oz bereiken. Er zijn een aantal charmes te ontdekken in de prent – vooral in sequenties met de angstige leeuw – en wie goed kijkt herkent zelfs een jonge Oliver Hardy in de rol van de Blikken Man, maar echt geslaagd kan je deze adaptatie niet noemen.

Afwezig op de Collector's Edition, maar wel present op deze Blu-ray, is de cartoon The Wizard Of Oz die in 1933 als eerste zwart-wit hanteerde voor de Kansas-segmenten en kleur voor het Land van Oz en die zo een niet te onderschatten invloed had op de beroemdste filmversie. Voor het eerst kunnen we ook kijken naar The Patchwork Girl of Oz (81 min.), de derde in de reeks van Oz-films die Baum in 1914 produceerde. Nog nieuw op digitale schijf is de tv-film The Dreamer of Oz (89 min.) waarin een deel van het leven van L. Frank Baum (gespeeld door wijlen John Ritter) gedramatiseerd wordt. Of het aan het bronmateriaal ligt of aan een foutieve schijfpersing weet ik niet, maar het is een feit dat de tv-film zo wazig is dat hij nauwelijks te bekijken is op een groot scherm. Een korte featurette over de Munchkins is een stuk helderder: Hollywood Celebrates Its Biggest Little Stars (10 min.) gebruikt hun inclusie op de Walk of Fame als startpunt. De laatste nieuwigheid is meteen ook de beste. Victor Fleming: Master Craftsman (34 min.) biedt een inzichtelijke maar te snel passerende blik op een regisseur die van vele markten thuis was.

Evenmin te versmaden is een Set Verzamelobjecten die bij deze 70th Anniversary Edition gevoegd zijn. Voor de liefhebbers zijn er replica's van o.a. het premièrekaartje van de film, een reclameboekje en stills.

CONCLUSIE
Weinig films hebben zo'n grote schare bewonderaars als The Wizard Of Oz. Terecht, want zeventig jaar na de eerste release blijft de prent een mijlpaal van visueel vertellen, muzikale emoties, superieure performances en ongeëvenaard production design. Deze 70th Annversary Edition is bovendien een quasi perfecte Blu-ray-release. Beeld en geluid halen een verbluffend niveau, terwijl de eerste disk ook nog eens tjokvol zit met al de extra's die je je kan wensen. De tweede disk bundelt interessante carrièredocu's en eerdere, vergeten filmincarnaties van het verhaal. Schaf je dus de Blu-ray aan, nestel je voor de tv met je ganse gezin en geniet.