Vanaf de allereerste seconde in Le Fils is hoofdpersonage Olivier (Olivier Gourmet) over z’n toeren. Hij begeleidt een viertal 16- tot 18-jarigen in een centrum voor moeilijke jongeren, waar hij ze geduldig een vak leert, maar vandaag is hij zenuwachtig en kijkt voortdurend door een klein zijraampje naar de drukte op straat alsof hij iemand verwacht. De secretaresse loopt aan en vraagt of hij er nog een leerling bij kan nemen, maar Olivier reageert afwijzend: hij heeft momenteel geen plaats. Toch probeert hij stiekem een glimp op te vangen van de nieuwkomer terwijl die z’n inschrijvingsdocumenten ondertekent en hij volgt de blonde jongen na schooltijd tot aan de bushalte. De dag nadien deelt hij de secretaresse mee dat hij toch ruimte heeft voor een beginneling en dat komt goed uit, want nieuwkomer Francis blijkt geen interesse te hebben voor de lasafdeling van het centrum. Dus ruilt hij het werkpak van de lassers voor dat van de houtbewerkers en komt als vijfde leerling in Oliviers timmermansklasje terecht.

 

’s Avonds krijgt Olivier het bezoek van z’n ex-vrouw Magali. Ze komt hem vertellen dat ze gaat trouwen en dat ze zwanger is. Olivier vindt haar bezoek verdacht. Waarom precies vandaag? Dus loopt hij haar achterna en vraagt waarom ze hem per se nu heeft opgezocht. Omdat ik net vandaag de resultaten van de huisarts in de bus kreeg, zegt ze. De volgende ochtend zoekt Olivier haar op in het tankstation waar ze als verkoopster werkt en hij vertelt haar dat Francis Thirion op vrije voeten is en bij hem op school zit. De jonge vrouw reageert heftig en huilt. Toch niet in jouw klas!, brengt ze er met moeite uit, hij heeft ons zoontje vermoord! Olivier verzekert haar dat de knaap in een andere klas zit, doch de dag nadien betrapt Magali haar ex-man én Francis in de auto op weg naar huis. Ze stort in en vraagt wat de bedoeling is. Olivier schudt z’n hoofd: hij weet het niet.

 

De Waalse broertjes Jean-Pierre & Luc Dardenne zijn meesters in het dramatiseren van banale situaties: een berichtje in de krant is voor beide heren voldoende om een beklijvende bioscoopfilm te componeren. Dat ze een vrij traag tempo hanteren en de dialogen tot een minimum beperken, het lijkt een handicap, maar het wordt ruimschoots gecompenseerd door de kracht van hun vertelling en de kwaliteit van hun hoofdpersonages, in dit geval de in Namen geboren Olivier Gourmet (Mon Fils À Moi, 2006; Le Silence De Lorna, 2008), niet meteen moeders mooiste, maar een acteur die zich perfect leent voor underdogrollen en die sinds z’n optreden in Le Huitième Jour (1996) van Jaco Van Dormael een onwaarschijnlijk succesvolle carrière heeft uitgebouwd bij onze zuiderburen. In Le Fils laten de regisseurs de toeschouwer heel lang in het ongewisse over de bedoelingen van hun hoofdpersonage Olivier. De heimelijke blikken in de richting van een aantrekkelijke leerling, de steelse achtervolging op straat, het doorsnuffelen van zijn appartementje en het gebrek aan bruikbare informatie door de bijna totale afwezigheid van dialogen of duidelijke aanwijzingen, ze zetten de kijker op het verkeerde been. De ommezwaai komt na een halfuur en heeft de kracht van een trefzekere uppercut. Plots liggen de kaarten heel anders en wordt het vermoede slachtoffer een weerzinwekkende dader en degene die hem de hele tijd heeft beslopen, hoofdpersonage Olivier, een wraakengel die medelijden opwekt en tegelijk angst inboezemt, want Francis mag dan al een ferm stuk van z’n jonge leven in een jeugdgevangenis gezeten hebben wegens een afschuwelijke misdaad, Olivier als vader van het slachtoffertje is nog niet klaar met de kindermoordenaar, die hij bovendien verantwoordelijk houdt voor het uiteenvallen van z’n gezin.

 

De Dardennes beginnen vanaf dan gewoon opnieuw, want wat de kijker inmiddels weet, dat weet Francis helemaal niet en hij vermoedt het ook niet.  De ijver en de ernst waarmee hij z’n nieuwe leven probeert op te bouwen na een ongelukkige en niet bedoelde misstap, ze maken indruk op de toeschouwer: Francis heeft geboet voor z’n fouten en wat gebeurd is, kan jammer genoeg niet teruggedraaid worden. Kan Olivier aanspraak maken op persoonlijke wraak? Heeft hij het morele recht om zelf voor rechter en misschien zelfs voor god te spelen? Het zijn vragen die de regisseurs niet verwoorden, maar waarvoor ze ruimte creëren terwijl het kat-en-muisspel tussen Olivier en Francis heel geleidelijk naar een hoogtepunt wordt gevoerd. Wat de anders zo rustige en bezonnen Olivier in z’n schild voert is niet te raden, noch te voorzien. Je eigen kind moet wellicht vermoord zijn om je in die situatie in te kunnen leven. Francis heeft die ervaring evenwel niet nodig om de toestand in te schatten: hij bereidt zich voor op een meedogenloze klopjacht.

 

Jean-Pierre en Luc Dardenne concentreren zich zeer bewust op hun hoofdpersonage Olivier. Zijn ex-vrouw Magali doet dienst als eenmalige katalysator, maar ze speelt voor de rest nauwelijks een rol in het scenario. Ze is zwanger en ze raakt gemakkelijk in paniek; ze bezit niet de nodige koelbloedigheid om de moordenaar van haar kind op te jagen en met hem af te rekenen. Olivier heeft die capaciteiten wel, fysiek en psychisch. Als leraar is hij is het gewend om het voortouw te nemen, om zijn wil op te leggen en uit de scènes op school laten de Dardennes ook duidelijk blijken dat Olivier niet met zich laat spotten. Hij is dus de geknipte wraakengel, te meer omdat de regisseurs er voor kiezen om van Francis geen sterke figuur te maken. Veel weerstand zal de jonge kerel niet bieden. Hij kan alleen hopen Olivier vóór te blijven, hem zo mogelijk af te kunnen schudden, maar de jager heeft in dit geval een fijne neus en zijn instinct drijft hem in de goede richting, terwijl de opgejaagde prooi in paniek raakt en geen kant meer uit lijkt te kunnen.

 

 

De Dardennes grijpen zo weinig mogelijk in op de omgeving voor de technische realisatie van hun project. Dat betekent onder andere dat het aantal lichtbronnen tot een minimum wordt beperkt. Le Fils heeft een eenvoudig kleurenpalet dat gedomineerd wordt door de beige en blauwachtige tinten in de vakschool en het grauw van een regenachtige dag op straat en in de houtzagerij. De gebruikte master is helemaal schoongemaakt en de transfer naar dvd is zo goed als perfect. Het geluid staat in 5.1 en dat is overkill voor een dergelijke eenvoudige soundtrack. Een componist komt er bijv. niet aan te pas, want Le Fils doet het compleet zonder muziek en beperkt zich tot de eenvoudige omgevingsgeluiden en de sporadische dialogen. De rest is stilte.

 

Op disk 2 van deze release staat een Originele Bioscooptrailer, een zeer uitgebreid Interview met Jean-Pierre en Luc Dardenne over hun visie, hun aanpak, de keuze van de acteurs, de samenwerking en de algemene visie op filmwerk. Voor zover bekend bevat deze uitgave ook het eerste en enige Interview met Olivier Gourmet dat op de Nederlandstalige markt is gelanceerd. Voorts een (overbodige) Fotogalerij en de Filmografieën Cast & Crew (tekst), materiaal dat men tegenwoordig gelukkig achterwege laat (daarvoor hebben we nu IMDB).

 

Het duurt even voor Le Fils echt op gang komt, maar zoals we dat ondertussen van de Dardennes gewend zijn, heeft hun doorstart vaak het effect van een mokerslag en dat is in deze film niet anders. Wat aanvankelijk een bizar schimmenspel lijkt, krijgt de kwaliteit van een drama met thrillerachtige kenmerken dat de toeschouwer niet meer loslaat tot net voor de eindtitels. Het interview met de regisseurs is een interessante introductie bij een (Nederlandstalig) publiek dat het werk van de Dardennes kent uit de nieuwsberichten over hun veelvuldige successen in Cannes, maar dat zelden de kans krijgt om ze samen bezig te zien en te horen over hun bedoelingen en hun werkstijl.