FILM
Will: We are in desperate want of a Mercutio, Ned, a young nobleman of Verona ...
Ned: And the title of this piece?
Will: Mercutio.
Henslowe: Is it?
Ned: I will play him!

William Shakespeare (Joseph Fiennes) zit danig in de problemen. Zijn inspiratie is volledig zoek, en van zijn komedie Romeo And Ethel The Pirate's Daughter die hij zijn broodheer, theathereigenaar Philip Henslowe (Geoffrey Rush) beloofd heeft, staat er nog geen letter op papier. En het wordt dringend, want Henslowes schuldeiser Hugh Fennyman (Tom Wilkinson) heeft met de dag meer zin om Henslowes voeten gaar te roosteren. De passie keert echter weer wanneer Shakespeare jonkvrouwe Viola De Lesseps (Gwyneth Paltrow) leert kennen. Deze adellijke jongedame wil zelf graag actrice worden, maar de zeden van die tijd laten niet toe dat een vrouw aan dergelijk werelds verderf zoals toneel deelneemt, en alle vrouwenrollen moeten daarom door gekostumeerde mannen worden gespeeld. Viola doet echter auditie verkleed als man, zichzelf de identiteit van ene Thomas Kent aanmetend, de neef van haar voedster (Imelda Staunton). Tot haar eigen verbazing krijgt ze de rol van Romeo toebemeten. Wanneer William dan ook nog eens ongeveer als laatste door heeft dat zijn steracteur een verkleed meisje is, gaan de poppen pas echt aan het dansen. Samen met het toneelgezelschap van de bekende acteur Ned Alleyn (Ben Affleck) geraakt het langverwachte stuk eindelijk uit de startblokken, en geïnspireerd door de liefde die Viola hem schenkt schrijft Shakespeare de ziel uit zijn lijf. Maar Viola staat op het punt uitgehuwelijkt te worden aan de stijve en pompeuze Lord Wessex (Colin Firth), een edelman op zwart zaad die met haar vader een verbintenis heeft gesloten: zijn titel voor een goede bruidsschat. De koningin, Elisabeth I (Judi Dench) moet echt eerst haar fiat geven voor het huwelijk. Wessex krijgt zijn bruid, maar, om het met de woorden van de vorstin te zeggen, "ze is al geplukt". En niet door hem! Wessex heeft de frivole Shakespeare al eens zien rondhangen in haar buurt, maar William heeft zich bij die gelegenheid voorgedaan als zijn collega‑schrijver Christopher Marlowe (Rupert Everett). Als Marlowe vermoord wordt, meent William dat hij Wessex daartoe heeft aangezet. Ook wordt de geruchtenmolen als zou er een vrouw meespelen in het langverwachte nieuwe Shakespeare‑stuk hoe langer hoe hardnekkiger. En naarmate de definitieve scheiding van Viola nadert, wordt Shakespeares stuk meer en meer een tragedie.

Deze zevenvoudige Oscar-winnaar leggen we nog eens tegen het licht, nu deze ook de rangen van het Blu-raylegioen heeft vervoegd. In 1999 kon deze film ‑ terecht overigens ‑ maar liefst 7 van de 13 Oscar-nominaties verzilveren, waaronder beste actrice (Gwyneth Paltrow) ‑ iedereen herinnert zich ongetwijfeld hoe ze, gespeeld of niet, tranen met tuiten huilde ‑ beste actrice in een bijrol (Judi Dench, ondanks haar zeer korte acte de présence), uiteraard beste kostuums en als kers op de taart beste film tout court. Ook diegenen die net uit de boot vielen, zoals beste mannelijke bijrol (Geoffrey Rush) en beste regisseur (John Madden) mogen best trots zijn op dit werkstuk. Madden evoceert in deze romantische komedie bijzonder meticuleus de tijdsgeest van het einde van de 16de eeuw, en gebruikt de (fictieve) ontstaansgeschiedenis van Shakespeares bekendste werk, Romeo And Juliet, als een kapstok om zijn eigen verhaal rond de romance tussen Shakespeare en Lady De Lesseps aan op te hangen. Het mooie aan de hele zaak is dat de twee verhalen, het fictieve dat de acteurs aan het repeteren zijn en het verhaal dat we als kijker voorgeschoteld krijgen, briljant met elkaar worden vermengd, wat onder meer leidt tot een zeer zwierige sequentie in het midden, waarbij de fameuze balkonscène uit het stuk wordt geïntroduceerd. De flamboyante filmstijl, de spitse en snelle dialogen, én het feit dat het Madden gelukt is om eens een kostuumfilm te draaien zónder de gebruikelijke dosis stijfsel, maken van Shakespeare In Love een zeer aparte film. Madden balanceert zeer evenwichtig op de koord tussen historische accuraatheid en pure fantasie. Zo is het bijvoorbeeld een feit dat koningin Elisabeth I zich inderdaad onder het gewone volk mengde om naar het volkstoneel te gaan kijken, zoals ze ook in deze film doet. Anderzijds maakt Wessex een historische blunder wanneer hij zijn nieuwbakken vrouw mee wil nemen naar zijn tabaksplantage in Virginia, de Amerikaanse staat die pas 20 jaar later werd opgericht. En het feit dat Shakespeare een beker met het opschrift "souvenir of Stratford‑Upon‑Avon" op zijn kastje heeft staan is ongetwijfeld ook een grapje van de regisseur, want pas na Shakespeares dood werd het boerengat net dankzij hem op de (toeristische) kaart van Engeland gezet. Ook wetenswaardig is dat toneelstukken toen niet in aktes en scènes werden verdeeld, waar in de film regelmatig tegen gezondigd wordt. Maar op de keper beschouwd is natuurlijk het héle verhaal rond de stormachtige romance van Shakespeare welbeschouwd uit de duim gezogen, maar dan op de goeie manier. Shakespeare In Love is een film met passie, een briljante mengeling van archaïsch taalgebruik en modernere uitdrukkingen, met vele knipogen die kenners van het werk van Shakespeare zullen weten te appreciëren, maar vooral een luchtige film met humor, waarin de situatie voortdurend dreigt te verzanden in complete chaos en bloedvergieten. Maar net de kwaliteit die de film zelf op meta-niveau de toneelkunst toedicht is voor de film zelf ook van toepassing: op het einde komt alles in orde. Hoe? It's a mystery!

BEELD EN GELUID
Ten opzichte van de versie op dvd ben ik allerminst gecharmeerd. De kleuren zouden een stuk geprononceerder mogen geweest zijn, en het contrast wat scherper, alhoewel dat in de toneelvoorstellingen in The Rose en in The Curtain best wel mooie plaatjes oplevert. Er zitten echter bijvoorbeeld op de scène waarin Will samen met Thomas naar het huis van de De Lesseps vaart, niet wetende dat Thomas feiteijk Viola is, nogal wat storende printbeschadigingen in de vorm van witte puntjes die van de pellicule zijn afgesleten. In de lichtere scènes ontwaarde ik er ook af en toe ééntje, maar daar vielen die natuurlijk minder op dan tegen de donkere achtergrond van het water. Kortom, aan een echte remastering is bij deze film niet echt veel tijd gespendeerd. Hier en daar lijkt één en ander wat scherper, zoals de textuur van de valse snorretjes en consoorten, maar het kleurenpalet is naar mijn smaak iets te vrijblijvend en zeker te donker. De kleuren zijn niet dadelijk schitterend maar dienen hun doel, wat onder meer te maken heeft met het feit dat men bewust niet al te felle kostuums wilde tonen, maar eerder wat de Engelse John Doodle zoal droeg tijdens zijn werkdag. Uitzondering is natuurlijk de adel: Judi Dench is als koningin de paus van de slechte smaak, en haar hoflieden of toch diegenen die bij haar in de gunst willen komen, dossen zich ook regelmatig in een kakofonie van lelijke outfits uit. Het geheel ziet er zeker niet overweldigend uit. De DTS-HD MA-track had iets beter gekund, zoals in de scène waarin Imelda Staunton geluid begint te maken om de aandacht af te leiden van het vrijende koppeltje. Toch is er zekere ambiance waar te nemen, zoals op het feest van de Wessexes en bij het kussengevecht tussen de theaters van The Rose en The Curtain.

EXTRA'S
De extra's zijn exact dezelfde als die op de dvd te vinden waren. Hoofdattractie zijn ongetwijfeld de twee audiocommentaren, één van regisseur John Madden, en één met crew en een deel van de cast. De informatieve waarde van de tracks is eerder beperkt; vooral de tweede track is duidelijk een montage. Verder krijgen we twee documentaires: de langere, "Shakespeare In Love And On Film" duurt 22 minuten, en is een (erg lang) gerokken typisch promotionele mix van fragmenten, interviews, en vergelijkingen met andere Romeo en Julia‑verfilmingen. De tweede, korte documentaire "Academy Award‑Winning Costume" van twee en een halve minuut draagt een vlag die de lading perfect dekt. Dan vinden we vier verwijderde scènes terug, waaronder een alternatief einde, en in verhouding tot andere dergelijke scènes bij andere films zijn deze nogal aan de lange kant en van variabele kwaliteit. De film werd eertijds flink in de media gepusht, getuige daarvan een compilatie van 21 (!) TV‑spots van 15 of 30 seconden elk, en de intussen traditionele trailer.

CONCLUSIE
De inhoud van de film heb ik al genoeg bejubeld. Deze welgeproportioneerde komedie is zijn zeven oscars meer dan waard. Spijtig genoeg is de Blu-ray slechts een marginale verbetering ten opzichte van de dvd.