FILM
Voor de derde keer in hun leven worden Lucy (Georgie Henley) en Edmund (Skandar Keynes) Pevensie in het magische land Narnia gezogen, ditmaal samen met hun onwillige neef Eustace (Will Poulter). Samen met prins Caspian (Ben Barnes) en de pratende muis Reepicheep (Simon Pegg) zetten ze koers op de Dawn Treader naar de niet in kaart gebrachte eilanden ten oosten van Narnia, op zoek naar zeven edellieden die onder de vader van Caspian hebben gediend, maar nooit van hun reis zijn teruggekomen. Het avontuur lonkt, maar de kinderen komen voor verschillende verlokkingen te staan waarbij ze worden geacht om datgene te kiezen dat uiteindelijk juist is, en dat hen niet op de korte termijn persoonlijk voordeel garandeert. Lucy koestert een verlangen om net zo mooi als haar zus Susan (Anna Popplewell) te worden, maar ze steelt daarvoor een bladzijde uit een magisch boek, dat haar weliswaar naar een alternatieve realiteit kan katapulteren waarin ze op schoonheidsvlak de evenknie van haar zus is, maar waar ze de prijs moet betalen dat ze zichelf er wegcijfert. Edmund raakt in de ban van een meer waarin alles in goud kan veranderen, en beu om altijd de tweede viool te moeten spelen eist hij voor zichzelf een hogere plaats in de hiërarchie op. Bovendien maken spookgedachten aan de Witte Heks (Tilda Swinton) hem emotioneel labiel. Eustace is dan weer niet met zijn lange vingers van een drakenschat kunnen blijven. Echter, aan drakenschatten zit er altijd een weerhaakje...

Na verfilming van The Lion, The Witch And The Wardrobe en Prince Caspian zag Disney geen brood meer in de verdere verfilming van de boeken van C.S. Lewis, en productiehuis Walden Media moest op zoek naar een andere partner. 20th Century Fox was maar wat bereid om in het vrijgekomen gat te springen, en ook de originele cast werd aan boord gehesen, zelfs voor de kindacteurs die Peter en Anna spelen en in het boek van Lewis niet voorkomen werd er een droomsequentie in het scenario geschreven, en op een soortgelijke manier wordt ook de Witte Heks terug uit haar graf gehaald, zij het als fragment uit de verbeelding van Edmund. Het zijn echter allemaal trucjes om te camoufleren dat The Voyage Of The Dawn Treader verhaalsmatig niet het niveau van The Lion, The Witch And The Wardrobe haalt, wat niet noodzakelijk aan de inspanningen van de verfilmers ligt, maar zuiver aan het feit dat het boek zich veel minder leent tot een scenario. In de UK-verfilming zijn delen 2 en 3 zelfs in één deel verfilmd omwille van de redelijk zoutloze narratief van de beide verfilmingen. Een goed kinderverhaal moet hier meer en meer plaats maken voor een christelijke allegorie: de kinderen ondergaan verschillende beproevingen die verdacht veel lijken op de zeven hoofdzonden, en als beloning mogen ze op het einde van hun queeste, wanneer ze het gevaar in de vorm van een reuzenslang het hoofd hebben geboden onder het aanroepen van de naam Aslan hun 'prijs' in ontvangst nemen, namelijk een glimp van Aslans land. Echter: er geen weg meer van terug, en het laat niet aan de verbeelding over dat het hier om het verwisselen van het tijdelijke met het eeuwige gaat. Eén nevenfiguur kiest resoluut voor Aslan, terwijl de kinderen teruggaan met de wijze boodschap "dat Aslan in de mensenwereld een andere naam heeft, en dat de kinderen eerst die naam moeten leren." Nog véél meer prosetylisme in de film stoppen gaat haast niet meer.

Toch is dit niet opnieuw de fout van de filmcrew; de boeken van Lewis zijn nogal streng bekeringsdriftig, zelfs nog een beetje erger dan hier wordt voorgesteld, en wat dat betreft is het eigenlijk een goeie film te noemen, want de essentie van de boeken wordt niet ergens onder een paaltje weggeschoven. Als we het geluk zouden hebben om de volledige verfilming van de zeven boeken te zien, met als laatste The Last Battle, het Narnia-equivalent van de Apocalyps, dan gaan we nog wat meemaken. Speaking of which, het nut van deze film te voorzien van een Nederlandse en Vlaamse dubbing ontgaat me volledig, want de film is absoluut niet geschikt voor kinderen. Niet alleen omwille van de strengreligieuze en bijna fundamentalistisch te noemen inhoud waar u uw kroost wellicht wil tegen beschermen, d'r zit nogal wat grafisch geweld in; de zeeslang ziet eruit als een stuk filet américain dat twee maanden in uw ijskast heeft liggen rotten, alleen groter, en ook de straf die Eustace moet ondergaan voor het foefelen met de schat van de draak is nogal aan de strenge kant.

Dat de film nog enigszins genade in mijn ogen kan vinden, is door de strakke regie van Michael Apted, die in elk geval het op één na moeilijkste Narnia-boek tot een min of meer goed einde wist te brengen. Hij bouwt erg voort op de expertise die al in de vorige films is neergelegd, en als er nu al eens een fabeldier tussen de bemanning vertoeft, laten we zeggen een minotaurus, dan is dat geen visuele krachttoer zoals in de eerste film, maar eerder een vanzelfsprekendheid. Vooral het overvloeien van de verschillende "echte" werelden in Narnia met de fantasiewerelden van de kinderen is erg vakkundig uitgevoerd door plots naar een compleet ander kleurgebruik en naar een andere filmstijl over te gaan. Met nog een paar moeilijke stukken in het vooruitzicht, als men tenminste van plan is alle zeven boeken van The Chronicles Of Narnia uitgebreid te verfilmen, is het misschien niet slecht om Apteds adresgegevens binnen handbereik te houden; op het einde van de film wordt middels Jill Pole gehint dat The Silver Chair het volgende deel zou worden, alhoewel de laatste geruchten dat tegenspreken en het The Magician's Newphew zou worden, zodat al het zware kruit nog niet op het laatst verschoten is. The Last Battle moet in elk geval als apotheose komen en wellicht zou het niet slecht zijn om dan een regisseur met horrorervaring aan boord te hijsen; misschien Tim Burton even bellen?

BEELD EN GELUID
Voor het beeld hebben we weer een woordje uitleg nodig. In de cinema werd de film duidelijk gedraaid in 2.35:1. Hier echter op de Blu-ray werd duidelijk gekozen voor een 1.78:1-schermvullende versie. Het lijkt dat dit ingegeven is door hetzelfde idee achter Avatar, met andere worden de film die we in de cinema hebben gezien was van boven en onder een beetje gecropt, de versie die we nu op Blu-ray krijgen is open matte. Er is dus méér beeld te zien, maar toch stoort dit een beetje omdat de film een deel van een trilogie is, en de hegemoniteit tussen de delen daardoor verbroken wordt. Daarnaast is het een mooie transfer met rijke kleuren; typisch zijn de schakeringen van rood en groen tijdens de scène waarin Lucy, Edmund, Caspian en noodzakelijkerwijs ook Eustace op een eiland de nacht moeten doorbrengen in open lucht, en ze daar bijna door een onaards licht worden beschenen. "Mooi" is het enige adjectief dat me bij het zien van zo'n beelden opkomt. Toch kunnen we om redenen van prutsen met het beeldformaat de maximale score niet toekennen. Voor het geluid is er een klein stapje achteruitgang te merken: de vorige films kregen nog een DTS-HD MA 7.1, hier zullen ze het met een DTS-HD MA 5.1 moeten stellen. Alhoewel het zeker geen slechte track is, met heldere dialogen en onvervormde muziek, mis ik toch een beetje het ruimtelijke aspect bij de kwajongensstreken die de Dufflepuds met de weerloze voorbijgangers willen uithalen. Ik herinner me dat in de bioscoop de geluidseffecten hierbij veel meer uitgesproken waren. De surrounds pronken daartegen wel met allerlei fijne details. Ook de muziek van David Arnold komt zeer goed en vol uit de speakers.

EXTRA'S
Het bonusmateriaal is zeer talrijk en kwalitatief redelijk, maar het is zonde dat het in zondanig kleine stukjes is verknipt. Ik verkies nog steeds een comprehensieve documentiare waarbij je niet om de haverklap weer wat moet selecteren. In de geanimeerde menu's met daarop de gebieden ten oosten van Narnia kunnen we om te beginnen een audiocommentaar door regisseur Michael Apted en producent Mark Johnson beluisteren, dat wel af en toe de moeite is. Ook staan er twee cross-promotionele trailers op de disk, die er ook mee opstart, waaronder één fantastische trailer voor de film Rio. De rest van de features zijn verdeeld over de verschillende eilanden die de Dawn Treader op zijn reis aandoet.

Op Goldwater Island krijgen we een korte featurette Explore Goldwater Island (1 min.) met info over de locatie. Dragon Discovery (1 min.) schetst ons wat er allemaal in Narnia voor draken leven. Dan volgt er een speciale treat voor de Europese fans van de film: alhoewel de end credits op de film There's A Place For Us worden gezongen door Carrie Underwoord, werden verschillende lokale artiesten aangezocht om een eigen eindnummer toe te voegen, hetzij There's A Place For Us zelf, het zij een ander. Dit resulteerde in 7 videoclips (27:13) met 4 versies van There's A Place For Us" door EMD,  Sonohra, de Nederlandse zaner Xander De Buisonjé en de Duitse Victoria S, gevolgd door Someone Wake Me Up door Joel McElderry, Stand Up door Stan Walker en Instantly door Sergey Lazarev. Deze nummers zijn niet alleen niet op de Amerikaanse versie te vinden, wat een du jamais vu oplevert, een Europese versie die méér krijgt, persoonlijk vind ik de versie van de Duitse Victoria S. erg goed gezongen en ze steekt Carrie Underwood naar de kroon. Deze sectie bevat ook nog de originele theatrical trailer (2 min.)

Op de Dawn Treader zelf geeft Prins Caspian je in King Caspian's Guide to the Dawn Treader (4 min.) eerst een rondleiding op het schip, met daarbij als illustratie enkele filmfragmenten. Een tweede documentaire The Secret Islands: Untold Adventures of the Dawn Treader (7 min.) overbrugt met wat storyboards wat er in Narnia is gebeurd sinds de troonbestijging van Caspian tot aan het begin van de film. Uiteraard volgen er dan ook nog wat documentaires uit de reeks Fox Movie Channel Presents: In het eerste interview In Character with Liam Neeson (5 min.) vertelt Liam Neeson wat het voor hem betekent om voor de derde keer in de huid van Aslan te kruipen. In In Character with Georgie Henley and Will Poulter (5 min.) vertellen Lucy en Edmund hoe hun personage een proces van volwassenheid doormaakt tijdens de film. In Direct Effect: Michael Apted (6 min.) vertelt de regisseur ons hoe hij toch een gelijkaardige film heeft weten neer te zetten dan bij zijn twee voorgangers, met slechts een fractie van het budget. Making A Scene (9 min.) behandelt dadelijk één van de moeilijkst te verwezenlijken shots uit de film, namelijk hoe de kinderen in het schilderij op hun kamer naar Narnia gezogen worden, en hoe het decor van de slaapkamer bijna ongemerkt in volle zee verandert, en het olijke drietal op het einde van de film weer in de slaapkamer belandt.

Op Magician's Island krijgen we na een korte featurette Explore Magician's Island Location Info van minder dan 1 minuut een korte impressie van het eiland, en daarnaast in Dufflepud Discovery Character Info (1 min.) een kort woordje over de ontstaansgeschiedenis van onze favoriete eenvoeters. Wie meer wil weten zal de boeken moeten lezen.

Op Ramandu's Island eerst en vooral weer een korte oriëntatie Explore Ramandu's Island Location Info (1 min.). In drie korte featurettes Reepicheep Discovery Character Info (1 min.), Aslan Discovery Character Info (1 min.) en Liliandil Discovery Character Info (1 min.) komen we wat te weten over deze drie personages en hun aanwezigheid aan het uiteinde van de wereld. Dan volgt er een interactief spelletje "Search for the Seven Swords", eerder op de jongere Narnia-kijker gericht. De enige ernstige featurette is VFX Progession met optioneel commentaar (13 min.) waarin een welbepaalde scène laag voor laag wordt ontvleesd, waardoor we zien hoe een belachelijk eenvoudig stukje overblijft na het afschrapen van de speciale effecten.

Op The Dark Island krijgen we - het begint eentonig te worden, eerst een korte oriëntatie Explore the Dark Island Location Info (1 min.) en twee featurettes White Witch Discovery Character Info (1 min.) en Serpent Discovery Character Info (1 min.) waarin de Witte Heks, die oorspronkelijk in dit boek geen drol te zoeken heeft, en de zeeslang worden geïntroduceerd. De documentaire Portal to Narnia: A Painting Comes to Life (7 min.) is een mooie featurette over de speciale effecten van de meest in het oog springende scène uit de film, namelijk die waarin het water uit het schilderij de slaapkamer van de Pevensie-kinderen vult. In Good Vs. Evil: Battle on the Sea (11 min.) zien we de setopbouw van de éne scène waarin de zeeslang het opneemt tegen de Dawn Treader.

Op Lone Islands vangt de zaak aan met - verrassing - een korte oriëntatie van de stad Narrowhaven in Explore Narrowhaven Location Info (1 min.) en wat meer informatie over de aan boord aanwezige minotaurus in Minotaur Discovery Character Info (1 min.). De onderscheidende documentaires zijn hier een selectie met 4 verwijderde scènes (4 min.) en een documentaire The Epic Continues (2 min.) waaruit mag blijken dat zolang er mecenassen zijn die geld in het Narnia-project blijven pompen, er films gaan volgen!

CONCLUSIE
The Voyage Of The Dawn Treader is niet dadelijk het makkelijkst te verfilmen boek van Lewis' oeuvre: de boodschap ligt nogal zwaar op de hand, en het is zeker technisch de uitdagendste film - het gros speelt zich af op een boot. Michael Apted heeft er uiteindelijk nog het beste van gemaakt wat er van te maken viel.