FILM
Het jonge ziekelijke konijntje Fiver (Richard Briers) heeft soms toevallen van helderziendheid, en zo heeft hij gezien hoe binnenkort de konijnenweide waar zijn nest op leeft, spoedig in een bloedbad zal worden herschapen. De leider van zijn stam (Ralph Richardson) wil hem niet geloven, maar hij kan toch een paar tientallen overtuigen om de weide te verlaten, en naar de veilige plek te trekken die hij in zijn visioenen gezien heeft. Onder de vertrekkers bevinden zich Fivers oudere broer Hazel (John Hurt) en een voormalige kapitein van de konijnenwacht, Bigwig (Michael Graham Cox). Op hun tocht krijgen ze onder meer af te rekenen met roofvogels, vossen en uiteraard ook de mens. Onderweg worden ze bijgehaald door kapitein Holly (John Bennett), die zwaar gewond is en bevestigt dat Fivers voorspelling is uitgekomen: de oude konijnenweide is door een bouwpromotor compleet omgewoeld, en de konijnen zijn massaal afgeslacht. Enkele overlevers hebben bovendien een hardhandige ontmoeting achter de rug met de Efrafa, een vijandige konijnenstam geleid door een meedogenloze vetzak, Generaal Woundwort (Harry Andrews), een tiran die de konijnen onder zijn hoede als slaven behandelt en onvoorwaardelijke gehoorzaamheid eist. Eens de konijnen op Waterschapsheuvel zijn aangekomen, stelt zich voor hen een nieuw probleem: alle overlevers zijn mannetjes, en dus op termijn gedoemd om uit te sterven. Hun enige keuze is proberen enkele van de gevangen wijfjes van de Efrafa naar hun weide te lokken. Bigwig stelt zich vrijwilliger om in de Efrafa te infiltreren, om te bepalen wanneer het gunstigste moment is om te vluchten. Hij ontmoet er de moer Hyzenthlay (Hannah Gordon), die een vlucht uit de Efrafa wel ziet zitten. Zijn plan lekt voortijdig uit, en de Generaal ordonneert zijn troepen om een aanval op Waterschapsheuvel in te zetten. Hij wil de rest sparen als Bigwig en de vluchtelingen zich overgeven. De konijnen hebben intussen al samen zoveel beproevingen doorstaan, dat ze besluiten ook deze laatste beproeving het hoofd bieden.


Om de consument te verwarren, komen er rond deze tijd twee producties met de naam "Watership down" uit. Universal brengt de (recentere) tekenfilmreeks uit op DVD, Warner de originele tekenfilm uit 1978. Voor alle duidelijkheid: het gaat hier om deze laatste. Waterschapsheuvel is geen animatiefilm die je met recentere animatiefilms kan vergelijken. In het einde van de jaren '70 waren de middelen enigszins beperkt, het gebruik van computers onbestaande, en je ziet voortdurend truukjes die de animatoren gebruiken om kosten te besparen (hergebruiken van dezelfde achtergrond, etc.) Inhoudelijk zijn enorm veel toegevingen aan het bijzonder complexe en spirituele werk van schrijver Richard Adams gedaan, en vooral wie vertrouwd is met het boek - aanbevelenswaardig maar meer voor de gevorderde lezer - merkt dat het verhaal er soms tegen een iets te hoog tempo doorgehaspeld wordt om nog duidelijk te kunnen volgen. Over de diepere inhoud zijn trouwens al hopen werken geschreven. Het grote publiek zal de film waarschijnlijk alleen maar kennen van het nummer Bright Eyes van Art Garfunkel, uit de soundtrack, en spijtig genoeg niet van het originele boek. De mythologie volgens dewelke de konijnen hun eigen schepping en plaats in de wereld beschouwen, wordt in het begin van de film maar even vluchtig aangeraakt, en alhoewel die een essentieel deel van het verhaal vormt, zie je soms de verbanden moeilijk. Om nog een voorbeeld te geven: de konijnen hebben een heel vocabularium aan eigen begrippen, zo noemen ze een voorbijrijdende auto een "hrududu", naar het geluid dat zo'n ding maakt. Hier en daar wordt daarbij de terminologie van het boek gevolgd, maar af en toe dan weer net niet. Afgezien van het feit dat kinderen deze finesses niet gaan begrijpen, is de film ook iets minder geschikt voor het jongere volkje, omdat de manier waarop de konijnen soms worden afgeslacht of zelfs elkaar doodbijten op een vrij plastische manier getoond wordt. Is dit nu een slechte film? Allerminst. We zouden deze eerder klasseren in de reeks "interessante mislukkingen". Vooral in het tweede deel van de film, eens de konijnen Waterschapsheuvel hebben bereikt, en zich voorbereiden op de strijd met de Efrafa, krijgt het verhaal toch nog een aardig tempo mee, en de animatie is gewoon poëtisch.


BEELD EN GELUID
Voor een oudere film is de beeldkwaliteit nog best aanvaardbaar te noemen. Er zitten hier en daar wel wat printbeschadigingen, en vooral in de donkere scènes zijn de details niet echt scherp afgetekend. In de eerste helft van de film zit er overigens hier en daar wat vervelende telecine-wobble (het beeld dat lichtjes van links naar rechts schudt). De kleuren zijn mooi helder en vibreren gelukkig niet al te zeer. Uit 1978 (en ook daarna) hebben we al wel slechtere dingen gezien. De beeldkwaliteit is dus nog te doen, maar dat kunnen we spijtig genoeg niet zeggen van het geluid. Een zeer zwaar probleem is dat de dialoog bij momenten danig stil is en occasioneel zelfs helemaal wegvalt, en dat de film zonder ondertiteling hierdoor praktisch niet te volgen is. De Nederlandse ondertiteling is redelijk accuraat maar nogal redelijk hoog in beeld geplaatst.


EXTRA'S
De enige extra is een overigens vrij lange trailer voor de film.

CONCLUSIE
We hebben toch het gevoel dat het werk van Adams geen honderd procent recht is aangedaan met deze film, maar een debâcle is het nu ook weer niet. Alleen is deze prent beslist minder geschikt voor kinderen, soms een beetje moeilijk te volgen voor wie het werk van Richard Adams niet kent, en aan de geluidskwaliteit schort beslist wat.