FILM
Brazilië, eind jaren zeventig. Het land kreunt onder een militaire junta. Valentin belandt als linkse opstandeling achter de tralies. Hij deelt de cel met Molina, een travestiet die acht jaar uitzit voor zedenfeiten met een minderjarige jongen. Het mag duidelijk zijn: de twee kunnen het in eerste instantie niet goed met elkaar vinden, temeer daar Molina er genoegen in schept honderduit te vertellen over een mooie film die hij ooit zag: een Nazi-propagandaprent die qua politieke inhoud Valentin tegen de borst stuit. Maar de gevangenen zijn tot elkaars aanwezigheid veroordeeld en langzaam maar zeker ontdooit de relatie tussen de twee, tot er een hechte vriendschapsband ontstaan. Ook als is die vriendschap gestoeld op een leugen die slechts één van de twee - en vanaf halverwege de film ook de kijker - kent.

Meer vertellen over de plot van Kiss Of The Spider Woman zou zonde zijn. Dit is een film die je zelf moet ontdekken, een beetje vergelijkbaar met The Crying Game. Bovendien zijn het verhaal en de claustrofobische setting (de helft van de film speelt zich in de cel af) slechts een excuus om de menselijke moraal te onderzoeken, zowel op het niveau van intermenselijke relaties als op het politieke plan. Belangrijk is niet zozeer dat Valentin een revolutionair is en Molina een relnicht, maar de interactie tussen twee tegengestelde personages, die ogenschijnlijk niets met elkaar gemeen hebben.

De film is zonder twijfel een van de beste karakterstudies van de jaren tachtig. William Hurt won een Oscar voor zijn vertolking als Molina. De acteur schippert voortdurend op de dunne lijn tussen camp en realisme (en toegegeven, hij valt in de openingsscènes vaak van die slappe koord) maar naarmate Kiss Of The Spider Woman vordert, ontdek je een gelaagdheid in de performance die zeldzaam is. Vooral zijn lichaamshouding gebruikt Hurt meesterlijk: hij is als een keramisch beeldje, volgeschilderd met felle, schreeuwerige kleuren, maar verrassend broos. Tegenspeler Raul Julia's Valentin beantwoordt als personage veel meer aan het stereotype van de idealistische held, die op het naïeve af nooit zijn ultieme doel uit het oog verliest. Dat betekent echter niet dat Julia een mindere vertolking neerzet. Integendeel: zijn lot blijft de kijker langer bij dan dat van Molina. Ook al is Valentin met voorsprong de minst opzichtige persoon in de gevangeniscel, hij is degene met wie we ons als kijker meteen identificeren.

Ongewoon voor een benauwd politiek drama als dit is dat de prent filmisch meer te bieden heeft dan acteurs op het hoogtepunt van hun vermogen. Het losbreken uit de cel door het inlassen van flashbacks, kennen we al uit honderdeneen andere verfilmingen van toneelstukken en boeken. Kiss Of The Spider Woman voegt daar echter nog de beelden aan toe uit de film die Molina uit zijn geheugen aan Valentin vertelt. Die prent is een in sepiatinten gedrenkte hommage aan zowel de foute Nazi-cinema als aan de klassieke Hollywoodprenten uit de jaren veertig, met Casablanca als duidelijkste voorbeeld. Beide vertellingen sluiten thematisch en emotioneel prachtig op elkaar aan. Dat gaat zelfs zo ver dat je als kijker wou dat je de ganse Nazi-film te zien zou krijgen, wat uiteraard onmogelijk is. Maar net zoals het contrast tussen de introverte Valentin en de extraverte Molina vonken oplevert, zo is ook de wisselwerking tussen de grauwe gevangeniscel en de glamoureuze film-in-de-film magisch.

Kiss Of The Spider Woman bevat kortom een hoop elementen die topkwaliteit zijn, maar de laatste twintig minuten maakt de prent een flater van jewelste. Ik weet niet of de film trouw het verhaal volgt dat de Argentijnse schrijver Manuel Puig neerpende in zijn gelauwerde boek (dat ik nooit las) maar de ontknoping is een ontgoocheling. De film lijkt er een erezaak van te maken om het uiteindelijke lot van de twee protagonisten zeemzoet en weinig origineel met de kijker te delen. De prent laten eindigen op een ambigue noot was heel eenvoudig geweest, en zou de herinnering aan de personages (vooral Molina) nog veel levendiger hebben gehouden, terwijl Kiss of the Spider Woman nu in dezelfde val trapt als de gemiddelde Hollywood-kaskraker. Het einde weerhoudt me er niet van om Kiss of the Spider Woman een zeer goede film te noemen. Maar ik aarzel om hem het predikaat 'onmisbaar' te geven.

BEELD EN GELUID
Hoewel Kiss Of The Spider Woman een meer dan 25 jaar oude onafhankelijke film is, zou je dat niet zeggen aan de beeldkwalitieit. Die is namelijk erg goed. Printbeschadigingen en ruis zijn weliswaar geregeld aanwezig, maar de scherpte, de kleurenweergave en het contrast zijn dik in orde. Vooral dat laatste is belangrijk in een film die zich grotendeels afspeelt in een slecht verlichte cel. De soundtrack mag zelfs op nog meer goedkeuring rekenen. De dialogen klinken kristalhelder en worden mooi gecomplementeerd door de subtiele, romantische muzikale score.

EXTRA'S
Er was een tweede schijf nodig op deze release om de belangrijkste extra te huisvesten. Tangeled Web (108 min.) is een exhaustieve retrospectieve documentaire uit 2006 die alle nog levende medewerkers aan de film, voor en achter de schermen aan het woord laat. Het beeldformaat is 4:3 en Nederlandse ondertitels zijn niet aanwezig, maar meer minpunten vallen niet op te sommen over de documentaire, die de ganse productie - van de bescheiden start, over de woelige opnames, tot Hurts Oscar-triomf - uitvoerig uit de de doeken doet. Daarnaast bevat de bonussectie nog een korte featurette over Manuel Puig: Secrets of the Spider Woman (9 min.) en een Trailer.

CONCLUSIE
Kiss Of The Spider Woman komt traag op gang en eindigt met een sisser, maar alles er tussenin is filmisch drama van topklasse, waarin uitmuntende acteerprestaties en een meeslepend scenario gekoppeld worden aan verrassende visuele grandeur. Beeld en geluid halen bovendien een hoog niveau op deze release, terwijl een prima documentaire op speelfilmlengte het kroonjuweel van de bonussectie is.