In Katalin Varga van de Britse cineast Peter Strickland wordt een vrouw en haar tienjarige zoon aan de deur gezet. Haar echtgenoot is er achter gekomen dat Orban niet z’n eigen kind is en dus riskeert hij in het dorp scheef bekeken te worden. Met kar en paard begint Katalin aan een lange reis, naar oma want die is erg ziek, zegt ze om Orban niet onnodig ongerust te maken, maar nu heeft ze eindelijk tijd om wraak te nemen op de mannen die haar destijds een lift aanboden en vervolgens verkrachtten in een bos. Orban is het levend bewijs van hun misdaad.
 

De tocht naar haar geboortedorp ergens ver weg in Transylvanië is lang en moeizaam.’s Avonds zoeken ze een goedkope slaapplaats bij boeren of gewoon bij mensen die een vrouw en haar zoontje uit menslievendheid onderdak willen geven en soms moet Katalin wel eens een man afweren die meent zich vrijheden te kunnen permitteren. Uiteindelijk bereiken ze veilig hun eindbestemming, maar tot Orbans grote ontgoocheling is z’n grootmoeder in geen velden te bespeuren. Katalin gebruik het omwegje om met één van haar verkrachters af te rekenen, doch onopgemerkt blijft haar doortocht niet en de familie van het slachtoffer stuurt er een paar mannen op uit om haar te pakken te krijgen. Ondertussen zijn Katalin en Orban ook de tweede man op het spoor gekomen en maken ze kennis met diens lieve echtgenote.

 

Regisseur Peter Strickman schreef het scenario voor de film zelf en met het geld van een kleine erfenis ging hij naar Roemenië om de opnamen te maken. Hij had er ooit gewoond, kende de streek en had nog contact met een aantal acteurs die in aanmerking kwamen voor de hoofdrollen. Nadien bleef het materiaal een tijdje op de plank liggen, maar omdat de film in het Roemeens en Hongaars is gedraaid, vond hij Roemeense financiers bereid om de kosten voor montage en afwerking voor hun rekening te nemen. Het resultaat is een vrij eenvoudige film, gedraaid in een prachtige en wilde omgeving met acteurs die nooit eerder voor de camera stonden, maar die hun rol ernstig nemen en acceptabel acteerwerk leveren, al helpt het dat er weinig gesproken wordt in Katalin Varga en dat het niet nodig was hoge eisen te stellen aan de cast.
 

 

De film ontvouwt zich voor de toeschouwer als een roadmovie, want we zien Katalin en Orban voortdurend onderweg met kar en paard in steeds nieuwe omstandigheden en tijdens nieuwe ontmoetingen. De scène waarin Katalin op een zaterdagavond het in een cafeetje aanlegt met Gergely, één van de mannen die ze in het vizier heeft (en die haar niet herkent) om hem kort nadien genadeloos af te maken, ze komt aan als een mokerslag in een productie die zich tot dan toe vrij rustig en gemoedelijk heeft ontwikkeld. Wat een theoretisch besluit was krijgt evenwel plotseling praktische consequenties en het is meteen duidelijk dat het hoofdpersonage er niet voor zal terugdeinzen om bij de volgende ontmoeting precies zo te werk te gaan. Antal Borlan, de tweede man op haar lijstje, is evenwel een zachtaardige en beschaafde kerel die heel lief omgaat met z’n vrouw Etelka. Hij beantwoordt helemaal niet aan het beeld dat zij zich van hem gevormd heeft in de tien jaar sinds het incident in het bos. Prachtig is de bootscène met het echtpaar waarin Katalin hun vertelt wat haar destijds is overkomen, wel wetend dat Atlan uiteindelijk beseft wie hij voor zich heeft. Als Etelka een tijdje later toevallig een discussie afluistert tussen hen beiden, neemt ze een drastisch besluit.
 

 

Na de première van de film kreeg Peter Strickland nogal wat kritiek uit feministische hoek omdat hij de verkrachter Atlan té sympathiek zou voorstellen. Hij neemt inderdaad geen standpunt in. Hij toont de toeschouwer wel dat iemand die een misdaad heeft begaan zich niet noodzakelijk in alle volgende situaties als een misdadiger gedraagt. Het kan een ongelukkige momentopname zijn. Ze is het vaak gewoon. En ook Katalin heeft haar twijfels. Ik heb nooit voor m’n misdaad geboet, zegt Atlan, dood jij mij maar. Maar als ze ziet hoe Atlan met haar zoontje Orban omgaat, uiteindelijk gaat het om vader en zoon, dan is ze niet meer zo zeker van haar zaak, dan realiseert ze zich dat het hier en nu misschien helemaal anders uitpakt dan ze zich al die jaren heeft voorgesteld.

 

Het hoofdpersonage in Katalin Varga is de natuur, een bloedmooie en wilde omgeving die geleidelijk aan een dreigende atmosfeer over de productie uitspreidt en die ondersteund wordt door al even dreigende en ronkende klanken van componist Steven Stapleton telkens het bos in de flashbacks aan bod komt of Katalin zich ook werkelijk op de plaats van de misdaad bevindt. Veel echt acteerwerk is niet nodig in deze film, want gelaatsuitdrukkingen en lichaamshoudingen vertellen evenveel of zelfs meer dan dialogen. Hilda Péter trekt zich desondanks heel goed uit de slag en haar personage Katalin is op elk moment geloofwaardig. Bij de andere acteurs is het vooral Tibor Pálffy (Antal) die de aandacht trekt, niet met z’n dialogen en oneliners, maar met de blik in z’n ogen en de aarzelende manier van een oudere man die plots met z’n verleden geconfronteerd wordt.
 

Deze film is oorspronkelijk op 16 mm gedraaid en nadien naar 35 mm opgeblazen met als gevolg dat het beeld een beetje korreliger is dan we gewend zijn. Verrassend genoeg lijkt dat uiteindelijk een voordeel, want de dreiging die van de natuur (de Karpaten) uitgaat, wordt erdoor geaccentueerd. De kleuren zijn iets aan de donkere kant, maar dat is vooral het gevolg van het feit dat er donkere jassen en pakken gedragen worden en nauwelijks kleren met felle en opvallende tinten.

De muziek is dreigend, zeer dreigend zelfs; ze ronkt, letterlijk, als van een monster dat zich in het bos verbergt. Een perfecte keuze.

De Making-of Katalin Varga is een eenvoudige, maar interessante productie waarin de keuze van de locaties, de acteurs en de rol van de natuur aan bod komt. Super 8 Diary (80 min.) is een beetje een allegaartje van de regisseur, met persoonlijke impressies en indrukken tijdens het draaiproces, maar het is een veelbelovender werkstuk dan het in feite is.
 

 

Katalin Varga van de Britse regisseur Peter Strickland is een kleine film met een beperkte actieradius, maar binnen die perimeter is er sprake van een spannend en goed gestructureerd verhaal.