FILM 

Ofschoon het verhaal van Circumstance zich afspeelt in Teheran, is deze film toch grotendeels in Libanon opgenomen. Meer zelfs, de film staat in Iran op de zwarte lijst, een verbod dat deels te verklaren is omdat de regisseuse Maryam Keshavarz haar vaderland is ontvlucht. De prent vergaarde heel wat internationale roem en veroverde zelfs in 2011 op het Sundance Filmfestival de felbegeerde Publieksprijs. Misschien is die lof wat overdreven, Circumstance is immers cinematografisch bekeken niet echt een hoogvlieger, maar hij snijdt wel een onderwerp aan dat de kijker blijft achtervolgen en hem aanzet tot nadenken.
 

 

Niet alle Iraanse jongeren willen hun leven in dienst van het geloof stellen en zeker de zestienjarige Atafeh (Nikohl Boosheri) niet. Deze knappe brunette is opgegroeid in een liberaal denkende familie die de fundamentalistische moslims sterk veroordeelt. In tegenstelling tot veel van haar landgenoten luistert Atafeh naar loeiharde technomuziek, slikt ze geregeld xtc, durft ze wel eens een dure handtas stelen en is de jonge vrouw een graag geziene gaste op uitbundige feestjes die meestal in orgiën eindigen. Haar ongeremde leven staat in sterk contrast met dat van haar broer Mehran (Reza Sixo Safai) die uit pure verveling zijn dagen slijt in de moskee. Mehran probeert het hart van Shireen (Sarah Kazemy) te veroveren, maar de jonge vrouw ziet hem amper staan. Tot Mehrans grote nijd is het voorbeeld van Shireen diens zus die de jonge vrouw alle geheimen van het verboden uitgaansleven toont. Shireen interesseert zich echter niet alleen voor hippe jongens, want haar grootste geheim is haar liefde voor Atafeh. Sterke liefde mag dan wel onbreekbaar zijn, toch is dat in een land waar lesbische relaties verboden zijn niet vanzelfsprekend. Shireen en Atafeh weigeren om hun relatie geheim te houden en samen met enkele bevriende homo’s dubben ze Milk (de film van Gus Van Sant over de Amerikaanse senator Harvey Milk die het opnam voor de rechten van de holebi’s) in het Perzisch. Alle plannen verlopen vlekkeloos tot op het moment dat Mehran wordt ingelijfd bij de moraalpolitie en hij beslist om de sterke (en meedogenloze) arm van de wet op zijn eigen zus af te sturen.
 

 

Wegens hetzelfde onderwerp zullen vele kijkers Circumstance wellicht met Fucking Amal vergelijken, want net als in Lukas Moodyssons film volgt de kijker twee tieners die op zoek zijn naar het fundamentele recht om hun liefde te betuigen. Zijn het in Moodyssons film de bekrompen medestudenten die geen begrip kunnen opbrengen voor een lesbische relatie, dan is het in Keshavarzs film de moslimgemeenschap die geen genade kent voor de gevoelens van de holebi's. De regisseuse woont tegenwoordig wel in New York, maar toch is dit verhaal vaag gebaseerd op Keshavarzs eigen ervaringen toen ze tijdens haar jeugd in Teheran verbleef. Sommige beelden zijn ronduit schokkend, zo zal niemand onaangeroerd blijven bij het bekijken van de scène waarin een jonge moslima door mannelijke agenten op brutale wijze wordt onderzocht op het feit of zij nog maagd is of niet. Er is nauwelijks plaats voor menselijke gevoelens, de godsdienstfanaten houden zich immers aan de strenge religieuze voorschriften. Toch zet Keshavarz net iets te vaak het anti-Iraanse gevoel in de verf en daar zal haar veramerikanisering wel voor iets tussen zitten.
 

Circumstance behandelt wel een delicaat onderwerp, maar toont nooit expliciete scènes waardoor de emotionele band met de protagonisten wordt versterkt. Als cineaste heeft Keshavaraz nog heel wat te leren en het zou ons geenszins verbazen indien deze dame binnen tien jaar met een afgelikt drama voor de dag komt. Toch is Circumstance een film die beklijft, een mooie prent over een onderwerp dat jammer genoeg anno 2012 nog op enkele plaatsen in de wereld onbespreekbaar is.

 

Ofschoon er enkele onzuivere beelden opduiken, zal de cinefiel dit minpunt met de mantel der liefde bedekken. Het geluid is wel in orde met een uiterst interessante soundtrack, want naast enkele oppervlakkige, verwaarloosbare technohymnes is er eveneens plaats voor wereldmuziek met een experimenteel kantje.  

 

Er staan jammer genoeg geen extra’s op deze dvd. Een interview met Maryan Keshavarz zou interessant geweest zijn.

 

 

Circumstance is een beklijvend stukje wereldcinema gezien door de ogen van een regisseuse die haar habitat
is ontvlucht. Keshavarz laat zich wel op enkele ogenblikken verblinden door de idealistische Amerikaanse droom (en dit terwijl het homohuwelijk voor vele Amerikanen onbespreekbaar is!), toch blijft Circumstance een mooie film die de kijker zonder twijfel zal ontroeren.