FILM
Stel je even voor dat de stereotiepe figuren uit tekenfilms - Toons - echte levende personen zouden zijn, die vooral erg geliefd zijn in de filmproductie omdat ze zonder morren verplettering door ijskasten, piano's, aambeelden, in de lucht vliegen met dynamiet en dergelijke kunnen overleven. Vanuit dit uitgangspunt worden we terug gekatapulteerd naar het (fictieve) Hollywood aan het eind van de jaren '50. Tekenfilmkonijn Roger Rabbit (Charles Fleischer) vormt de helft van een beroemd tekenfilmduo samen met de vuilbekkende en sigaren rokende Baby Herman (Lou Hirsch), waarbij de premisse van de tekenfilmpjes telkens is dat de babysitter Roger Baby Herman moet weerhouden van ongevallen in huis, terwijl hij zelf de klappen mag incasseren. Alhoewel het een groot succes is, laat Roger zijn carrière verwateren omdat zijn vrouw, de sexy en iets minder konijnachtige Jessica Rabbit (Kathleen Turner) aanpapt met de eigenaar van de tekenfilmstad Toontown, Marvin Acme (Stubby Kaye). De al even stereotiepe detectieve Eddie Valiant (Bob Hoskins) krijgt van tekenfilmmogul R.K. Maroon (Alan Tilvern) de opdracht om een reeks compromitterende foto's te schieten van Jessica. Roger stort mentaal in wanneer de detective hem de foto's waarop de twee handjeklap doen toont, en Eddie schijnt daar geen slecht geweten over te hebben, want zijn broer was ooit vermoord door een Toon - door een piano op zijn hoofd te krijgen, hoe typisch - en sindsdien moet hij niets meer van de tekenfilmfiguurtjes weten. 's Anderendaags ontwaakt hij met een kater én met het bericht dat zijn speurwerk een reeks noodlottige acties heeft veroorzaakt: Roger Rabbit is op de vlucht voor de wet, vertegenwoordigd door de sadistische Judge Doom (Christopher Lloyd), beschuldigd van de moord op Marvin Acme. Eddie beleeft de schrik van zijn leven wanneer Roger - die beweert dat hij onschuldig is - in zijn appartement ondergedoken zit. Hij wil het irritante konijn prompt de deur uitkeilen, maar Roger heeft zijn lot al letterlijk - met een paar handboeien - verbonden met dat van Eddie, en samen gaan ze op de loop. Eddies speurwerk leert hem al gauw dat de moord die Roger in de schoenen wordt geschoven een deel is van een veel omvattender plan om het aanschijn van Toontown radicaal te veranderen. Naast Judge Doom moet Eddie ook nog een bende wezels afschudden die fanatiek jacht maakt op het konijn, alsook uitvissen welke rol Jessica in het geheel speelt. En voor zo'n opdracht is de assistentie van Roger eerder een nadeel dan een voordeel. 




Twee jaar en half heeft regisseur Robert Zemeckis (Back To The Future) aan deze film gewerkt, geassisteerd door producer Steven Spielberg, die tekende voor de speciale effecten. Who Framed Roger Rabbit? is in zijn soort een unieke mengeling van klassieke animatie en live action-film, en dat in een tijdperk waarin men nog niet de beschikking had over CGI zoals vandaag. De film is dan ook in drie keer gemaakt: eerst werd de actie met de echte acteurs gefilmd, daar werd dan de animatie overheen getekend, en tot slot heeft Industrial Light & Magic hier speciale effecten, zoals textuur, schaduw en driedimensionaliteit aan toegevoegd. En visueel mag de film er best wezen. Het verhaal heeft niet veel om het lijf, en is een mengeling van veelal domme cartoonclichés en een standaard jaren '40-detectivestory, met een ontknoping die je al lang op voorhand voelt aankomen. De meerwaarde van de film zit 'm in het feit dat deze film één lange hommage is aan de tekenfilmmakers van weleer, maar dan nog een tikje extremer in het burleske, alsof de Toons én de makers allebei op de verkeerde soort paddestoelen aan het trippen is. De vergelijking met Spielberg's compleet over de top geduwde Animaniacs is treffend. Alhoewel het originele karakter Roger Rabbit duidelijk een amalgaam is van verschillende klassieke tekenfilmfiguren, figureren verschillende bekende figuren uit de Disney- en Warner Bros-stal het geheel, zoals Bugs Bunny, Yosemite Sam, Mickey Mouse, Dumbo, Droopy en nog tientallen anderen. Het laten opdraven van figuren zoals Betty Boop, nog in zwart-wit (en daardoor aan lager wal geraakt), bewijst tevens dat de makers hun klassiekers kennen. Overigens heeft men de legendarische stemacteurs als Mel Blanc, die ondermeer verantwoordelijk is voor het catchy slang-Engels van Bugs Bunny, laten opdraven om hun figuurtjes een paar lijnen te laten zeggen. Hoe men dit auteursrechtelijk heeft kunnen verwezenlijken, is mogelijk nog een grotere klus geweest dan het maken van de film zelf. Naast al deze gastrollen is het aantal referenties naar deze klassieke tekenfilms niet te tellen. Zo is bijvoorbeeld de naam van Marvin Acme duidelijk ontleend aan A.C.M.E., het postorderbedrijf waarbij Will E. Coyote uit de Roadrunner-tekenfilms altijd zijn accessoires bestelt. In de echte rollen herkennen we onder meer Bob Hoskins en Christopher Lloyd, die feitelijk voldoende hebben aan het spelen op automatische piloot, omdat hun rollen nogal vrij cliché zijn, én omdat ze voortdurend op een bluescreen moeten spelen tegenover een imaginair konijn. Niet dit maar de vele inside-jokes en de verbluffende en toch nog ambachtelijke animatie vormen de voornaamste reden van bestaan van deze film, alsook het grote aantal (technische) prijzen die deze film te beurt vielen. Al vast er af en toe ook wel eens een anachronisme te bespeuren: Tinkerbell komt uit Peter Pan (1953), zes jaar nadat deze film zich zogezegd afspeelt. In een tijdperk waarin we films als Monsters Inc. gewoon zijn lijkt dit allemaal een beetje gedateerd, maar Who Framed Roger Rabbit? is zo één van die animatiefilms die in het verleden de grenzen van het mogelijke alweer wat verlegd heeft, en voor velen, waaronder ondergetekende, een mooi stukje jeugdnostalgie, na de dvd nu ook in high definition op Blu-ray te bewonderen, alhoewel Disney niet de moeite heeft gedaan om deze schijf in de Benelux uit te geven. Interessant weetje is overigens dat Kathleen Turner ongecrediteerd de stem van Jessica Rabbit heeft ingesproken. Wél heeft de (zelf-)censuur op deze disc toegeslagen, en zijn enkele pikantere standjes van Jessica ingekleed geworden, en enkele obscene gebaren van Baby Herman verdoezeld. Dat kost een punt in de beoordeling, heren.

BEELD EN GELUID
De Blu-raydisk is in de Benelux niet uitgebracht. De in Engeland en Duitsland verkrijgbare versie bevat wél Nederlandse ondertitels, en zijn identiek aan elkaar. Geen reden dus om deze te laten liggen; ik ben alvast gaan shoppen over de plas. De film heeft al een zekere ouderdom (anders was dit niet de 25th Anniversary Edition), en de speciale effecten hebben een zodanige vlucht vooruit genomen dat het onmogelijk is om blind te zijn voor de foutjes in de afwerking. Het ergste daarbij is dat deze in hogedefinitie nét iets zichtbaarder worden dan ze al waren. Dit in het achterhoofd houdend is de beeldkwaliteit echter méér dan respectabel. Als je over de imperfecties waar de live action-beelden overgaan in animatie heenkijkt, is dit een fijne beeldkwaliteit met zachte kleuren die niet misstaan in een film noir, die elkaar afwisselen met de extravagante animatiestijl die de sfeer van de grote tekenfilmstudio's van weleer oproept. Enige probleem wellicht is dat de zwarttonen iets geprononceerder hadden mogen zijn, maar wellicht zou dat ten koste gegaan zijn van de aflijning van de geanimeerde stukken. Een milde grain is niet weg te denken, en bepaalde shots zijn soft gehouden om de overgang tussen de filmstijlen niet te bruskeren. De restauratie-ingrepen zijn tot een minimum gehouden. De DTS-HD MA 5.1-track is een delicate evenwichtsoefening tussen echt opgenomen materiaal en foley-effecten die in een geluidsstudio werden gecreëerd. Allicht hoor je die verschillen wel goed in een meerkanaalsomgeving. Gezien het karakter van de film is dit ook weer een fout die je graag vergeeft, net omdat het Roger Rabbit is. De dialogen verzuipen echter soms wat in de actie, niet zozeer die van de personages van vlees en bloed, maar vooral die van de piepstemmetjes van de cartoonfiguren.




EXTRA'S
We vinden het gros van het materiaal van op de dvd hier terug. Niet aanwezig op de dvd, maar hier wel: een enthousiast audiocommentaar met regisseur Robert Zemeckis, producent Frank Marshall, geassocieerd producer Steve Starkey, visual effects-supervisor Ken Ralston en co-scenaristen Jeffrey Price en Peter S. Seaman. Naast een hoop boeiende technische informatie over deze unieke film krijgen we eindelijk te horen hoe de rechtenkwestie voor al de tekenfilmfiguren werd geregeld. Om een lang verhaal kort te maken: zoiets wordt vergemakkelijkt als iemand als Steven Spielberg ze allemaal bij de ballen heeft. Naast de technische details ook een hoop voorgeschiedenis over het onstaan van de film, de stemvasting, de muziek én a posteriori, de reacties op de film. Dé extra feature om je bij te bescheuren zijn drie extra Roger Rabbit & Baby Herman-cartoons, die naderhand door Disney zijn gemaakt om als voorfilmpje te tonen bij andere films. In het eerste, Tummy Trouble (8:08), slikt Baby Herman een rammelaar in, en Roger Rabbits pogingen om hem naar het ziekenhuis te brengen ontaarden in een vreselijke serie medische "ongelukjes". In Rollercoaster Rabbit (8:11), nummer twee, gaan Herman en Roger naar de kermis. Wanneer Herman zijn rode ballon verliest, en deze vervolgens probeert terug te vangen, langs verschillende potentieel dodelijke kermisattracties, is het alweer Roger die de meeste klappen moet opvangen. Tot slot in Trail Mix‑Up (9:09) gaan Roger en Herman op overlevingstocht door de natuur. Bosbranden, bijennesten, een waterval, niets blijft hen bespaard. De documentaire Who Made Roger Rabbit (10:55) geeft ons een rondleiding door stemacteur Charles "Roger Rabbit" Fleischer, die ons wat inzicht geeft in het proces van de film in drie fasen te schieten, en welke truukjes hiervoor op de set moesten worden aangewend. Ook vinden we een volledig afgewerkte verwijderde scène "The Pig Head Sequence" (5:30) terug, met vooraf een woordje commentaar door Robert Zemeckis. Daarna volgen er nog vier documentaires. In Before and After (3:07) krijgen we in split-screen een vergelijking tussen de finale versie en het ruwe bluescreen-materiaal van de scène met Eddies intocht in Toontown, waarbij hij onder meer samen met Droopy de lift neemt. In Toon Stand‑Ins (3:14) wordt ons getoond hoe men tijdens de opnames soms plastieken modellen gebruikte voor de toons, zoals bij de knokpartij van de wezels in de bar. Pièce de résistance is zonder meer het extensieve Behind the Ears (36:37), waarbij iedereen die met de film te maken had, van producent Steven Spielberg over Robert Zemeckis tot de verschillende verantwoordelijken voor de special effects en de animatoren, hun betrokkenheid bij het project toelichten. Tenslotte is het kortere On Set! een B-roll gedraaid tijdens het schieten van de scène waarbij Roger en Eddie in Benny de taxi rijden. Tegenover de dvd zijn verdwenen: de trivia-track Toontown Confidential en de interactieve menu's die vol easter eggs zaten. Alhoewel het uiteraard ook kan dat ik die nog niet gevonden heb.




CONCLUSIE
Who Framed Roger Rabbit? is 25 jaar, en dat moet gevierd worden met deze Blu-rayuitgave. De bonussectie is nagenoeg intact gebleven, de kwaliteit is zo goed als men van een film van deze leeftijd kan verwachten, maar vooral de prent zelf is de moeite als hommage aan de cartoons van weleer, alhoewel we een punt hebben afgetrokken omwille van de preventieve censuur, die de film misschien nog nét wat gekruider had kunnen maken.