BESPREKING
Elk jaar weer worden de beste Vlaamse kortfilms van het voorbije jaar gebundeld in de Selected Shorts-reeks. Dit jaar viert dit label zijn tiende verjaardag. En dat blijkt de aanleiding voor een kortfilmselectie die tot de beste in jaren behoort. Niet alleen ogen alle prenten hyperprofessioneel, ze weten ook vaak een emotionele snaar te raken.

In vergelijking met de vorige jaren, valt alvast één belangrijke trend op: de dagen van de Tarantinesque idolatrie liggen blijkbaar achter ons. Slechts één van de kortfilms dweept met het B-genre en ook de montages zijn heel wat minder hectisch dan die van de selectie uit de voorgaande jaren. Plot wordt met andere woorden naar de achtergrond verschoven waardoor de focus op de karakters komt te liggen. Als ik uit eigen naam spreek, is dat alvast een goede evolutie. De filmmakers op deze dvd zijn namelijk in staat om herkenbare, persoonlijke verhalen te vertellen die je niet onberoerd laten. Het is niet altijd even origineel of verrassend, maar het vormt wel een rode draad van constante dramatische kwaliteit.

Een minder fijn neveneffect daarvan is dat de films wel erg veel op elkaar beginnen te lijken. Niet alleen door de gekozen thema's (coming-of-ageverhalen komen keer op keer terug) of door de rustige montage, maar ook door de lichtkeuzes. Bijna elke kortfilm baadt in grijze tinten: een tendens die we al zien in veel nieuwe tv-series en die dus ook naar de nieuwe generatie Vlaamse kortfilmmakers lijkt over te waaien. Eenheidsworst is daarom aan de orde van de dag. Een eenheidsworst met enkele zeer mooie persoonlijke accenten weliswaar, maar het ontbreken van een echt unieke stem tussen de jongste generatie cineasten is niettemin een smet op deze collectie. Zo valt het op dat humor niet bovenaan in de schuif ligt bij de meesten van hen. Wat niet wegneemt dat ik denk dat we nog zullen horen van deze 'klas van 2012'.

FILMS
Dood van een Schaduw
Regie: Tom Van Avermaet
Matthias Schoenaerts vertolkt het personage Nathan, een gesneuvelde soldaat uit de Eerste Wereldoorlog, die na zijn dood een wel erg speciale taak krijgt. Hij moet de schaduw van stervende mensen met een soort fototoestel vangen. De resulterende kiekjes krijgen een plek in de indrukwekkende galerij van een mysterieuze man. Voor Nathan is er een bijkomend voordeel: als hij 10.000 schaduwen heeft gevangen, dan mag hij weer naar het rijk van de levenden. De cineast brengt het verhaal redelijk klassiek in beeld en laat het verhaal zo alle ruimte om te ademen. In Schoenaerts heeft hij bovendien de ideale hoofdrolspeler: het personage spreekt amper en moet het helemaal hebben van zijn lichaamstaal. Het scenario blijkt inderdaad de zwakste schakel, iets wat ook de Amerikaanse vakpers opmerkte toen zij de Oscargenomineerden in de categorie Kortfilm tegen elkaar afwoog.

The Importance of Sweet and Salt
Regie: Benoit De Clerck
Zwarte en absurde humor zijn aan de orde van de dag in deze kortfilm waarin een oudere man een gerecht op tafel moet toveren van zijn bazige vrouw, maar er toevallig een zoutwatervis uitkiest die niets liever doet dan platitudes en levenslessen spuien. Het gebabbel van de vis mist zijn uitwerking niet op de man, die voor het eerst in zijn leven de kans grijpt om onder het juk van zijn echtgenote uit te komen. De basispremisse van The Imortance of Sweet and Salt is zo slecht nog niet, de West-Vlaamse dialogen zijn een leuke touch en het geheel wordt vakkundig in beeld gebracht door Benoit De Clerck. Naar mijn mening gaat de prent echter niet ver genoeg in haar absurdisme, waardoor je op het einde toch even de schouders ophaalt en zegt: "was het dát maar?"

Kus Me Zachtjes
Regie: Anthony Schatteman
Jasper is een tiener die op school gepest wordt omdat hij homo is. Zijn ouders weten nog niets van zijn geaardheid: moeder vult haar dagen met belspelletjes en vader treedt op als Vlaamse charmezanger in bejaardentehuizen. Op een dag trekt Jasper zijn stoute schoenen aan en besluit hij uit de kast te komen. Dit coming-outverhaal is niet het meest originele, maar regisseur Schatteman is gelukkig erg goed in karakterschetsen. De kortfilm duurt maar een kwartiertje, maar je wilt gerust nog enkele uren in het gezelschap van deze personages doorbrengen. Een coming-of-agefilmpje is altijd een wandeling op het slappe koord, maar Kus Me Zachtjes blijft moeiteloos overeind.

Rotkop
Regie: Jan & Raf Roosens
Ook deze kortfilm is een poëtisch portret van een jongere, maar dan eentje die aan de andere kant van het spectrum zit. Ollie gedraagt zich graag stoer op zijn brommer en durft het aan om andere, nog grotere pestkoppen van repliek te dienen. Maar onder de ruwe bolster schuilt een zachte pit die zorg draagt voor zijn door kanker getroffen moeder en die op respectvolle manier toenadering zoekt tot het meisje waarop hij verliefd is. De prima jonge cast zorgt ervoor dat je gemakkelijk meevoelt met de hoofdpersonages en de geduldige regie kiest er steeds de juiste shots uit. Dat maakt het zo jammer dat het personage Ollie niet altijd even consequent handelt en daardoor aan geloofwaardigheid inboet.

De Naam van de Vader
Regie: Timothy Wennekes
Opgroeien in de Jehovagemeenschap is niet gemakkelijk. Dat ondervinden de broers Thomas, Lucas en Jonathan. De oudste heeft het geloof al de rug toegekeerd, de jongste staat op het punt gedoopt te worden en de middelste zit tussen die twee vuren. Dat is een sterk gegeven en deze kortfilm puurt daar op dramatisch vlak enkele erg mooie, confronterende scènes uit. Karakterontwikkeling is eens te meer een sterk punt en ook de beeldregie is sober en daardoor passend bij het verhaal. Je kan je bovendien niet van de indruk ontdoen dat de filmmaker met De Naam van de Vader een erg persoonlijke kortfilm heeft gemaakt. De korte lengte maakt dat je een beetje naar meer verlangt, maar dat is slechts muggenziften op een knappe, zij het op veilig spelende prestatie.

Rosa, zusje van Anna
Regie: Janet Van Den Brand
Rosa is het beu om altijd te worden beschouwd als het kleine zusje van Anna. Maar hoe kan ze de vloek van het middelste kind doorbreken? Als thema komt dit wel vaker terug in (kort)films, maar zelden met zo weinig dramatisch effect als in deze prent. 23 minuten trekt Janet Van Den Brand uit voor haar verhaal: daarmee is Rosa, zusje van Anna een van de langste kortfilms op Selected Shorts 15. Maar toch krijg je in die periode geen enkel inzicht in de denkwereld van de protagoniste, die frustrerend genoeg ook nog enkel in fluisterzinnen lijkt te praten. De regie beantwoordt perfect aan het cliché van de kunstige film die niets te vertellen heeft. Een accuratere beschrijving valt nauwelijks te bedenken.

Robyn O. (14)
Regie: Cecilia Verheyden
In een gezin waarin ze voortdurend moet opboksen tegen haar drie broers, is het voor Robyn niet eenvoudig om een eigen weg te zoeken, ook al omdat haar ouders vaak weg zijn. Ze wil niets liever dan ook naar feestjes gaan en ook een vriendje hebben, maar wordt keer op keer gefnuikt door haar broers. Hoewel de kortfilm iets te lang duurt en iets te schreeuwerig is (qua acteerstijl, niet qua regie) is met name de acteerprestatie van hoofdrolspeelster Zoë Thielemans best te pruimen. Dat maakt het des te spijtiger dat cineaste Cecilia Verheyden een bruuske plotwending in de laatste vijf minuten stopt die de authenticiteit in één klap wegveegt.

Perfect Drug
Regie: Toon Aerts
Regisseur Toon Aerts is duidelijk opgegroeid met manga en Japanse horrorfilms. Zijn kortfilm is zelfs volledig in het Japans gedraaid. De sfeer en de toon van Perfect Drug sluiten alvast perfect aan bij de grote voorbeelden van de cineast, in een verhaal dat bloederige ontmoetingen met kettingzagen, hallucinerende drugs en tentakelmonsters bevat. Coherent is het allemaal niet en ook qua schokniveau is de impact van de kortfilm onvoldoende fris. Voor Toon Aerts is niettemin zeker een plaats in niche-horrorfilms weggelegd, ook al moet hij nog wat sushi eten om echt met de grote jongens te kunnen meespelen.

Tweesprong
Regie: Wouter Bouvijn
Een twintiger keert terug naar huis omdat zijn vader, die lijdt aan een ongeneeslijke ziekte, op sterven ligt. Zijn moeder is bang dat de erfelijke ziekte ook haar beide zoons zal treffen, meer die sluiten een pact om zich niet te laten testen op de ziekte. Zij willen niet dat de angst voor een onvermijdelijk lot hun verdere leven verlamt. Als premisse kan dat tellen en regisseur Bouvijn puurt er ook heel wat onderkoeld menselijk drama uit. De acteurs geven het beste van zichzelf, ook al hebben ze weinig dialogen om mee te spelen. De speelduur mocht misschien wat korter, maar voor het overige is Tweesprong een uitstekend en oprecht, zij het weinig verrassend drama.

Tsjernobyl Hearts
Regie: Emilie Verhamme
Twee tieners kloppen aan bij een huis op het platteland. Ze beweren dat zij de vorige bewoners zijn en dat ze om nostalgische redenen nog eens in het huis willen rondhangen. De huidige bewoners laten dat niet zonder argwaan toe, maar de vinger die ze geven wordt al snel een hand. Het klinkt allemaal heel erg Haneke-achtig, maar dan helaas zonder de onderhuidse spanning. De kortfilm is niet meer dan een opeenvolging van saaie scènes omdat de cineaste er niet in slaagt de suspense in enige mate uit te spelen. Ze wordt overigens niet geholpen door een stel anemische acteerprestaties van de cast.

Corps Perdu
Regie: Lukas Dhont
Een kleine crimineel zoekt een schuilplaats in de hotelkamer van een jonge danser. Tussen de twee ontstaat al snel een ongewone maar hechte band. Het gegeven is simpel, maar het werkt uitstekend in deze kortfilm. Lukas Dhont geeft op ontroerende wijze weer hoe het doorgaans eenzame bestaan van de jonge danser voor één avond wat meer kleur krijgt en hij kan daarbij bogen op uitstekende acteerprestaties van het centrale duo. Het is jammer dat ook deze film op visueel vlak geen eigen identiteit vindt (grauwe filters domineren eens te meer), maar dat is een van de weinige punten van kritiek die je kan hebben op dit fraaie werkstukje.

Mont Blanc
Regie: Gilles Coulier
Twee bebaarde mannen trekken richting Alpen omdat een van hen stervende is en nog een laatste keer de Mont Blanc wil zien. De prent wordt gedomineerd door in sappig dialect vertolkt verbaal gespar tussen de twee protagonisten, maar de vonk die de film in brand moet steken, komt er nooit. Daarvoor is het tempo te gezapig, zijn de dialogen te eentonig en ontbreekt het de beeldvoering aan elementen die de kijker meerslepen. Slecht kan je het allemaal niet noemen, maar de kans dat je Mont Blanc een tweede keer wilt bekijken, is bijzonder klein.

BEELD EN GELUID
Op eerdere edities van Selected Shorts was er al eens verschil qua beeldkwaliteit  van kortfilm tot kortfilm. Maar over deze Blu-ray kunnen we kort zijn: de transfers zijn stuk voor stuk uitstekend. Een prima scherpte, goede contrasten en een degelijke kleurenweergave zijn de norm op deze schijf. Ook de soundtrack klinkt meer dan behoorlijk. De meeste kortfilms hebben een 5.1-track die de nadruk legt op de dialogen, maar die ook subtiel de andere boxen aan het werk zet.

EXTRA'S
De enige extra's zijn infofiches voor iedere kortfilm.

CONCLUSIE
Selected Shorts 15 bundelt de beste Vlaamse kortfilms van 2012. En dat blijkt een behoorlijke goed jaar te zijn voor jonge Vlaamse cineasten. Er zitten slechts enkele zwakke films in de selectie, terwijl het merendeel artistiek misschien niet altijd even origineel uit de hoek komt, maar wel zeer professioneel en emotioneel authentiek. Beeld en geluid scoren ook goed op deze release, maar de bonussectie beperkt zich naar goede gewoonte tot digitale infofiches.