FILM
Mijn favoriete film was vorig jaar Searching For Sugar Man, een prent die me de muziek van de fantastische Sixto Rodriguez liet ontdekken en met mij miljoenen andere mensen ter wereld. Dat moet in mijn ogen ook een van de betrachtingen zijn van films: mensen in contact brengen met kunst die ze anders nooit hadden ontdekt. Daarom ook kon je een brede glimlach zien op mijn gezicht nadat ik Finding Vivian Maier had bekeken, een documentaire die meer dan één raakpunt heeft met Searching For Sugar Man, zij het dat niet de muziek maar de fotografie centraal staat, meer bepaald de kiekjes die de vrouw uit de titel nam in een periode die nagenoeg de volledige tweede helft van de twintigste eeuw omspant. En net als bij Rodriguez is het niet alleen haar kunst die tot de verbeelding spreekt, maar ook haar levensloop.

Tot voor kort had nog nooit iemand van Vivian Maier gehoord. Maar in 2007 ging door een veiling van fotonegatieven in New York de bal aan het rollen. De foto's waren van een ongezien hoge kwaliteit, allemaal genomen in de straten van The Big Apple en van Chicago en met als onderwerp gewone mensen die ongedwongen in beeld staan. Deze foto's bleken nog maar het topje van de ijsberg, want in een opslagruimte van een familie waarvoor Vivian Maier nog als kindermeisje had gewerkt, trof men nog eens tienduizenden foto's en filmrolletjes aan. Het bizarre daarbij is niet dat Maier zo bezeten was door fotografie, maar dat ze nooit de moeite nam om haar foto's met anderen te delen, vaak zelfs niet om de filmrolletjes te ontwikkelen. Deze documentaire zet niet alleen haar fantastische foto's in de schijnwerpers, maar gaat ook op zoek naar wat haar dreef om een van de meest bezige amateurfotografen van de twintigste eeuw te zijn.

Eerste vaststelling: fotograferen was zeker niet haar hoofdberoep. Ze werkte het grootste deel van haar leven als kinderjuf. Dat betekent echter niet dat ze haar hobby niet serieus nam. Het handvol mensen dat haar kende vertelt in amusante anekdotes hoe ze zelfs in crisissituaties altijd als eerste oog had voor de compositie van de foto die ze in die situatie kon maken. Tweede vaststelling: bij de gezinnen waar Vivian Maier inwoonde, had ze de reputatie excentriek te zijn. Daarbij gaf ze zelden details over haar eigen achtergrond prijs. Een van de amusantste stukken van de documentaire is bijvoorbeeld de discussie over haar lichte Franse accent. Volgens de een is het volledig gefabriceerd, volgens de ander een overblijfsel van haar jeugd in een ander land. Derde vaststelling: Hoezeer de documentaire ook probeert te doorgronden waarom Vivian Maier zo bezeten was van fotografie, een sluitend antwoord blijft veraf. De ware aard van de fotografe is aan het einde van de prent zowaar nog enigmatischer dan aan het begin.

Dat Finding Vivian Maier gemaakt is door net die persoon die toevallig de doos met haar negatieven kocht op de veiling, is een zegen voor de prent omdat je zo meegezogen wordt in het persoonlijke verhaal van niet één maar twee personen. Het is zeer makkelijk je te identificeren met John Maloof en zijn queeste naar een vrouw die ronduit fantastische foto's nam. Bijkomend voordeel is dat Maloof zo vertrouwd is met Maiers foto's dat hij probleemloos de mooiste exemplaren wist te selecteren. Die kiekjes passeren op geregelde tijdstippen in korte montages in de prent en geven een uitstekende kijk op het oog dat Maier had voor goede composities. Ook Super 8-homevideo's van haar hand en zelfgemaakte geluidsopnames ontrafelen deels het mysterie achter Vivian Maier. De rest van de prent bestaat grotendeels uit interviews met de mensen die de fotografe in levende lijve hebben gekend. Dat gaat van de kinderen op wie ze paste - en hun ouders - tot en met haar buren tijdens haar laatste levensjaren. Opvallend: slechts een enkeling uit zich als een ware vriend(in) van haar.

Het warm water vindt Finding Vivian Maier allerminst uit: de documentaire is redelijk klassiek van opzet en ook visueel kleurt de film zelden buiten de lijntjes. En hoewel de vergelijking met Searching for Sugar Man zeker opgaat, wekt Finding Vivian Maier niet diezelfde vorm van puur enthousiasme op. Daarvoor is Vivian Maier een te 'gewoon' personage, ondanks de excentriciteit die haar kenmerkte. We komen ook te weinig details over haar te weten om een inzicht te krijgen in haar obsessies. Maar dat je tachtig minuten kijkplezier beleeft aan deze documentaire staat buiten kijf. En wat nog belangrijker is: dankzij deze prent leerde ik de fotografie van Vivian Maier kennen, wat zonder meer een culturele verrijking is.

BEELD EN GELUID
De interviews en sfeerbeelden zijn met digitale camera's gefilmd en bevatten dus niet al te veel tekortkomingen. Het contrast is misschien niet van het allerhoogste niveau, maar omdat 95 procent van de beelden bij klaarheldere dag gefilmd is, stoort dat nooit. Omdat de prent slechts 80 minuten duurt, ontstaan er bovendien geen digitale compressiefouten door de film op een enkelvoudig gelaagd schijfje te persen. De homevideo's die af en toe te zien zijn, bevatten uiteraard wel krassen en andere tekenen van ouderdom, maar dat kan je de transfer niet aanwrijven. De soundtrack heeft niet echt nood aan de 5.1-mix en beperkt zich dus grotendeels tot de voorste boxen. De dialogen klinken steeds glashelder en de mix zit in balans.

EXTRA'S
De enige extra's op de schijf zijn Trailers voor deze film en enkele andere A-Film-releases.

CONCLUSIE
Finding Vivian Maier is een intrigerende documentaire over een van de meest productieve, getalenteerde maar tot voor kort ook volslagen onbekende fotografen van de voorbije eeuw. Het verhaal achter haar passie is zo mogelijk nog interessanter dan haar foto's zelf. Beeld en geluid halen een zeer degelijk niveau, maar de bonussectie bevat alleen trailers.