FILM
Toen L’Assassino in 1961 verscheen beleefde de Italiaanse cinema zijn gouden jaren. Het grauwe neorealisme werd in de kast gezet en maakte plaats voor majestueuze werken zoals La Dolce Vita van Fellini en La Notte van Antonioni. Minstens even goed is deze thriller van Elio Petri. Je hoort zijn naam wel niet vaak, maar met films als The Tenth Victim (een cultklassieker met Ursula Andress), Investigation of a Citizen Above Suspicion (die in 1971 de Oscar voor Buitenlandse Film won) en deze L’Assassino verdient deze cineast meer dan zo maar een voetnoot in de filmgeschiedenis.

Zoals in bijna elke Italiaanse klassieker is de hoofdrol opnieuw weggelegd voor Marcello Mastroianni die de antiquair Alfredo Martelli speelt. Die wordt door Petri zeker niet sympathiek voorgesteld, want de snoodaard vindt het helemaal niet erg om onwetende oudjes met een habbekrats de laan in te sturen als zij hem een kostbare antiquiteit aanbieden. De situatie waarin de louche zakenman terechtkomt is wel meelijwekkend. Op een morgen wordt hij door de politie opgepakt. Hij weet nog niet dat zijn oudere vriendin Adalgisa (Micheline Presle) dood is aangetroffen als hij van doodslag wordt beschuldigd. Hij zit vast in een kafkaiaans kluwen, alle bewijzenzijn tegen hem. In een prachtige mix van traditionele film noir en Italiaanse grandeur verneemt de kijker door middel van tal van flashbacks of Martelli al dan niet een monster is.

Wellicht zal er geen enkele film bestaan waarin Marcello Mastroianni niet schittert en dat is in L’Assassino niet anders. De Italiaanse charmeur wekt tegelijkertijd haat (hij is een charlatan) en medelijden op. In de vele flashbacks schuwt Petri geenszins de zwarte bladzijden uit de Italiaanse geschiedenis en dus wordt de Italiaanse kijker er in 1961 fijntjes aan herinnerd dat heel wat landgenoten twee decennia terug met de fascisten heulden. De fotografie is ronduit verbluffend, het verhaal meeslepend en eentje die je nadien nooit meer uit je filmgeheugen zal kunnen wissen. Het enige wat je je na afloop afvraagt is waarom zo’n klassieker niet dezelfde bekendheid heeft als vele andere Italiaanse soortgenoten.

BEELD EN GELUID
Arrow is niet het label dat zomaar oude producties op een Blu-ray gooit. De transfer bevat de gerestaureerde versie die door de Cineteca di Bologna onderhanden is genomen. Het zal moeilijk zijn om ook maar één streepje of vlekje op deze uitgave te zien. Het geluid is mono, maar er is geen sprake van ruis. Let trouwens ook op de knappe jazzy score.

EXTRA’S
Een Arrow-release koop je nooit voor de film alleen, ook voor de uiterst interessante extra’s. Bij L’Assassino wordt de cinefiel royaal op zijn wenken bediend. Allereerst is er de introductie van filmkenner Pasquale Iannone die je uitlegt waarom L’Assassino zo’n mijlpaal in de Italiaanse filmgeschiedenis is. De mooiste extra is evenwel de documentaire Tonino Guerra: A Poet In The Movies die net geen uur duurt. De naam zegt je misschien niet zo veel, maar de man schreef wel meer dan honderd scenario’s voor baanbrekende films van Fellini, Tarkovski, Angelopoulus, de broertjes Taviani en Antonioni. In deze documentaire blikt de oude man terug op zijn carrière en heeft hij het over de beroemde cineasten, vooral hoe ze als mensen waren.

CONCLUSIE
De restauratie van deze wat vergeten Italiaanse klassieker is een cinefiele must die iedereen in de kast moet hebben. Smaken verschillen, maar jawel mijnheer: dit is kunst!