FILM
Als troepen van nazi-Duitsland in oktober 1939 Polen binnenvallen, is het lot van de Joodse bevolking daar al bezegeld. Polen werd gezien als een land met een inferieure bevolking en dat daar dan ook nog enkele miljoenen Joden woonden kwam de nazi’s goed uit. Mensen die verzet boden, al was het maar met een opmerking, werden onmiddellijk opgeknoopt of doodgeschoten. De Joden moesten al na korte tijd een davidster dragen en werden constant mishandeld. Als de Duitsers in Warschau een getto oprichten voor de Joden, werden de leefomstandigheden nog slechter. Verschillende families die in één kamer moesten leven en eten dat nauwelijks te verkrijgen was. Maar men was in vele gevallen vindingrijk en eten werd binnengesmokkeld, maar diegenen die betrapt werden schoot men ter plaatse neer of voerde men af naar massagraven waar de kogel hen ook wachtte. Maar deze gruwel van mensen met honderden dood te schieten was niet efficiënt genoeg voor de Duitse legerleiding. Daarom werden grote transporten opgezet om de bewoners van het getto af te voeren naar dodenkampen, waaronder dat van Treblinka. Mensen werden overhaald om mee te gaan door hen daarvoor in ruil een brood te geven, soms vroegen Duitse soldaten zelfs nog geld om op de trein te mogen. Men dacht verhuisd te worden naar een ander deel van het land, dat was wat men hen wijsmaakte. De waarheid was zo gruwelijk dat diegenen die er wel wat van hadden opgevangen het gewoonweg niet geloofden. Na al talloze malen mensen te hebben opgehaald in het getto van Warschau loopt het op 18 januari 1943 mis. Een ondergrondse beweging, de Jewish Fighting Organization, plande al maanden gewapend verzet en voerde dit op deze dag uit. De strijd om Warschau en de vrijheid van de overblijvende Joden was begonnen.

Dit aangrijpende verhaal van één van de zovele gruweldaden van nazi Duitsland brengt regisseur Jon Avnet op pakkende wijze in beeld. Grote delen van het getto werden gewoon nagebouwd met inclusief de ons bekende kasseien voor de bestrating. Maar een mooie backdrop maakt nog geen goede film en daarvoor zorgen de acteurs (o.a. David Schwimmer, Jon Voight en Donald Sutherland) en de figuranten om het tijdsbeeld zo correct mogelijk weer te geven. Jon Voight als generaal majoor Jurgen Stroop die de militaire leiding had in Warschau en Donald Sutherland als de getormenteerde voorzitter van de “Jodenraad” die zijn mensen zoveel mogelijk probeert te helpen. David Schwimmer speelt Yitzhak Zuckerman, een verzetstrijder die als één van de weinigen levend uit Warschau komt en later naar Israël emigreert om daar een museum op te richten ter ere van zijn strijdmakkers. Er zijn wat schoonheidsfoutjes in de film te bespeuren maar die moet je verwaarlozen omdat de geschiedkundige waarde belangrijker is. Zo zie je bij het stukschieten van stenen gebouwen wat teveel de constructie ervan met hout doordat ze niet zoals de originelen opgetrokken zijn om tijd en geld te besparen.

BEELD EN GELUID
Deze in 2001 gemaakte TV film geniet van een goede transfer en het beeld geeft een mooie dynamiek weer zowel in de verfilmingen overdag of die ’s nachts. Het geluid komt meestal van vooraan met achteraan wat achtergrond geluiden. Als er geschoten wordt, vliegen de kogels je wel om de oren en maakt men gebruik van alle kanalen.

EXTRA’S
- Audiocommentaren van John Avnet en de cast. John Avnet en de belangrijkste acteurs geven onder andere commentaar op de kleding, gebouwen en acteerprestaties. Zeer veel informatie kom je hier te weten over de film en de dingen die buiten beeld gebeurden.
- Documentaire “Resistance”: over Polen en het getto in Warschau met originele beelden en getuigenissen van overlevenden (28 min. 49 met Nederlandse ondertitels)
- Korte film “Breaking Down The Walls”: achter de schermen met opmerkingen van cast en regisseur (18 min. 20 met Nederlandse ondertitels)

COCLUSIE
Een pakkende oorlogsfilm met een grote geschiedkundige waarde voor diegenen die het verleden niet kennen. Voor de anderen een opfrisser of om wat meer details te weten over dit fragment in één van de grootste oorlogen tot nu toe. Zal de mensheid het dan nooit leren?