Met naast Orlando Bloom namen als Jeremy Irons, Française Eva Green, Brit David Thewlis, de Hongaarse Nieuw-Zeelander Marton Csokas en Noord-Ier Liam Neeson op de affiche, is de cast een internationaal gezelschap dat de grootschaligheid van het project nog eens onderlijnt. Er valt overigens heel wat positiefs te zeggen over de manier waarop Ghassan Massoud zijn rol invult, maar ook over de manier waarop Edward Norton van achter zijn masker acteert - misschien niet zo theatraal als Hugo Weaving in V For Vendetta, maar toch met een apart soort waardigheid. En we mogen zeker ook niet vergeten dat dit de eerste film van betekenis is over de kruistochten sinds de digitale wizardry gemeengoed is geworden in Hollywood; de speciale effecten zijn visueel verbluffend, overdadig en geven de film enorm veel vaart. Er zit evenwicht tussen de MTV-clipachtig gemonteerde vechtscènes - waarbij er behoorlijk wat meer bloed vloeit dan in de theatrical cut - en de groots opgezette setstukken waarin het Moorse leger voor de poorten van Jeruzalem staat en zijn katapulten in stelling brengt. Plus, Scott en de zijnen trekken op handige manier de aandacht weg van toch wel de enige noemenswaardige tekortkoming van de film, en dat zijn de stroeve dialogen. Dat er in films over de middeleeuwen al eens wordt gesproken met de spontaneïteit van ener in een klem zittende ende geblokkeerd zynde prei in 's mans aars, zijn we intussen al wel wat gewoon geworden, maar als je dergelijke scènes dan gaat afwisselen met zwaardgevechten door dezelfde personages, wordt dit contrast al snel pijnlijk duidelijk. Het minst geslaagde stukje uit de film is dan ook de peptalk-speech die Orlando Bloom voor de finale aanval geeft, nadat hij elke boer met een hooivork in één beweging tot ridder heeft geslagen; dat "geslagen" - "And that's so you remember it." krijgt daarenboven wel een aparte betekenis. Ook wanneer op het einde van de film Balians pad dat van de legendarische koning Richard Leeuwenhart kruist, is de korte conversatie die ze voeren tenenkrommend krampachtig. Maar laten we ons niet te blind staren op die paar schoonheidsfoutjes: samengevat wegen de positieve punten zeker het zwaarst door.

BEELD EN GELUID
Net als de Benelux-versie van de Blu-ray, is dit een versie met een zeer goede beeld- en geluidskwaliteit. Waar de Beneluxversie genoegen moet nemen met een MPEG-2-codering, wordt deze versie voorzien van een AVC MPEG-4-codering. De kunstmatige gele schijn op de huidtinten ziet er nog altijd wat kunstmatig overbelicht uit, maar het beeld is een stuk fijner, waardoor er iets meer grain te zien is, maar waardoor tevens de oneffenheden niet nodeloos zijn weggefilterd. De geluidstrack is nagenoeg niet te onderscheiden van die van de Benelux-versie: waar die gedeeld werd met een Duitse DTS-HD MA 5.1-dub, bevat deze schijf ook nog Dolby Digital 5.1-tracks in Frans en Spaans, en dan alleen nog voor de theatrical cut van de film. Ook deze track is een mooie immersieve ervaring met enerzijds duidelijke dialogen, anderzijds een fijne dosering van muziek en speciale geluidseffecten. Qua ondertitels zult u zich echter moeten behelpen met een Engels CC-spoor.

EXTRA'S
Al het bonusmateriaal wat ooit op een release van Kingdom Of Heaven heeft gestaan, director's cut of niet, is terug te vinden op deze tweede schijf, die gek genoeg wél Nederlandse ondertiteling bevat, waar dat voor de film zelf niet het geval is. Alweer een marketingblunder van formaat van Fox Benelux. De disk opent met een inleiding door Ridley Scott (1:01), die zijn director's cut uiteraard met overtuiging aanprijst. In tegenstelling tot de extended edition van Gladiator, voert Scott ditmaal niet als lamme reden aan dat er nog wat deleted scenes in de ladekast lagen, en men wel eens wou zien hoe de film er mét zou uitzien. Ditmaal is zijn keuze voor een director's cut beter gesubstantieerd.

De Roadshow Version bevat maar liefst drie audiocommentaartracks. De belangrijkste van de drie brengt regisseur Ridley Scott, scenarist William Monahan en acteur Orlando Bloom samen, alhoewel de drie deelnemers duidelijk op verschillende ogenblikken werden opgenomen, te merken aan het gebrek aan interactie. De begeestering waarmee Ridley Scott zijn film voorziet van commentaar werkt aanstekelijk, en is een stuk beter dan het redelijk technische commentaar op track twee, met producente Lisa Ellzey, visual effects-supervisor Wes Sewell en hulpregisseur Adam Somner, die naar onze smaak wat te anekdotisch en vrijblijvend klinkt. De laatste commentaartrack werd ingesproken door editor Dody Dorn, en zou voornamelijk het verschil tussen de twee cuts van de film moeten behandelen, maar verzandt meer dan eens in redelijk academisch gezwam. De theatrical cut bevat een visueel tekstcommentaar The Pilgrim's Guide, met historische randinformatie over de film, en bij de Roadshow Version is een tweede dergelijke track The Engineer's Guide toegevoegd, zo betiteld om het aspect van Balians persoonlijkheid als wapensmid meer te accentueren dan dat van pelgrim. De tekst bevat wel wat interessante weetjes, maar overlapt toch erg met wat er in het commentaar van Ridley Scott en de documentaires gezegd wordt. 

De voornaamste feature op de bonusdisk is de zesdelige mega-documentaire The Path To Redemption (2:21:49). De bijkomende features die op de Australische dvd deze documentaire vergezelden staan in aparte secties hierna, onder de noemer Production Sequence, maar ze zijn er wel. Part I: Good Intentions: Development (16:43) gaat vooral over de eerste contacten met scenarist William Monahan, nadat Ridley Scotts volgende project, het ambitieuze Tripoli, voor onbepaalde tijd door Fox in de ijskast werd geduwd. Het beschikbare personeel werd dan na de beslissing van Fox door Scott omgeleid naar deze film. Part II: Faith And Courage: Pre-production (19:59) biedt ons een kijk op de voorbereidingen in een verder gevorderd stadium, met onder andere de casting en het bedenken van het design. In Part III: The Pilgrimage Begins: Production - Spain (18:29) leren we enkele interessante dingen, zoals het feit dat zowel de scènes in het paleis van Jeruzalem als die op het Franse platteland, eigenlijk allebei in Spanje opgenomen zijn, en ook filmtechnisch minder interessante zaken, zoals de horden Spaanse meisjes met een hormonaal probleem, die post hebben gevat op de trappen van een Spaans hotel wanneer er alleen nog maar een gerucht de ronde heeft gedaan dat Orlando Bloom aanwezig zou zijn. In Part IV: Into The Promised Land: Production - Morocco (31:20) vernemen we onder meer dat niet alleen de moslims al vooraf in het verweer kwamen tegen de toon van de film, maar dat ook sommige christelijke groeperingen hun scepsis uitten, naar goeie gewoonte nog voor ze één centimeter pellicule hadden bekeken. Zowel de Britse filmpers als gerenommeerde academici hadden er de mond van vol dat de film moslims als stereotiepe bullebakken zonder al te veel verstand zou afschilderen; achteraf bezien denken we dat de film net een universele boodschap van verdraagzaamheid uitdraagt, en dat de kritieken net werden ingegeven door het soort extremisten dat in de film wordt aangeklaagd, wat de historische relevantie ervan nog eens onderlijnt. Zoals eerder betoogd, heeft de film niet alleen zijn historische nauwkeurigheid mee, maar kan er gerust gesteld worden dat christenen noch moslims zich in het bijzonder aangevallen moeten voelen, want beide kampen worden in de film geportretteerd als mensen van vlees en bloed, met gebreken en deugden, zoals iedereen. Maar kom, gratis mondelinge reclame is altijd mooi meegenomen, Oscar Wilde indachtig; de politiebescherming voor Ridley Scott was echter nog klein bier vergeleken met de logistieke problemen die altijd terug de kop opsteken wanneer men films in een woestijn wil draaien (zie ongeveer alle vorige voorbeelden uit de filmgeschiedenis). Ook de onzalige temperaturen affecteerden zowel acteurs als bepaalde set-stukken. Part V: The Burning Bush: Post-production (37:33) gaat over de montage en het toevoegen van de speciale effecten, maar ook over hoe gaandeweg meer Scotts tegenstand tegen zijn eigen film groeit en hij bepaalde dingen toch graag anders had gezien. We leren onder meer ook van monteur Dody Dorn hoe de digitale techniek kan gebruikt worden om bepaalde stukken van scènes in andere te voegen, om zo een heel verschillend eindresultaat te verkrijgen. Part VI: Sins And Absolution: Release (18:22) toont Scotts eerste theatervoorstellingen in mei 2005, die niet zo veel opbrachten als gedacht, waarbij de makers onterecht het verwijt naar het hoofd geslingerd kregen Osama Bin Laden-vriendjes te zijn.

 

De Production Sequence is op dezelfde manier onderverdeeld als de documentaire. In Development krijgen we een tekst "Tripoli Overview", waarin de oorspronkelijk geplande film wordt gekaderd, een Early Draft Screenplay, een eerste ontwerp van het scenario door William Monahan, enkele Story Notes van Scott en producente Liza Ellzey, en een Location Scout Gallery, een reeks foto's met mogelijke locaties die in overweging werden genomen. In de Pre-production krijgen we een korte feature Cast Rehearsals (13:23) met Orlando Bloom, Liam Neeson en Marton Csokas, een galerij met Ridley Scotts intussen befaamde Ridleygrams, de documentaire Colors of the Crusade (32:14) met daarin de eerste concepten voor wapens en kostuums, gevolgd door een Costume Design Gallery. In Production Design Primer (6:52) gaat Ridleys ploeg op eerste werkbezoek naar de gekozen filmlocaties, en ook daarop volgt een Production Design Gallery. In Production plakt het interessantste stukje documentaire hier echter nog achteraan, namelijk Creative Accuracy: The Scholars Speak (26:38), waarin enkele ernstige geschiedkundigen zich buigen over het waarheidsgehalte van de door Scott op film geschoten kruistochten. In de featurette Unholy War: Mounting The Siege (17:04) zien we intussen hoe ver de voorbereidende plannen staan om het beleg van Jeruzalem te filmen. Uiteraard gaat zulks gepaard met de nodige hoeveelheden storyboards en fotogalerijen. Deze sectie wordt afgesloten met een galerij Storyboard Galleries en één Unit Photography Gallery met setfoto's. In Post-Production is verder, ongelofelijk maar waar, zelfs bij een film van het kaliber van Kingdom Of Heaven, nóg een half uur aan verwijderde scènes (15 stuks) te bekijken (30:09), al dan niet met commentaar van Ridley Scott en Dody Dorn. Dit bewijst toch dat de montage van deze director's cut méér was dan zomaar wat inlassen van verwijderd materiaal om de consument nog eens langs de kassa te doen passeren, want de selectie is hier mogelijk paradoxaal genoeg nog strenger geweest. Hoe het eigenlijke monteren in zijn werk gaat, kan je nog eens bekijken in twee featurettes, een interactieve Sound Design Suite, waarin je onder meer de opnames van de dialogen kan bekijken, de foley artists aan het werk kan zien, of de eindmix ziet geboren worden, en een Visual Effects Breakdown (21:53) waarin vier belangrijke toepassingen van CGI in de film kort worden toegelicht: iemand in brand steken, modelbouw en digitale matte-paintings bij de visualisatie van Jeruzalem, de soldaten in de veldslagen en natuurlijk de middeleeuwse katapulten. Het laatste deel, Release and Director's Cut, bevat voorts nog een Press Junket Walkthrough (6:17), een korte voorstelling van wat persmateriaal, een documentaire World Premieres: London, New York and Tokyo (3:41), footage vanop de diverse wereldpremières, een Special Shoot Gallery, een hoop speciaal voor de pers geschoten foto's en posters, en een collectie Trailers (4; 9:07) en TV Spots (50) waarvan 40 van dertig seconden en 10 van 15 seconden, worden vervolgens op ons losgelaten. De laatste sectie sluit uiteindelijk af met de documentaire Paradise Found: Creating The Director's Cut (8:29), het einde van een productioneel lang avontuur waarin Ridley Scott dankzij de dvd-kopende meute (ja, dat zijn u en ik!) uiteindelijk toch nog zijn versie voor het publiek kan beschikbaar maken, alsook enkele credits voor deze director's cut.

 

Niet genoeg bonusmateriaal? Wel, al het bonusmateriaal dat destijds op de 2-disk dvd werd toegevoegd krijgt u er óók nog bij. In het Interactive production grid kan u kiezen tussen pre-productie, opnames en post-productie, waarbij respectievelijk dieper ingegaan wordt op de voorbereidingen van de film, beelden op de set en beelden tijdens de montage en aanbrenging van special effects. Deze drie onderdelen kunnen apart gekozen worden voor zowel de regisseur, de cast als de crew. Dat zijn dus 3 x 3, oftewel 9 gedetailleerde making-ofs. Je kunt ook simpelweg Play All selecteren in het menu. In de documentaires A&E Movie Real TV special (44:28) en History vs. Hollywood (42:55), die gemaakt zijn in opdracht van de Amerikaanse televisiezender A&E, wordt ingegaan op de historische achtergrond van de film, en wordt de film getoetst aan de werkelijkheid. De documentaires geven een boeiende kijk op het leven rond de tijd van de kruisvaarders. Daarnaast zijn er nog vier internetdocumentaires beschikbaar, promotionele docu-teasers van elke een kleine twee minuten die speciaal voor de sociale media gemaakt zijn: Ridley Scott: Creating Worlds (2:37), Production Featurette (2:18), Wardrobe Featurette (2:12) en Orlando Bloom: The Adventure of a Lifetime (2:11). Veel van de footage is uit de grote making-of getrokken, waardoor de informatieve waarde eerder laag ligt.

We gaan er nu niet met een rekenmachine naast zitten, maar in totaal mogen we toch stellen dat al het bonusmateriaal alleen al zes uur aan beeldmateriaal bevat, naast in totaal enkele honderden, zo niet duizenden, foto's en productie-tekeningen, storyboards en dies meer. Alleen al in de sectie met poster-ontwerpen vinden we meer dan 250 mogelijke concepten terug. Wel even opmerken dat al het bonusmateriaal slechts in standaarddefinitie is uitgevoerd.

CONCLUSIE
De director's cut van Kingdom Of Heaven is een film die naast epische spektakelfilms als Lawrence Of Arabia niet zou misstaan, en overstijgt vele malen de eerder fragmentarische theatrical cut. Er zijn maar weinig films die qua bonusmateriaal zo gedetailleerd zijn als deze; jammer genoeg bevat het bonusmateriaal van deze release wel en de film zelf geen Nederlandse ondertitels. Begrijpe wie begrijpen kan.