FILM
In Howards End zijn we getuige van de moeizame paringsdans tussen de families Wilcox en Schlegel, die ontstaat nadat de ze elkaar ontmoet hebben op vakantie. De jonge Helen Schlegel (Helena Bonham Carter) beleeft een korte romance met jongste zoon Paul Wilcox (Joseph Bennett), wat uiteraard onmogelijk is, want de Wilcoxen zijn 'oud kapitaal' en de Schlegels behoren tot de nieuwe bourgeoisie. Wanneer Helens oudere zus, de oude vrijster Margaret (Emma Thompson) haar excuses gaat aanbieden bij mater familias Ruth Wilcox (Vanessa Redgrave), ontstaat er echter een warme vriendschap tussen de twee. Helaas is de gezondheid van Ruth nogal wankel, en tot grote ergernis van haar man Henry (Anthony Hopkins) laat ze op haar sterfbed haar ouderlijk huis, Howards End, na aan de oudste van de Schlegel-zussen. Henry verbrandt de brief, en als hij later verliefd wordt op Margaret en met haar hertrouwt, zijn de kinderen in alle staten, omdat ze vrezen dat het waardevolle landgoed alsnog in handen van de Schlegels komt.

 

Helen Schlegel ontmoet op een muzikale middag de sjofele bediende Leonard Bast (Samuel West), die als klerk bij een verzekeringsmaatschappij werkt. Omdat ze van Henry gehoord heeft dat de maatschappij in kwestie in slechte papieren zit, raadt ze Bast aan om van job te veranderen nu hij nog kan, zij het dat hij tegen veel bescheidener loon aan de slag moet. De inschatting van Henry blijkt echter verkeerd, en terwijl Basts oude werkgever zich herpakt, wordt Bast zelf bij zijn nieuwe werkgever ontslagen na een inkrimpingsronde, en als werkloze raakt hij nergens meer aan de bak. Helen voelt zich schuldig over het gebeurde, en ze wil zo goed en kwaad mogelijk Bast en zijn vrouw (Nicola Duffett) financieel steunen. Die is echter te trots om hulp aan te nemen. Als Helen bovendien bij Henry aandringt om Bast te steunen bij het zoeken naar nieuw werk, omdat ze meent dat hij door zijn verkeerde inschatting ook schuld heeft aan Basts ontslag, staat die daar weigerachtig tegenover; en niet zonder reden, want hij en de familie Bast hebben ook een niet zo prettig verleden. Het komt dan ook tot een serieuze breuk tussen de twee zussen...

 

Deze drievoudige Oscarwinnaar, met onder meer een onderscheiding voor Emma Thompson, is een zeer professioneel gemaakt en kundig geregisseerd klassiek drama dat het hoogtepunt van samenwerking moet betekenen tussen regisseur James Ivory en producent Ismail Merchant. Net als The Remains Of The Day wordt het gouden koppel Anthony Hopkins/Emma Thompson naar voor geschoven in een periodedrama met een diep doorgedrukte Britse stempel. Howards End is een meedogenloos scherpe analyse van de klassenstrijd in het Engeland aan het begin van vorige eeuw. De Wilcoxen, de Schlegels en de Basts representeren niet toevallig de oude adel, de relatief nieuwe middenklasse en de arbeiders. De Schlegels zitten hierbij als het ware tussen hamer en aambeeld: ze moeten opboksen tegen de stugge houding van de verstarde Victoriaanse kapitalisten, en willen om hun filantropische drang te stillen de werkende klasse ondersteunen bij hun ontvoogding. Howards End is daarmee zowat de antithese van Downton Abbey, waarin uiteindelijk alles op zijn pootjes terecht komt. In Howards End gaan echter de beerputten open en worden dromen en idealen aan de lopende band stukgeslagen, terwijl zowat iedereen zijn best doet om zijn tegenstrever zo genadeloos mogelijk te naaien.

 

BEELD EN GELUID
Hier zit toch een verschil met de release van Lumière. Howards End was reeds lang out of print, en dook steevast op op verlanglijstjes van liefhebbers. Er was weliswaar een (niet-regiovrije) Criterion-release verkrijgbaar, maar het Amerikaanse Cohen Media heeft de film niet alleen opnieuw uitgebracht, maar ook volledig gerestaureerd in 4K vanuit de originele negatieven. Het resultaat laat zich raden. Howards End baadt in een weelde van uitstekende detaillering, rijkgeschakeerde kleuren en mooi contrast. Een lichte zweem van grain verstoort dit plaatje niet. De negatieven waren overigens in formaat 2.50:1 en zijn niet bijgesneden, in tegenstelling tot de Lumière-release, die in 2.35:1 was uitgevoerd, wat weliswaar het formaat waarin de film oorspronkelijk uitgebracht werd, 2.39:1, vrij nauwkeurig benadert. Met deze release kan u echter genieten van het volledige plaatje - wat dan nu feitelijk de correcte beeldverhouding is, daar kunnen we desnoods een boompje over opzetten. Dergelijke aandacht voor details verdient echter een maximumscore. De DTS-HD MA 5.1-geluidstrack volstaat ruimschoots om deze dialooggedreven film te ondersteunen, alhoewel het mooi is meegenomen dat vooral de muziek van Richard Robbins een flinke boost krijgt.

 

EXTRA'S
De release van Cohen Media is verdeeld over 2 disks, waarbij het leeuwendeel van de extra's op een bonusdisk staat. Voornaamste feature op de eerste schijf is een audiocommentaartrack door filmcritici Wade Major en Lael Lowenstein, en het is eens een verademing dat dergelijke tracks door externen worden geleverd en niet door de betrokkenen van de film zelf, die meestal niet verder komen dan een oeverloze zelfbewieroking. De beide heren hebben kennis van zaken, en weiden ook uit over het productiehuis Merchant Ivory en hun relevantie in de filmwereld, maar ook over meer technische zaken. Het overige bonusmateriaal bestaat uit drie interviews. In 2016 Conversation Between Director James Ivory and MOMA Senior Curator Laurence Kardish (26:46), beginnend met een trailer die de re-release van de films uit de Merchant Ivory-catalogus aanprijst, discussiëren beide heren onder meer over de problemen bij het aanpassen van een boek naar film. 2016 On-Stage Q&A with James Ivory and critic Michael Koresky (27:19) gaat de regisseur met de filmcriticus aan de praat na een screening bij de Lincoln Center Film Society, en de conversatie belandt eens te meer bij het onderwerp van het aanpassen van een boek. In 2016 Interview with Director James Ivory and Actor Vanessa Redgrave (8:10) tenslotte interviewt Genie Godula tijdens het filmfestival van Cannes de regisseur en de actrice in vrij informele stijl.

 

Wat we op de Lumière-schijf niét vinden, is om te beginnen een behind-the-scenes-documentaire (4:32) uit 1992, een veredeld elektronisch perspakket waarin de cast en crew de productie ophemelen. De kwaliteit hiervan benadert die van een VHS-band. Ik kan me indenken dat u daar niet op zat te wachten. Waar u wél op te wachten zat, is de goed gestoffeerde documentaire Building Howards End (42:37) waarin de hele productie tegen het licht wordt gehouden. Verder ziet u in The Design of Howards End (8:58) productiedesigners Luciana Arrighi en Jenny Beavan die toelichting geven op onder meer hun kostuumontwerp, maar ook deze featurette is duidelijk van oudere datum. In een interview James Ivory Remembers Ismail Merchant (12:11) haalt James Ivory herinneringen op aan wijlen de producer en compagnon de route Ismail Merchant die in 2005 overleed. Er volgen nog een trailer (2:05), een tweede trailer (2:26) voor de re-release in 2016 en wat cross-promotionele trailers. Om de release compleet te maken, krijgt u er nog een mooi boekje met foto's en productieaantekeningen bij.

CONCLUSIE
De release van Howards End is nét iets beter in beeldkwaliteit dan de Lumière-release, en bevat vooral veel meer bonusmateriaal, maar als u meer geeft om Nederlandse ondertitels, dan schaft u zich beter de lokale versie aan.