SERIE
De verfilming van de historische kolossale turf van Ken Follett over de kathedralenbouwers in de 12de eeuw is niet op één-twee-drie samengevat, maar ik ga toch een poging doen om de grote lijnen van dit neo-episch verhaal te schetsen. Hiervoor verplaatsen we ons naar het tijdperk van de Anarchie. Koning Henry I (Clive Wood) van Engeland sterft nadat zijn opvolger in een bizar bootongeluk voor de kust van Frankrijk verzuipt. Zijn enige andere nazaat, Maud (Alison Pill), heeft het verkeerde geslacht om op de troon plaats te mogen nemen, en alhoewel ze kan aanblijven als regentes totdat haar pasgeboren zoontje, Henry II, oud genoeg is voor de heerschappij, is het de ambitieuze neef van de koning, Stephen (Tony Curran), die de kroon naar zich toe trekt, én hij is de voornaamste keuze als de kerk, bij monde van de obscure bisschop Waleran Bigod (Ian McShane) het voor het zeggen zou krijgen. De nieuwbakken koning ruimt de laatste supporters van het regime van Maud genadeloos op, waaronder de heer Bartholomew van Shiring (Donald Sutherland), om op de vrijgekomen plaats het echtpaar Percy (Robert Bathurst) en Regan (Sarah Parish) Hamleigh te droppen, uit dank voor een bewezen dienst uit het verleden waarover er ten huize van de koning liever niet over gesproken wordt. De kinderen van Shiring, de mooie Aliena (Hayley Atwell) en haar broer Richard (Sam Claflin), zweren dat ze niet zullen rusten vooraleer er terug één van hen de hertog van Shiring is.

In het landelijke Kingsbridge is intussen Tom Builder (Rufus Sewell), met een vrouw en twee kinderen in zijn kielzog en een derde op komst, naarstig op zoek naar werk. Wanneer de baby er eindelijk is, moet Tom hem noodgedwongen achterlaten bij het graf van zijn bij de geboorte overleden moeder. De dreumes wordt gevonden door de broeders van de priorij van Kingsbridge. Wanneer Tom op diezelfde priorij komt solliciteren naar werk, steekt zijn leerjongen Jack Jackson (Eddie Redmayne) de kerk in brand, zodat de paters nu wel moéten beginnen bouwen aan een nieuwe kerk. Jacks plannetje waardoor Tom daardoor tijd kan doorbrengen met zijn zoon, is intussen toch maar mooi geslaagd. Tom ziet het echter groots en wil niet zomaar een nieuwe kerk bouwen, maar van de kathedraal (!) van Kingsbridge een meesterwerk maken, dat voor de regio de ook welvaart van de toestromende pelgrims betekent. Iedereen is echter gekant tegen het project: het gehucht Shiring ziet in zijn voortuin een concurrent opdoemen, want waar een kathedraal is, zijn er markten, en ook de bisschop Waleran heeft er baat bij om Shiring te helpen, én hij heeft nog een appeltje te schillen met de paters. Door de voortslepende oorlog tussen Maud en Stephen, ruzie met de Hamleighs die op bevel van de koning stenen voor de kathedraal moeten leveren maar dat niet willen, de persoonlijke ambities van Waleran Bigod die aartsbisschop van Canterbury wil worden, en de driehoeksverhouding waarbij Toms zoon Alfred (Liam Garrigan) en Jack Jackson allebei verliefd worden op Aliena, laat de voltooiing van de kathedraal jaren op zich wachten. De bitterheid tussen Alfred en Jack groeit nog erger wanneer Tom overlijdt en heeft nagelaten één van de twee duidelijk als zijn opvolger aan te wijzen. Wanneer tot overmaat van ramp William Hamleigh (David Oakes) ook nog eens de wolvoorraad van koopvrouw Aliena in brand steekt en zij berooid moet instemmen met een huwelijk met Alfred terwijl ze zwanger is van Jack, lijkt de hele zaak verloren. Maar de gemeenschap van Kingsbridge is van geen kleintje vervaard, en geen strijdmacht, geen koning, nee, zelfs geen malafide, intussen tot kardinaal benoemde bisschop Waleran kan uiteindelijk de bouw van de kathedraal stoppen, de kathedraal waarvan de pilaren tot in de Aarde reiken.

Ondanks alle schrijversstakingen, realityshows, slinkende budgetten en afgevoerde televisiereeksen zit er nog steeds een flinke homp brood in het betere televisiedrama, en het brood wordt dan ook nog eens van betere kwaliteit. De paradox van de televisie. Voor prestigeprojecten zoals The Pillars Of The Earth zou er tien jaar geleden geen cent voorhanden geweest zijn, en zouden acteurs met naam en faam hun neus opgehaald hebben. De mentaliteit is gelukkig veranderd: miniseries als The Pacific, voornamelijk produkten van Amerikaanse betaalzenders, verkopen als zoete broodjes, en in de slipstream daarvan mogen wij in Europa mee genieten van dit soort epische, dure producties, die met een release vóór de tv-uitzending niet alleen het voor de consumenten mogelijk maakt om reclamevrij te genieten van dit soort kwaliteitsreeksen, maar de commerciële strategie blijkt nog eens winstgevend genoeg te zijn ook. Wat de lokale markt betreft krijgen de leveranciers van doorgaans dergelijk materiaal zoals Sony (The Tudors) - die overigens wel de rechten voor The Pillars in Amerika hebben - en Warner (Band Of Brothers) echter deze keer een uppercut van de relatief kleine speler Dutch Filmworks, dat de rechten heeft verworven van de verfilming van Ken Folletts bestseller over de kathedraalbouwers van de 12de eeuw, en er nog een mooie release van gemaakt hebben ook.

De erg sfeervolle reeks neemt ons mee naar de Engelse middeleeuwen, waarin we de redelijk complex met elkaar verwikkelde avonturen volgen van een bonte reeks personages variërend van bedelmonniken, enkele ridders, een metser, een heks, een beeldhouwer en een wolverkoopster tot en met de koning, wiens levens elkaar altijd op de cruciale ogenblikken schijnen te kruisen. Af en toe is het verteltempo nogal aan de hoge kant - het aantal bladzijden in het boek is niet met drie cijfertjes te beschrijven - en het verhaal uit te smeren over acht afleveringen is, de eerlijkheid gebiedt het ons te zeggen, nogal intens. Zonder nodeloos rekken zou een aflevering of 13 ook ruim gekund hebben. The Pillars Of The Earth is dan ook geen reeks waar u nu eens een aflevering van kijkt en volgende week weer eens één; er worden daarvoor te vaak andere verhaallijnen uitgesponnen, sprongen in de tijd gemaakt, doden komen in nachtmerries weer tot leven en de jarenlange zoektocht tussen twee geliefden die elkaar in Frankrijk zijn kwijtgespeeld kan blijkbaar op vijf minuten tijd terug opgelost worden. Het ingewikkelde kluwen van intriges, verraad en verstandshuwelijken, afgehakte hoofden, vergiftigde messteken maar ook blote tetten en andere lichaamsdelen en de daaruit voortvloeiende onwettelijke kinderen dendert als een op hol geslagen trein voorbij. Echter, de reeks is compleet tot in de puntjes verzorgd, de scriptwriters hebben hun best gedaan om zeker tegen dat in aflevering acht het doek valt alle losse eindjes aan elkaar te knopen. Het prijskaartje van deze Duits-Canadese coproductie is aan de hoge kant maar de producenten, waaronder de broers Ridley en Tony Scott, hebben waar voor hun geld gekregen. Alle afleveringen van de reeks zijn bovendien atypisch geregisseerd door slechts één regisseur - Sergio Mimica-Gezzan - en dat heeft zo zijn weerslag op de consistentie.

De dialogen komen niet al te archaïsch over, wat bij dit soort reeksen wel eens een pijnpunt durft te zijn, en de cast zit blijkbaar zodanig op rozen dat ze topprestaties afleveren. Naast de nieuwe, frisse verschijning Hayley Atwell, een klassiek geschoolde actrice uit de Britse kostuumdramastal waar we in de toekomst nog veel van gaan horen, draait veel van de plot rond Eddie Redmayne (The Other Boleyn Girl), die in navolging van de emo-hausse wordt uitgespeeld als een nieuwe, verbeterde versie van acteurs als Hayden Christensen en Robert Pattinson. Het enige wat er nogal ongeloofwaardig bij is, is dat de rol die hij speelt een tien à twintigtal jaar moet overbruggen, waar er bij de jongere kinderen in de reeks al snel wel eens een andere acteur wordt genomen wanneer de verhaallijn tot zulks noopt - twee actrices spelen de rol van Toms dochter Martha op verschillende leeftijden, en zelfs dat is al wat bij de haren gesleurd. De seksuele spanning tussen Atwell en Redmayne is tastbaar, en ze vormen een mooi koppel. Maar ook in de nevenrollen zitten pareltjes van uitvoeringen, zoals de seksueel gefrustreerde David Oakes die bovendien met een zwaar elektracomplex opgezadeld zit; zijn personage heeft dan ook nog eens dat van Atwell verkracht - en hij heeft zin om het nog eens te doen - maar zij is onbereikbaar geworden door haar nieuw en redelijk onverwacht verworven welstand, en hij reageert zijn seksuele driften dan maar af op zijn moeder en op zijn kindbruidje Elizabeth, en bij deze laatste dan in de vorm van een flink pak slaag. Oakes zet een doortrapte schurk nee die eigenlijk een zielig baasje is dat zich van alle kanten laat manipuleren. Ook een klasbak als Donald Sutherland staat als één van de grote publiekstrekkers op de cover, zij het dat hij nogal vroeg in het verhaal het tijdige met het eeuwige wisselt. U moet zich echter daardoor niet bekocht voelen, want de grootste schurk uit het gezelschap wordt vertolkt door niemand minder dan Ian MacShane (Deadwood), een zelfkastijdende monnik met een lelijke smoel en een ego zo groot als morgen heel de dag zoals we eerder in verfilmingen van werk van Umberto Eco of Dan Brown zouden verwachten. Geweld, seks, machtsmisbruik, incest... deze niet bepaald familievriendelijke reeks kan er allemaal mee uitpakken.

BEELD EN GELUID
The Pillars Of The Earth ziet er netjes uit in high definition, alhoewel de compressie niet altijd even wacht voor het oog is, en de randjes er hier en daar niet echt haarscherp uitzien. Toch zijn details zoals de ornamenten van de kathedraal en de oneffenheden in de harnassen rijkelijk aanwezig. Er wordt gebruik gemaakt van een somber kleurpalet waarin de grijze troosteloosheid in middeleeuwse burchten nog eens extra onderstreept wordt, en het kaarslicht in de nachtelijke scènes maken het er niet echt veel lichter op. De iets kleurrijkere veldslagen, waarin er al eens een hoofd afvliegt en de bloedspetters opspatten, zien er niet te zeer overdreven uit, en ook wanneer het licht in de kathedraal op de somptueuze glasramen valt, levert dit een genuanceerd beeld op. Het geluid staat zowel in een DTS-HD MA 5.1-track als in een gecomprimeerde Dolby Digital 5.1-track op de schijf. Vooral oordelend op de eerste is dit een mooie immersieve soundtrack die de televisieserie tot op dezelfde hoogte tilt als menig grote filmproducties. Scènes zoals die waarin William brand sticht op de wolmarkt en die waarin een deel van het dak van de kathedraal instort zijn groots opgezet en sensationeel. De gierende vlammen waarin het klooster van Kingsbridge verzengt en de doffe metaalklanken van op elkaar hakkende zwaarden in de veldslagen klinken overtuigend diep. Er wordt gelukkig niet te zeer overdreven in luide effecten. De dialogen zijn zeer goed verstaanbaar, en de aangename bombastische muziek maken het geheel af.

EXTRA'S
Bij de vier blu-rays zit nog een bonus-dvd met een inhoudelijk redelijk goeie selectie aan extra's. Een korte behind the scenes-documentaire (16 min.) bevat een losse selectie van eigenlijk oninteressant b-roll materiaal, waarbij nog het hoogtepunt het bezoek van auteur Ken Follett op de set is. Dan volgen er twee trailers (7 min.). Met een making of-documentaire van 28 minuten krijgen we een idee van het totaalconcept van de reeks; het meest gargantueske onderdeel van de extra's is echter een spervuur van 110 minuten (!) aan interviews met de cast en de crew. Wellicht had daar met een iets strakkere montage een coherenter werkstuk van kunnen gemaakt worden. De disks zitten in een mooi vormgegeven maar ietwat moeilijk te openen doos (hint: de zijkant hangt vast met velcro), maar de houdertjes zijn ronduit onhandig en de disks tuimelen er makkelijk uit, voorzichtigheid is dus geboden. Voor liefhebbers van speelgoed zit er bij de set een reeks kaarten met de hoofdpersonages en een uitvouwbare stamboom waarop de voornaamste hoofdrolspelers staan, en een boek met achtergrondinformatie over de serie, foto's, een fragmentje uit het boek alsook uit Follets nieuwste roman, Val der Titanen.

CONCLUSIE
Kwaliteitsreeksen zoals The Pillars Of The Earth halen tegenwoordig het televisiescherm niet meer, maar worden ineens op de retailmarkt gegooid, waar we als verzamelaar alleen maar voordeel uit kunnen halen. De reeks is een ambitieus project dat soms misschien een klein beetje te snel gaat, maar wel indruk maakt. De release van Dutch Filmworks is netjes verzorgd, maar vergt wel een klein beetje een financiële investering.